«Bolashaq» stýdentteri Táýelsizdik kúnin qalaı toılaıdy
Táýelsizdik kúnine oraı QazAqparat tilshisi «Bolashaq» stýdentterinen búgingi ulyq meıramdy qalaı toılaıtynyn suraǵan edi.
Ramız Zulharnaı, Ulybrıtanııa, Brıstol ýnıversıtetiniń Hımııa mamandyǵy boıynsha 3-kýrs doktoranty:
Men Qaraǵandy oblysy Qarqaraly aýdany Jarly degen aýyldan shyqqanmyn. Jarly aýylynda 11-synypty aıaqtap, Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde bakalavr jáne magıstratýra dárejelerin aldym. Nazarbaev ýnıversıtetinde jumys istedim.Al qazir Ulybrıtanııanyń Brıstol qalasynda turamyn jáne attas Brıstol ýnıversıtettiń doktorantýrasynda 3-kýrs oqyp jatyrmyn. Qazirgi sabaqtarymyz gıbrıdtik júıede – jartylaı onlaın, jartylaı offlaın ótip jatyr. Lokdaýn kezinde úıden jumys istedik. Meniń oqýym 3-kýrs bolǵandyqtan, mindetti modýl kýrstarym aıaqtalyp, zerthanada óz taqyrybym boıynsha ǵylymı zertteýmen aınalysyp jatyrmyn.
Árıne, shetelde júrgende patrıottyq sezim erekshe bolady. Qazaqstanda ózimdi patrıotpyn dep sanamaıtynmyn. Munda bar qazaqty baýyryńa basqyń kelip turady. Kók týymyzdyń jelbirep turǵany – biz úshin úlken maqtanysh. Bıyl Brıstoldaǵy úshinshi qazaqtar legin kórip jatyrmyn. Munda shamamen 40 shaqty qazaq boldyq. Biraq, byltyr azaıyp, 20-30 adam qaldy dep oılaımyn. Odan bólek, 3-4 qazaq otbasy – Brıstol qalasynyń turǵyndary. Ózimizdiń qaýymdastyǵymyz bar. Turaqty jınalatyn merekelerimiz – týǵan kún, kezdesýler, 8 naýryz, 7 mamyr, 22 naýryz jáne Táýelsizdik kúni. Ásirese Naýryz meıramynda sheteldikterge ulttyq dástúrimizdi kórsetip, kúı tartyp, ulttyq taǵamdar ázirlenedi. Byltyrǵy 16 jeltoqsandy da jaqsy toıladyq. Ózimiz jınalyp, tort pisirip, Qazaqstannan qonaqtar kelip, batasyn alǵanbyz.
Bıylǵy Táýelsizdik kúninde de jerlestermen kezdesý uıymdastyrýdy josparlaǵan edik. Jalpy Ulybrıtanııadaǵy lokdaýn 2 jeltoqsanda tolyq aıaqtaldy. Qazaqstanda qaýip deńgeıi sary, jasyl, qyzyl dep bólinse, munda T1, T2, T3 deńgeıleri bar. Brıstol qalasynda, Anglııanyń ońtústik-batys aımaǵynda jyl boıy vırýs juqtyrý sany óte tómen boldy. Tek sońǵy aptada stýdentter kelgendikten, qaýip T3 deńgeıine kóterilip, kóptegen oryndar jabyldy. Degemen Rojdestvo merekesine oraı, ortalyqtaǵy saýda núkteleri birtindep ashylyp jatyr.
