Búgin – Táýelsizdik kúni

<p>Búgin &ndash; Táýelsizdik kúni. 16 jeltoqsan &ndash; qazaq tarıhyndaǵy eń bir eleýli data. 37 jyl buryn Jeltoqsan oqıǵasy azattyq tarıhynyń alǵashqy paraǵyn jazsa, 32 jyl buryn Táýelsizdik týraly zańǵa qol qoıyldy. Al osydan 12 jyl buryn Jańaózendegi tolqýlarǵa kýá boldyq, dep habarlaıdy <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform.</a></p>

1991 jyly 16 jeltoqsanda sol kezdegi Prezıdent Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń «Memlekettik táýelsizdigi týraly» Konstıtýtsııalyq Zańyna qol qoıdy. El ishinde Qazaqstannyń KSRO quramynan eń sońǵy bolyp bólinip shyqqany jıi aıtylady. Bir qyzyǵy, qazaq eliniń táýelsizdigin zańdastyratyn sol qujat zańnama turǵysynan KSRO-da qabyldanǵan aqyrǵy zań bolyp esepteledi.

Qazir 16 jeltoqsan ulttyq mereke bolyp eseptelmeıdi. Bul mártebe 25 qazan – Respýblıka kúnine berilgen. Degenmen, 16 jeltoqsannyń sımvolıkalyq máni men tarıhı mańyzy sondyqtan solǵyn tartyp qalǵan joq. Óıtkeni, joǵaryda aıtqanymyzdaı, keıingi 50 jyldaǵy asa iri úsh oqıǵa osy kúnge dóp kelgen.

Áýelgi jyldarda Táýelsizdik kúni pafosqa toly, keýdege maqtanysh quıatyn kún retinde nasıhattaldy. Ony halyq ta sol kúıinde qabyldady. Tili men dili janyshtalyp qalǵan halyqtyń eńsesin tikteý jolynda ondaı qadam óz-ózin aqtaıtyn da. Jyl ótip, tarıh tirile bastaǵan saıyn eldiń sanasy da silkindi. Býyndar almasyp, tarıh aqtańdaqtary arshylǵan saıyn 16 jeltoqsanǵa degen eldiń iltıpaty da salmaqtana tústi. El ishinde bul kúndi asyr salyp shattanatyn kún emes, azattyqqa jete almaı ketkenderdi eske alatyn qasterli data retinde atap ótý kerektigi týraly bastamalardyń úni qattyraq shyǵa bastady.

Bıyl táýelsizdikke 32 jyl tolyp otyr. Onyń alǵashqy on jyly egemendiktiń aıshyqtaryn aıqyndap, konstıtýtsııalyq qurylymdy qalyptastyrýmen ótti. Tól valıýta aınalymǵa engizilip, Qarýly Kúshter jasaqtaldy. KSRO-dan muraǵa qalǵan josparly ekonomıkalyq saıasattyń ornyna naryq qatynastary ornyqty.

Táýelsizdiktiń ekinshi onjyldyǵyn «munaı dáýiri» degen jalǵyz aýyz sózben sıpattaýǵa bolady. Óıtkeni, áýeli damýdyń kúmánsiz dańǵylyndaı kóringen ekonomıkalyq úrdister jyldar óte kele syn-qaterin de kórsete bastady. Astana eldiń resmı ordasy retinde tolyq qalyptasyp, respýblıkanyń ár túkpirinen básekeli orta izdegen jurttyń bári tartylatyn megapolıske aınaldy.

Bul kezeń el ishindegi saıası kúızelistermen de este qaldy. Altynbek Sársenbaev, Zamanbek Nurqadilov sııaqty saıası tulǵalardyń qazasyn talaı jurt áli kúnge deıin jumbaǵy ashylmaǵan jaıt dep biledi.

Úshinshi onjyldyq Jańaózen tragedııasymen bastalyp, bılik tranzıtimen aıaqtaldy. 2019 jyldyń 19 naýryzynda Nursultan Nazarbaev óz ókilettigin qazirgi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevqa tabystaıtynyn resmı málimdedi.

Qazir Qazaqstan tórtinshi onjyldyqtyń tabaldyryǵynda tur. Bul kezeń Qańtar oqıǵasymen bastaldy. Al bıyl Qazaqstan halqynyń sany 20 mıllıon adamǵa jetkeni resmı habarlandy.