Búgin – Amal merekesi: Kim kimge kórisý kerek
Elimizde Ulys merekesin jańa formatta toılaý úshin 14-23 naýryz kúnderi Naýryznama onkúndigi dep jarııalandy. Osy Naýryznamanyń alǵashqy kúni batys óńirlerde saqtalyp qalǵan, jyldan-jylǵa aıasy keńeıip kele jatqan Amal kúnine dóp keldi.
Amal kúni nege dál 14 naýryzda toılanady? Bul suraqqa mańǵystaýlyq ólketanýshy Alqajan Edilhannyń bergen jaýaby qısyndy sııaqty.
«Jalpy Amal merekesin kezindegi el kósemderi qazaq jazırasynda bytyraı qonystanǵan halyqtyń yntymaǵyn setinetpeı, birligin myzǵytpaı ustap túrý úshin aınalymǵa engizse kerek. Alys-jaqyn aǵaıyn bir-biriniń amandyǵyn bilip, bir-birine qaraılasyp turý úshin kórisý ǵurpy paıda bolǵan. Osy istiń basyndaǵy tulǵalar kórisetin kún qaı mezgil bolý kerek degen máselege kelgende kóktemniń basy, jer-álem qaıta túlegen shaq bolý kerek dep sheshkenge uqsaıdy. Eskishe jyl sanaýda kóktemniń basy aı jańarǵan kezge sáıkes keledi. Keıin Reseı patshalyǵynyń qaramaǵynda bolǵan kezde Gregorıan kúntizbesin qabyldadyq. Ol kúntizbe boıynsha kóktem týyp, aı jańaratyn kún 14 naýryzǵa dóp keldi. Amal merekesiniń qazir 14 naýryzda toılanatyny sodan», - deıdi etnograf.
Ólketanýshy Amal merekesindegi kórisý rásiminiń ataýy respýblıkanyń keıbir óńirlerinde kisi ólimimen baılanysty ǵurypty eske salatynyn ıslamnyń tyıymdarymen baılanystyrady.
«Qazaqtyń ólgen adamdy daýystap joqtaýy ıslamǵa deıin qalyptasqan ǵuryp bolyp esepteledi. Islam kelgen soń bul ǵurypqa shekteý, qysym boldy. Joqtaý uǵymynyń kórisý dep atalyp ketýi osymen baılanysty bolsa kerek», - deıdi ǵalym.
Sonymen Amal kúninde kim kimge kórisý kerek?
«Jasy kishi jasy úlkenge baryp kórisedi. Kelin ózinen úlken abysynǵa, enesine baryp kórisedi. Jıen naǵashysyna baryp kórisedi. Qyz alǵan quda ózinen jasy kishi bolsa da kóbinese qyz bergen qudasyna baryp kórisken. Uzatylǵan qyzdyń jat jurttaǵy birinshi naýryzyna tórkin jaǵy baryp kórisedi. Kórshimen kórisý mindetti. Kúni keshe ǵana birge mal qoralasań da, jyl jańarǵan kúni kórisýiń mindet. Sebebi jańa kún týdy, naýryz týdy.
Amal merekesin aınalymǵa engizgen kósemder kúnine bir ret amandasýdy, jylyna bir ret kórisýdi amanattap ketken. Mindetti túrde qol alysý kerek. Qos qoldap amandasqannyń jóni tipten erek. Analarymyz almakezek qol aıqastyryp, tós qaǵysyp jatatynyny áli kúnge deıin kóz aldymyzda. Ol kórinis aıdyndaǵy aqqýlardyń qaýyshqanyndaı áserli», - deıdi Alqajan Edilhan.