Táýelsizdik kúni men Naýryzda kelinshegimiz ekeýmizde kishigirim dástúr qalyptasqan. Biz 16 jeltoqsan men 22 naýryzda áriptesterimizge, zerthanadaǵy ǵalymdarǵa «Qazaqstan» shokoladyn taratamyz. Olarǵa bizdiń shokolad qatty unaıdy. Kók aspanda qalyqtaǵan qyrany bar Týymyzdy da jaqsy kóredi. Osy oraıda, Prezıdentimizdiń Memlekettik rámizder týraly zańǵa ózgeris engizgenine, ár úıde týdi ilýge ruqsat berilgenine qýandym. Árıne, «Borat-2» fılminiń aktsııalary bizge jaǵymsyz áser qaldyrdy. Anglııadaǵy qazaqtar «Borat-2» fılmi Ulybrıtanııada kórsetilmesin degen onlaın petıtsııa jasadyq. Sońǵy kórgenimde petıtsııada 500-den astam daýys jınaldy. Oǵan Qazaqstanda otyryp daýys berý múmkin bolmady, óıtkeni petıtsııa tek Anglııanyń IP-adresterine arnalǵan eken. Degenmen, aǵylshyndarǵa bizdiń Tý unaıdy. Tipti meniń janymdaǵy aǵylshyn áriptesimnyń jumys ústelinde kók tý turady.
Ulybrıtanııadaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Elshiligi de óte jaqsy sharalar uıymdastyrady. Mysaly, 2019 jyly Ulybrıtanııanyń tennısten federatsııa Kýbogyna Qazaqstan quramasy keldi. Sonda Elshilik qazaqstandyq stýdentterge tegin bılet taratyp, Zarına Dıas bastaǵan qyzdarǵa jankúıer boldyq. Byltyr Qazaqstannyń Anglııadaǵy kınoaptalyǵy ótti. Londonnyń ortalyq kınoteatrynda bir apta boıy qazaq fılmderi kórsetildi jáne qazaqstandyq stýdentter de shaqyryldy. Dýlyǵa Aqmolda basty róldi somdaıtyn «Oralman» kınosyn tamashaladyq. Ondaǵy maqsat – kıno kórsetý ǵana emes edi, aǵylshyndarǵa kınonyń ıdeıasy, tarıhı oqıǵalar baıandaldy. Kıno bitken soń da aǵylshyn professor men bizdiń elshilik jáne kıno rejısseri kórermendermen pikirtalas ótkizdi.
Sonymen birge, Elshilik Ulybrıtanııada magıstratýra men doktorantýrany bitiretin qazaqstandyq stýdentterge jumys oryndary jármeńkesin ótkizedi. ıAǵnı, munda «Bolashaqtan» ta bólek baǵdarlamalarmen oqıtyn qazaqtar bar. QazMunaıGaz, QazAtomProm, Samuryq-Qazyna syndy úlken kompanııalardyń ókilderi kelip, stýdenttermen suhbattasady. Elshilikte sońǵy ótken shara – Elshi Erlan Ydyrysovtyń jyl saıynǵy stýdenttermen kezdesýi boldy. Bıylǵy kezdesý ZOOM arqyly onlaın ótti, 2,5 saǵat boıy Elshi myrza qandaı jumys atqarylǵanyn, qandaı josparlar bar ekenin, kelesi Naýryzdy jaqsy toılaýǵa úmitti ekenin aıtty. Stýdentterge qandaı jańa erejeler qoıylatynyn túsindirdi. ıAǵnı, Elshilikpen baılanysymyz óte jaqsy.
Táýelsizdik – men úshin, elimizdiń er-azamattary úshin uly meıram, ulyq kún. Qadirli, qasıetti elimizge tynyshtyq, halqymyzǵa amandyq tilegim keledi. Bastysy qazaq ekenimizdi, azat ekenimizdi, qaısar ekenimizdi umytpaıyq! Bul kúni Táýelsizdikke qol jetkizgen Qaırat Rysqulbekov, Lázzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova syndy aǵa-apalarymyzdyń árýaqtary bir aýnap turady dep oılaımyn. Qazaqstan Táýelsizdigine kelesi jyly otyz jyl tolady. Ózim de táýelsizdik qurdasymyn. Soǵan baılanysty Ulybrıtanııada óz áriptesterime Qazaqstan týraly semınar ótkizsem degen josparlarym bar. Táýelsizdigimiz tuǵyrly bolsyn!
