Brıýsselde Ortalyq Azııa-Eýroodaq qaýipsizdik dıalogynyń otyrysy ótti
Qazaqstan delegatsııasyn bastap barǵan QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Roman Vasılenko sapar sheńberinde eýropalyq resmı tulǵalarmen jáne Eýropalyq parlament múshelerimen birqatar ekijaqty kezdesýler ótkizdi.
Dıalogtaǵy EO delegatsııasyn Eýropalyq syrtqy is-qımyl qyzmeti Bas hatshysynyń saıası máseleler jónindegi orynbasary Enrıke Mora bastady, ózge Ortalyq Azııa elderi syrtqy ister mınıstriniń orynbasarlary deńgeıinde qatysty.
Іs-sharanyń aýqymdy kún tártibi óńirlik jáne jahandyq qaýipsizdiktiń aǵymdaǵy jáne jańa syn-tegeýrinderine sholý jasaýdy, onyń ishinde Eýrazııa qurlyǵyndaǵy kúrdeli áskerı-saıası ahýal men Aýǵanstandaǵy aǵymdaǵy úrdister turǵysynan taraptardyń qaýipsizdik jáne azyq-túlik turaqtylyǵy salasyndaǵy yntymaqtastyǵyn nyǵaıtý baǵytyndaǵy máselelerdi qamtydy.
R. Vasılenko dıalog qatysýshylaryna kún tártibindegi máseleler boıynsha Qazaqstannyń ustanymyn tanystyryp, Eýroodaqpen yntymaqtastyq aıasynda óńirdegi turaqtylyq pen ornyqty damýdy nyǵaıtý boıynsha naqty usynystar jasady.
Ekonomıkalyq qaterlerdiń ýshyǵýyn eskere otyryp, Reseıge jasalǵan batys elderi sanktsııalarynyń Ortalyq Azııa memleketteriniń ekonomıkalaryna teris saldaryn boldyrmaý jónindegi úılestirilgen sharalardy qabyldaý qajettiligine erekshe nazar aýdaryldy.
R. Vasılenko otyrys barysynda «Bizdiń elderimiz 30 jyldan beri táýelsiz jáne egemen damý jolmen júrip keledi, Eýropalyq odaq pen onyń múshe-memleketteri bizdiń ulttyq damýyna kúsh-jigerimizdi saıası jáne ekonomıkalyq turǵydan belsendi qoldaıdy jáne turaqty ári qaýipsiz Ortalyq Azııany qamtamasyz etý úshin óńirdegi yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa járdemdesedi» dep atap ótti.
Qazaqstandyq dıplomattyń aıtýynsha, búginde óńirdegi jáne halyqaralyq arenadaǵy syn-qaterler Ortalyq Azııa men EO arasyndaǵy yntymaqtastyqty burynǵydan da ózekti ete tústi jáne taraptardyń neǵurlym tyǵyz yntymaqtastyǵyn talap etedi.
Osy turǵyda otyrysqa qatysýshylar aǵymdaǵy jyly OA men EO arasyndaǵy joǵary jáne asa joǵary deńgeıdegi baılanystardyń jandanýyn talqylady.
Dıalogtyń toǵyzynshy otyrysy sheńberinde Ortalyq Azııa men EO arasyndaǵy ózara baılanys (connectivity) máselelerin saraptamalyq talqylaý ótti. Arnaıy sessııada eýropalyq tarap «Global Gateway» strategııasy sheńberinde OA-men tsıfrlyq, turaqty jáne kóliktik ózara baılanystylyq týraly óziniń kózqarasyn usyndy.
Taraptar aýǵan halqyn gýmanıtarlyq qoldaýǵa ulttyq úlesterin egjeı-tegjeıli talqylap, EO-nyń 2021-2027 jyldarǵa arnalǵan kópjyldyq ındıkatıvtik baǵdarlamasy sheńberinde ekijaqty jáne óńirlik baǵdarlamalardy birlesip iske asyrý boıynsha usynystar engizdi.
Aýǵanstandaǵy jaǵdaıǵa arnalǵan arnaıy sessııa barysynda Dıalogqa qatysýshylar aýǵan halqyn qoldaýdyń túrli sharalaryn, sonyń ishinde gýmanıtarlyq, saýda-ekonomıkalyq jáne bilim berý quraldaryn qarastyrdy. Dıalog qatysýshylarynyń nazaryn EO qarjylandyratyn jáne BUU Damý baǵdarlamasy iske asyratyn, Qazaqstan bastamashylyq etken Qazaqstan, Ózbekstan jáne Qyrǵyzstandaǵy aýǵan qyz balalaryna arnalǵan biregeı bilim berý baǵdarlamasyn odan ári iske asyrýdyń mańyzdylyǵyna aýdardy.
QR delegatsııasynyń basshysy Qazaqstan osy baǵyttaǵy mindettemelerin oryndaýdy jalǵastyratynyn aıtyp, EO men halyqaralyq seriktesterdi aýǵan halqyna halyqaralyq gýmanıtarlyq qoldaýdy tıimdi iske asyrý úshin Qazaqstannyń logıstıkalyq jáne saýda-ekonomıkalyq ınfraqurylymyn belsendi paıdalanýǵa shaqyrdy.
Taraptar 2022 jylǵy mamyr aıynyń sońynda Almatyda josparlanyp otyrǵan Aýǵanstan boıynsha Ortalyq Azııa elderi men EO arnaıy ókilderiniń aldaǵy kezdesýinde Aýǵanstan boıynsha óńiraralyq ózara is-qımyldy egjeı-tegjeıli talqylaýǵa kelisti.
Sapar barysynda R. Vasılenko E. Moramen, EO-nyń Ortalyq Azııa boıynsha arnaıy ókili Terhı Hakalamen, Eýropalyq parlamenttiń Syrtqy ister komıteti tóraǵasynyń birinshi orynbasary Vıtold Vaşıkovskıımen jáne Eýropalyq parlamenttiń Adam quqyqtary jónindegi kishi komıteti tóraǵasynyń orynbasary Krıstıan Zagartspen ekijaqty kezdesýler ótkizdi.
Qatysýshylar Qazaqstandaǵy tereń saıası jańǵyrtý úderisine jáne 2022 jylǵy 5 maýsymda QR Konstıtýtsııasyna ózgerister engizý boıynsha referendýmǵa erekshe nazar aýdardy. R.Vasılenko Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev júrgizip otyrǵan keń aýqymdy demokratııalyq ózgerister eldegi jáne óńirlik damýǵa oń mýltıplıkatıvtik áser etetinin atap ótti.
Eýropalyq ınstıtýttardyń ókilderi júrgizilip jatqan reformalardyń mańyzdylyǵy men ózektiligin atap ótip, olardyń saıası júıeniń básekelestigi men turaqtylyǵyn arttyrýǵa, azamattyq qoǵamdy damytýǵa jáne Qazaqstandaǵy quqyq qorǵaý tetikterin nyǵaıtýǵa alyp keletinin atap ótti.