Budan bylaı bir ǵalym birneshe lıtsenzııany qoldana almaıdy – Ázilhan Tájikeev

NUR-SULTAN. QazAqparat - Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıtetiniń Arheologııa jáne etnografııa ǵylymı ortalyǵynyń jetekshisi Ázilhan Tájikeev «Tarıhı-mádenı mura obektilerin qorǵaý jáne paıdalaný týraly» zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizýge qatysty pikir bildirdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Bul zańdy qabyldaý barysynda birneshe otyrys bolyp, talqylandy. Men 2-3 otyrysyna qatystym. Meniń oıymsha, osy zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizetin kez keldi. Bul – ýaqyt talaby», - deıdi Ázilhan Tájikeev.

Ol zańǵa engizilgen birqatar ózgeriske toqtalyp ótti.

«Birinshiden, Elbasynyń «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy negizinde zańǵa «Sakraldi eskertkishter» degen pýnkt engizildi. Ekinshiden, budan bylaı eskertkish ornalasqan aımaqtyń jergilikti basqarý organyna zertteý jumystary júrgiziletini týraly habar beriledi. Burynǵy zańda da bul másele qarastyrylǵan, biraq jańa zańda qaı ýaqytta habarlanýy kerek ekeni, maqsaty ne ekeni naqtyraq kórsetilgen. Mysaly, Almaty, Nur-Sultan sııaqty iri ǵylymı ortalyqtardan uıymdastyrylǵan ekspedıtsııalardyń aımaqqa kelgeni týraly jergilikti basqarý organdary, jergilikti ǵalymdar bilmeı de qalatyn jaǵdaılar bolǵan», - deıdi ortalyq jetekshisi.

Sondaı-aq, ol budan bylaı qazba jumystarynda tabylǵan zattar qaı mýzeıge ótkiziletinin arnaıy qurylǵan komıssııa ǵana sheshetini týraly aıtty.

«Úshinshiden, bul zańda arheologııalyq qazba jumystary kezinde tabylǵan zattardyń mýzeıge tapsyrylý tártibi engizildi. Bul da burynǵy zańda bolǵan, biraq bul zańda ótkizý reglamenti naqtyraq kórsetilgen. Endi tabylǵan zattar tıisti óńdeýden ótkennen keıin mindetti túrde memlekettik mýzeılerge ótkizilip, qabyldaý aktisi, ótkizý aktisi toltyrylýy kerek jáne ol zattardyń sýreti, sıpattamasy jazylǵan esep qosa berilýi kerek. Sondaı-aq, tabylǵan zattardy komısııa qarap, qaı mýzeıge ótkizýi kerek ekenin sheshedi.

Tórtinshiden, arheologııalyq zertteýlerge jiberiletin lıtsenzııanyń berilý tártibi ózgerdi. Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda júzden astam lıtsenzııasy bar JShS men jeke kásipker bar. Onyń sany bar, sapasy joq bolǵandyqtan – jaǵdaı tarıhı eskertkishterdiń buzylýyna ákep soqty. Buryn jetekshi arheolog birneshe lıtsenzııamen jetekshi nemese oryndaýshy bola beretin. Budan bylaı bir ǵalym, bir ǵylymı detekshi lıtsenzııany tek bir ǵana mekemeden alady. Endi bir ǵalymnyń birneshe lıtsenzııa alý quqyǵy bolmaıdy. Lıtsenzııa sany birneshe ese azaıyp, jumys sapasyna ońdy áser etip, jaqsy nátıjesin beredi dep oılaımyn», - deıdi ol.