Bilim quqyǵy, adamgershilikke baýlý, ınnovatsııalar – Álemniń úzdik muǵalimderi Astanaǵa jınaldy
Hedlaınerler arasynda 2021 jylǵy Global Teacher Prize syılyǵynyń jeńimpazy Keıshıa Torp, Innovative Researcher of the Year syılyǵynyń ıegeri Ranjıt Dısale, Izraıldegi Veıtsman ınstıtýtynyń jaratylystaný ǵylymdaryn oqytý departamentiniń basshysy, professor Abraham Arkavı, «Bilim berý baǵdarlamalaryndaǵy halyqaralyq kóshbasshylar» baǵdarlamasynyń qatysýshysy (ILEP) Evans Odeı jáne basqa da álemdik pedagogıka juldyzdary bar.
«Meniń anam muǵalim, pedagog, ol ártúrli mektepterde jumys istegen, sondyqtan sizderdiń jumystaryńyzdy túsinemin. Men sizderdiń eldiń elıtasy ekenderińizdi baǵalaımyn jáne shyn júrekten senemin. Aıtaıyn degenim, biz Qazaqstanda muǵalimderge arnalǵan «aral» ispetti joba jasaǵymyz keledi. Ár jazda 10 kún nemese bir apta ustazdardy álemniń úzdik oqytýshylarymen birge elimizdiń shıpajaıyna jınap, trenıngter ótkizip, bilim almastyrǵymyz keledi. Sodan keıin jattyqtyrýshy bolyp, óz qalalary men aýyldarynda bilimderin jetkizedi. Mine, bul basqosýdy ótkizip jatqan sebebimiz osy», - dedi Nobel Fest negizin qalaýshysy jáne atqarýshy dırektory Maqsat Qurbenov sammıttiń ashylý saltanatynda.
Bul jıynǵa Qazaqstannyń barlyq óńirinen 2500-ge jýyq pedagog jınaldy. Olardy QR Oqý-aǵartý birinshi vıtse-mınıstri Natalıa Jumadildaeva quttyqtady.
«Sizder óńirlerge, týǵan jerlerińizge baryp, basqasha oılaıtyn jańa formatsııa muǵalimderiniń úlken synı massasyn qurasyzdar. Munda mádenıetter, tilder jáne pedagogıkalyq tásilderdiń barlyǵy qamtylady. Eń bastysy, bul yntymaqtastyqta eń aldymen óz shákirtterimen birge synypta ózin-ózi jetildiretin, sol úshin kóptegen eldi, jerdi aralap, ozyq pedagogıkalyq tájirıbelerdi jınaqtaıtyn muǵalim qalyptasady», - dedi mınıstrlik ókili.
Álemdik Global Teacher Prize baıqaýynyń 2020 jylǵy jeńimpazy Ranjıt Dısale – sammıtke kelgen mańyzdy qonaqtardyń biri. Ol bilim berýdiń jaı ǵana kedergilerdi jeńý ǵana emes, múmkindikterdi teńestirý ekenin atap ótti.
«Bilim berý týraly aıtqanda eń aldymen úmit týraly aıtamyz. Jarqyn bolashaqqa úmit, teń álemge qol jetkizýge, neǵurlym tolyqqandy adam retinde osy álemdi jaqsartýǵa talpynýǵa úmit deýge bolady. Sizder osy úmitti júzege asyrasyzdar jáne oqýshylaryńyzdyń armandaryn oryndaýshysyzdar. Bilim berý – tek qana oqýlyqtarmen, oqý oryndarymen shektelmeıdi, bilim berý – kóbinese empatııa jáne bilimge qushtarlyq, synı turǵyda oılaý, kreatıvtilikti damytý, ár oqýshyǵa álemde óz ornyn tabýǵa kómektesý. Qazirgi kezde biz túrli problemalar áleminde sonymen qatar úlken múmkindikter áleminde ómir súrip jatyrmyz. Chat GPT sııaqty jańa tehnologııalar, jasandy zerdeler qaryshtap damyp keledi. Biz olarǵa beıimdelýimiz kerek, ınnovatsııalardy kóbirek damytýymyz kerek. Sondyqtan qazir bilim berýdiń mańyzy zor», - deıdi Ranjıt Dısale.
Álemdik pedagog qazirgi oqýshylardyń – erteńgi bolashaqty jasaýshylar ekenin eske saldy.