Baqyt Tólegenov, Ulybrıtanııanyń Glazgo ýnıversıteti, Adam Smıt bıznes-mektebiniń 1-kýrs doktoranty:
Men «Bolashaq» baǵdarlamasy arqyly Engineering Business Managment mamandyǵynda doktorantýrada oqyp jatyrmyn. Bizdiń qalada otyzdan astam «Bolashaq» stýdenti bar. Biraq, qazirgi vırýsqa baılanysty kóptegen stýdentter qashyqtan oqyp jatyr. Sondyqtan naqty sanyn aıtýda qatelesýim múmkin. Qazirgi ýaqytta COVID-19 keri yqpalyna qaramastan, oqý úrdisi jalǵasýda. Kitaphanamyz ben mańyzdy zerthana bólmeleri ashyq tur. Bizdiń kitaphanada mıllıonnan astam kitap qory bar, tıisinshe kitaphana bilim alýymyzǵa kóp kómegin tıgizedi. Qalamyzdaǵy lokdaýn naýryzdan tamyz aıyna deıin jalǵasty. Qazir vırýs juqtyrý deńgeıi birtindep úshinshi deńgeıge deıin tómendedi, ıaǵnı tamaq ishetin oryndar men sport, fıtnes ortalyqtary ashyldy.
Múmkindik bolsa, jerlestermen jıi kezdesýge tyrysamyz, elimizdegi baýyrmaldyqty osynda da kórsetýge tyrysamyz. Elimizdiń tól merekeleri – Naýryz, 8 naýryz, Otan qorǵaýshylar kúninde dástúrli jınalyp turatynbyz. Bul kúnderi aýdıtorııany ruqsatqa alyp, kishigirim dastarhan jasaımyz, dombyramen án aıtylyp, kúı shertiledi. Táýelsizdik kúnine kelsek, Edınbýrg pen Glazgo qalalarynda úsh jyl Táýelsizdik toıyn kórdim. Bir-birimizdi quttyqtap, áleýmettik jelide Qazaqstan týraly jaqsy beınerolıkterdi kórsetýge tyrysamyz. Sol arqyly sheteldik dostarymyz ben tanystarymyzda Qazaqstan týraly jaqsy pikir qalyptastyrǵymyz keledi. Biz elimiz bergen múmkindikterdi joǵary baǵalaımyz jáne osy múmkindikti paıdalanyp, barynsha bilim alýǵa tyrysamyz. Táýelsizdiktiń arqasynda berilip jatqan múmkindikterdi bos jibermeı, elimizdiń eleýli órkendeýine úles qossaq deımiz.
Japy bizdiń Qazaqstan azamattary, onyń ishinde jastar eshkimnen kem emes. Olar únemi bilsem, úırensem degen umtylysta júredi. Bilim jaǵynan da salystyrmaly túrde bizdiń kórsetkishimiz jaman emes. Konferentsııa men ǵylymı jobalarǵa da barynsha atsalysyp, jan-jaqty bolýǵa tyrysamyz. Keleshekte odan da úlken jobalarǵa qatysyp, elimizdi aldyńǵy qatardan kórsetkimiz keledi. Eń bastysy – maqsat qoıa bilý, maqsatymyz bolsa esh kedergi bolmaıdy dep oılaımyn. Osy oraıda Elbasy men «Bolashaq» baǵdarlamasyna alǵys aıtqymyz keledi.
Óz elimizde júrgende Táýelsizdigimizdiń qadirin sezinbeýimiz múmkin, biraq ózge elde júrgende eldi saǵynamyz, egemendiktiń qadirin túsinemiz. «Ózge eldiń sultany bolǵansha, óz elińde ultan bol» degen sóz bar. Qazir de Reseıdiń keıbir depýtattarynyń kózqarasy, qan men termen kelgen, babalarymyz amanat etken ulan-ǵaıyr jerimiz týraly esh negizsiz sózderi namysty oıatady, jiger beredi. Bilekke emes, bilimge sengen zamanda qapy qalmaýdyń, elimizdi aldyńǵy qatardan kórsetýdiń mańyzdy ekenin kórsetti. Oqyǵan, bilimdi halyqty bóten memleket basqara almaıdy. Sol úshin Táýelsizdikti qadirlep, el múddesine jumys istep, bilim men ǵylymǵa atsalysý qajet dep oılaımyn.
