BQO-da Jaıyq ózeniniń deńgeıi 850 santımetrge jetýi yqtımal
«Qazgıdromet» RMK BQO fılıalynyń dırektory Tilegen Shapanovtyń aıtýynsha, bul Reseı aýmaǵynan keletin sý kólemine baılanysty bolady.
«Qazirgi ýaqytta Orynbor oblysyndaǵy Irıkla sý qoımasynan sekýndyna 790 tekshe metr sý jiberilýde. Bul kórsetkish kúnine eki-úsh ese ósýde. Sebebi Irıkla qoımasyna kelip túsetin sý kólemi artýda. Oǵan qosa Orynbor oblysynda sý tasqyny bastaldy. Jaıyq ózeniniń deńgeıi Orynbor qalasynyń gıdrobeketinde bir táýlikte 1 metr 80 santımetrge kóterildi. Sonymen qatar Jaıyqqa sýdyń 80 paıyzyn beretin eń úlken salasy – Saqmarda 60 santımetrge joǵarylady. Oblystyń basty ózeni Oral qalasy tusynda 587 santımetrdi kórsetti. Keıingi tórt saǵatta sý deńgeıi 13 santımetrge tústi, óıtkeni ózen muzdan tolyqtaı arylǵan joq. Áıtse de aldaǵy ýaqytta Reseıden mol sý kelmekshi», - dedi T. Shapanov.
Tilegen Shapanovtyń sózine qaraǵanda, Jaıyqtaǵy sý deńgeıi 650 santımetrden asqan kezde ózen jaıylmalarynda ornalasqan 1, 2, 3 saıajaılar qoǵamy, et kombınaty aýdanyndaǵy jáne basqa jerlerdegi baý-baqsha seriktestikterin sý basady.
Jaıyq ózeninde eń kóp sý tasyǵan kezderi 1941 jyly – 945, 1957 jyly – 930, 1994 jyly – 855, 2005 jyly – 778, 2011 jyly 708 santımetrge jetken. ıAǵnı, bıyl budan 30 jyl burynǵy deńgeıge jetkeli tur.
«Sondaı-aq Shaǵan ózenindegi sý deńgeıi 1 282 santımetrge jetip, qaýipti deńgeıden 2 santımetrge asty. Ózenniń joǵary saǵasynda ornalasqan Orynbor oblysyndaǵy Sergeevka gıdrobeketinde sý deńgeıi bir táýlikte 35 santımetrge kóterilip, qaýipti shekten 30 santımetrge asty. Ol jaqta da sý tasqyny jaǵdaıy kúrdeli. ıAǵnı, sý bir-eki táýlikte Chývashın tusyna, 12 saǵatta Oral qalasyna jetedi. Derkól ózeni sońǵy 16 saǵat ishinde 40 santımetrge tómendegenimen, onyń sýy Shaǵanǵa tirelip, tolyqtaı óte almaǵandyqtan, joǵary deńgeıi saqtalyp tur», - deıdi fılıal dırektory.
Onyń aıtýynsha, Elek ózeni Shyńǵyrlaý aýyly tusynda 783 santımetrge (qaýipti deńgeıi – 750 sm) jetti. Biraq Shyńǵyrlaý aýdanynda sý basý derekteri tirkelgen joq. Óıtkeni bul ózenniń jaıylmalary Reseı aýmaǵynda bolǵandyqtan, sol jaqtaǵy eldi mekenderge qaýip tóndirýde. Sol sekildi Bykovka ózeni Báıterek aýdany Qurmanǵazy aýyly tusynda qaýipti deńgeıden (810) 9 santımetrge asty.
«Kaztalov, Jańaqala aýdandarynyń aýmaǵymen ótetin Saryózende jaǵdaı turaqtalyp keledi. Reseılik áriptesterdiń málimetine qaraǵanda, Maloýzen gıdrobeketinde sý deńgeıi bir táýlikte 219 santımetrge tómendedi. Al Qaraózende Kaztalov aýdany Qaıyńdy aýyly tusynda joǵary deńgeı (950 sm) saqtalýda, bul jerde sý sekýndyna 387 tekshe metrmen aǵýda. Bul ózen boıynsha Saratov oblysynda kóptegen sý qoımasy ornalasqan. Sonyń eń sońǵysy – Qaıyńdymen shekaralas Prıýzen sý qoımasynan sekýndyna 500 tekshe metr sý jiberilýde», - dedi T. Shapanov.
Eske sala keteıik, budan buryn Oral qalasynda Shaǵan jáne Derkól ózenderi qaýipti deńgeıden asyp ketkenin jazǵan bolatynbyz.