«Osy bolashaq kóshbasshylardy qalaı tárbıeleı alamyz? Olarǵa eń aldymen empatııa, adamgershilik, jaýapkershilik qundylyqtaryn sińirýimiz kerek. Kollaboratsııa kúshin, alýan túrlilikti túsiný, kóshbasshy bola alýdy úıretý óte mańyzdy. Sizderge úlken alǵys bildirgim keledi. Álemdi jaqsartýǵa úles qosqandaryńyz úshin, oqýshylar arqyly jarqyn bolashaqqa qadam basýǵa kómek kórsetkenderińiz úshin rahmet!», - dedi spıker.
Sonymen birge, álemdik pedagogıkanyń juldyzy, 2021 jylǵy jahandyq muǵalimder syılyǵynyń ıegeri, Qazaqstanǵa ozyq bilim berý tájirıbesimen bólisýge kelgen Keısha Torp bilim berýdegi jahandyq teńsizdik máselesin kóterdi.
«Álem boıynsha balalar men jastar, eń kedeı otbasylardan shyqqan balalar ózderiniń bilim alý quqyǵynan aıyrylyp jatyr. Tómen jáne orta kiristi elderde 10 jastaǵy balalardyń jartysy oqı almaıdy. Al eń baı elderde osy baı men kedeı otbasy balalary arasynda teńsizdik kórsetkishteri joǵary bolyp otyr. ıAǵnı biz balalarymyzdyń áleýetin tolyq júzege asyra almaı jatyrmyz. Meniń oqýshylarym kóbinese emıgranttardyń, AQSh-qa jańa ómir bastaý úshin kelgenderdiń balalary. Men de Amerıkaǵa ıAmaıkadan kelgenmen, qazir ózim sııaqty balalardy oqytamyn. Meniń oqýshylarymnyń ómirbaıany meniń ómirime uqsas. Sol úshin kóp nárseni basqasha jasaýym keregin túsindim. Eń birinshi óz oılaýymdy ózgertý kerek boldy, ıaǵnı men ózimniń oqý baǵdarlamamdy ózgertip, balalarǵa beıimdedim. Ekinshi – oqýshylardyń ózderine, óz bilimi men áleýetine senýin úırettim. ıAǵnı seniń ótkeniń seniń bolashaǵyńa kedergi keltirmeýi kerek dep aıttym. Barlyq oqýshylaryma aldynda jarqyn bolashaq kútip turǵanyn túsindirdim», - dedi Keısha Torp.
Keısha Top oqýshylarǵa kómektesý úshin óte kóp jumys istegenin, tek óz synybyna emes, álem balalaryna kómekteskenin aıtty. Óıtkeni bilim berý – adamnyń basty quqyǵy jáne barlyq balalar bilim alýǵa qol jetkize alýy kerek.
«Men jáne meniń sińlim Katrısha Torp kommertsııalyq emes uıym qurdyq, onda tómen kiristi oqýshylarǵa stıpendııa alýy úshin, kolledje tegin bilim alýy úshin jumys istedik. Barlyq oqýshylar múmkindiginshe eń úzdik bilim alýy kerek. Ásirese, eń kedeı otbasynan shyqqan, qıyn ortalardan, osal toptardan shyqqan oqýshylar múmkindiginshe eń úzdik bilimge qol jetkize alýy kerek. Eń úzdik múǵalimderdi shaqyryp, ózderi sapaly bilimderin barlyq balalarǵa berýin qamtamasyz ettik. Óıtkeni barlyq balalar soǵan laıyq. Osy mıssııa aıasynda 2030 jylǵa deıin 1 mln muǵalimge biliktiligin arttyrýǵa kómekteskimiz keledi», - dedi Keısha Torp.
Forým aıasynda Qazaqstanda bilim berý salasyna eń úzdik úles qosqan úsh pedagog – QR Oqý-aǵartý birinshi vıtse-mınıstri Natalıa Jumadildaeva, «Bilim bolashaǵy» qoǵamdyq qorynyń atqarýshy dırektory Sholpan Qadyrova, Qadyr Myrzalıev atyndaǵy Bınom mektebiniń Informatıka pániniń muǵalimi Sáýle Qadyrbekova «Jahandyq bilim berý azamaty» júldesimen marapattaldy.