Qazybek Nurym, AQSh-tyń Tehas shtaty TEXAS A&M ýnıversıteti Atomdyq qaýipsizdik mamandyǵynyń 2-kýrs magıstranty:
Biz turatyn Kolledj-Steıshen qalasynda byltyr kóktemde lokdaýn boldy, odan keıin jabylǵan emes. Turǵyndar araqashyqtyq saqtaý, maska kıý erejelerin qatań saqtaıdy. Alaıda, stýdentter men jastar kóp bolǵannan ba eken, vırýs juqtyryp júrgender de az emes. AQSh-taǵy bolashaqtyqtar arasynda basqa meıramdarǵa qaraǵanda Táýelsizdik kúni erekshe toılanady. Pandemııaǵa deıin Los-Andjeles qalasynda, júzge jýyq stýdentter, jergilikti jastar, ata-analar jáne búldirshinder jınalyp toılaǵan edik. Barlyq jerge kók Týymyzdy ilip, kúı shertip, án aıtyp, túrli oıyndar oınadyq. Árqaısysy úıden pisirip ákelgen taǵamdaryn ortaǵa qoıyp, jaqsy otyrystar jasaıtynbyz. Kóptegen stýdentter óziniń jumys-sabaǵyna qaramastan, ýaqyt taýyp kelýge tyrysatyn.
Qazirgi epıdemııalyq jaǵdaıǵa baılanysty kópshiliktiń bas qosýyna ruqsat joq. Alaıda az ǵana qazaqtar jáne sheteldik dostarymyzben apta sońynda jınalýdy josparlap otyrmyz. Byltyrǵy 16 jeltoqsanda Táýelsizdik meıramyna oraı amerıkalyq dosyma túski as alyp berip, elimizdiń tarıhy, mádenıeti, tabıǵaty týraly áńgimelep, qýanyshymmen bólisken edim. Osy jazda birneshe sheteldik dosymdy Qazaqstanǵa alyp kelip, atamnyń jaılaýyn, Almaty men Nur-Sultannyń kóriktigin, Altaı men Mańǵystaýdy kóremiz dep uıǵardyq. Alaıda COVID-19 bizdiń barlyq josparymyzdy buzdy.
Pandemııa bastalǵan sátten beri negizgi sabaqtarymyz onlaın boldy, tek bir zerthanalyq sabaǵymyz kampýsta ótti. Oqytýshylar men stýdentterdiń onlaın júıege aýysýy asa qıynǵa soqqan joq, sebebi vırýs bastalmaı jatyp ta, birneshe stýdent sabaqqa onlaın qatysý formatyn tańdaıtyn. Kelesi semestrde bir zerthanalyq sabaǵym bar, odan basqa sabaqtardyń barlyǵy onlaın ótedi.
Osy múmkindikti paıdalana otyryp, «Bolashaq» baǵdarlamasyn qurǵan Nursultan Nazarbaevqa, Prezıdentimizge jáne senim artyp jibergen halqymyzǵa alǵys aıtqym keledi. Táýelsizdiktiń arqasynda, biz qazaq jastary, álemniń myqty stýdentterimen, bolashaq kóshbasshylarymen teń dárejede bilim alyp jatyrmyz. «Bolashaq» baǵdarlamasyn Táýelsizdigimizdiń bir nyshany dep esepteımin. Sebebi, álemniń eń úzdik ýnıversıtetterinde emin-erkin bilim alý, ony el qamyna jumsaý – tek táýelsiz memleketterdiń enshisinde dep oılaımyn.
Araılym Sheraly, AQSh-tyń Medıson shtaty Vıskonsın ýnıversıteti Jýrnalıstıka jáne buqaralyq kommýnıkatsııa mamandyǵynyń 2-kýrs magıstranty:
Men oqıtyn qalada byltyr «Bolashaqtyń» úsh stýdenti oqyǵan edi. Olar oqýyn bitirip elge qaıtty, ázirge men qaldym. Degenmen, basqa baǵdarlamamen oqýǵa túsken qazaqstandyq stýdentter, doktoranttar bar. Qalada shaǵyn qaýymdastyǵymyz bar. Mereke qurmetine, ásirese Táýelsizdik kúninde jınalyp turamyz. Nemese jaı demalysta da kezdesip, ulttyq ánderimizdi aıtamyz, dombyra shertemiz. Ulttyq taǵamdarymyzdy jasaımyz. Byltyr Naýryzdy toılamaq boldyq, biraq pandemııa bastalyp ketip, úıde otyrdyq. Buǵan deıin Kalıfornııa shtatyndaǵy San-Dıego qalasynda tildik kýrs oqydym. Kalıfornııa, Nıý-Iork shtattarynda qazaq stýdentter óte kóp. Birneshe jyl buryn Kalıfornııadaǵy San-Frantsısko qalasynda Naýryz meıramy óte úlken deńgeıde toılanǵan bolatyn. Al qazir Medısonda qazaq stýdentteri az bolǵandyqtan jáne saqtyq sharalaryn ustaný úshin bas qosa almaıtyn jaǵdaıdamyz.
Árıne, bıylǵy COVID-19 barlyq salaǵa jáne ómir saltymyzǵa áser etip jatyr. Onyń yqpalyn bıylǵy oqýdyń onlaın rejımge aýysýynan baıqaımyz. Ýnıversıtetke barǵanda ózge sheteldik stýdenttermen tanysyp, Qazaqstan jaıly aıtýǵa kóp múmkindik bolatyn. Al onlaın sabaqta etene aralasý qıyn. Biraq oqý barysynda, esse boıynsha ár tapsyrmada halqymyzdyń ulttyq erekshelikteri men mádenıetinen mysal keltirýge tyrysamyn. Sońǵy sátte men amerıkalyq professorym Shon Bıshot Aısha bıbi ańyzy týraly jazǵan tapsyrmama qyzyǵýshylyq tanytyp, tań qaldy. ıAǵnı, bizdiń mádenıetimiz ben dástúrimiz ózge halyqtarǵa óte qyzyq, tamsanarlyq dúnıe.
Ózim oqyp jatqan Vıskonsın ýnıversıteti týraly bir qyzyqty aqparat – munda qazaq tilin oqytatyn tildik kýrs bar. Ol kýrs – ýnıversıtettiń baǵdarlamalarynyń biri, onda qazaq tilinen sabaq beretin Gúlnar apaı bar. Ol kisiniń stýdentteri az emes, onyń ishinde tilimizge qyzyǵýshylyq tanytatyn amerıkalyq stýdentter kóp.
Bıyl men oqıtyn úsh kýrstyń ishinde Vıdeojýrnalıstıka kýrsy boldy. Sonda jýrnalıstiń qandaı jaǵdaı bolsa da, mindetti túrde jańalyqty daıyndap alyp kelýin úıretti. Osyndaı pandemııa jaǵdaıynda da materıal daıyndaýdy, onlaın suhbat alýdy, basqa resýrstardan málimetti qalaı izdeý keregin úırendik. Sonda meniń kózim jetkeni – jýrnalıst qandaı jaǵdaı bolsa da, materıal daıyndap, qajetti sarapshylardy taba alýy kerek. ıAǵnı, lokdaýnnyń ózi bizge jańa deńgeıge shyǵýǵa, sheberligimizdi shyńdaýǵa yqpal etti. Táýelsizdik merekesi taǵy da qutty bolsyn! Qazaqstannyń kók týy bıikte jelbireı bersin! Álemniń úzdik ýnıversıtetterinde alǵan bilimimizdi Otanymyzdyń qajetine jaratýdy tileımin!