Bizdiń jumysymyz baptylyqty talap etedi – mıkrohırýrg dáriger
Mıkrohırýrgııa – hırýrgııanyń ártúrli salalarynda qoldanylatyn jańa baǵyttardyń biri. Bul - optıkalyq quraldardy, arnaıy jabdyqtardy jáne eń jaqsy tigis materıalyn qoldana otyryp jasalatyn hırýrgııalyq ádis. HІH ǵasyrdyń sońynda osyndaı otalarda mıkroskopty qoldanýdyń alǵashqy qadamdary jasalǵan. Mıkroskopty qoldana otyryp jasalatyn operatsııalar bastapqyda tek oftalmologııa men otorınolarıngologııada júrgiziletin. Keıinnen neırohırýrgııada operatsııalyq mıkroskop pen mıkrohırýrgııalyq ádister qoldanyla bastady. Qazir bul baǵyt medıtsınanyń barlyq baǵyttaryna engizildi.
- Tımýr Kındeshuly, dárigerler arasynda «Jaqsy mıkrohırýrg bolý úshin kóp jyldyq tájirbe qajet» degen sóz bar. Bul baǵyttyń osyndaı kúrdeli ekenin bile tura, nelikten siz osy mamandandyqty tańdadyńyz?
- Bul anyqtama negizi kez kelgen hırýrgııalyq mamandyqqa tán deýge bolady. Men árdaıym usaq bólshektermen jumys jasaýǵa qyzyǵatynmyn. Bizdiń klınıkada jaraqattan keıin aqaýy bar naýqastarǵa mıkrohırýrgııalyq operatsııalar jasaý qajettiligi týyndaǵan kezde, meniń tálimgerlerim jáne basshylarym birneshe naýqasty emdeýdi usyndy. Klınıka dırektory Erkin-Dáýir Qurmanǵalıev myqty klınıtsıst ári jańa tásilderdi qoldanýdyń bastamashysy. Ol kisi mańaıyna pikirlester komandasyn qurdy. Bizdiń komanda, meniń oıymsha alǵa qoıylǵan maqsatty abyroımen oryndaı aldy. Emdeýdiń jaqsy nátıjeleri odan ári jumys isteýge yntalandyrady. Sondyqtan, dárigerlerdiń praktıkalyq qajettiligi men jeke beıimdiligi sáıkes kelýi tıis dep oılaımyn. Qazirgi tańda aımaqtyń densaýlyq saqtaý basqarmasy men aýrýhana basshylyǵynyń osy baǵyttyń ózektiligin túsinetini qýantady. Buǵan dálel - mıkrohırýrgııa jáne kúıik shalǵan naýqastardy emdeý boıynsha kezekti sheberlik sabaqtary uıymdastyrylǵany. Osy kúnderi Izraıl klınıkasynyń mamandarymen tájirıbe almasyp jatyrmyz.
- Mıkrohırýrgtardy kóbinese saperlermen salystyrady. Nelikten?
- Shynymdy aıtsam, bul týraly estimeppin. Múmkin, bul bizdiń jumysymyzda asyǵystyqqa oryn berilmeıtini jáne ol zııan ákeletinin bildiredi dep oılaımyn.
- Eki jyl buryn siz bir jas jigittiń aramen kesip alǵan saýsaǵyn ornyna tigip bergen edińiz. Bul operatsııa qanshalyqty qıyn boldy?
- Bul ujymdyq jumys boldy, aýrýhananyń kóptegen mamandary emdeý protsesine qatysty. Aıaq-qoldy qalpyna keltirý - óte kúrdeli ota bolyp sanalady, óıtkeni qurylymy ártúrli birneshe anatomııalyq qurylymdardy qalpyna keltirý qajet jáne de jumysymyzdyń nátıjesi operatsııalardyń uzaqtyǵyna baılanysty. Bizdiń aımaqta mundaı operatsııalar alǵash ret 80-jyldardyń sońynda jasalǵan. Osyndaı operatsııalar professor S.V. Lohvıtskııdiń bastamasymen júzege asyryla bastady. Al, F.I. Galıtskıı bul operatsııalarda jaqsy nátıjelerge qol jetkizip, tájirıbege engizdi. Qazir óndiristegi qaýipsizdik áldeqaıda joǵary bolǵan kezde, mundaı jaǵdaılar áldeqaıda sırek kezdesedi. Bizde aıaq-qoldardyń jartylaı kesilgen jaǵdaılary boldy.
- Kúrdeli operatsııalar kezinde siz qobaljısyz ba, álde yntalana túsesiz be?
- Eger operatsııa ádisi burynnan jasalǵan bolsa, onda odan hırýrg qoryqpaýy kerek. Eger biz operatsııanyń jańa ádisin qoldanatyn bolsaq, onda ol árqashan aldyńǵy tájirıbege negizdeledi. Biraq, mundaı jaǵdaılarda árqashan qobaljımyz, muqııat daıyndalamyz.
- Bilýimizshe, elimizde mıkrohırýrgtar kóp emes. Jumysta júktemeńiz qandaı? Aıyna, jylyna qansha operatsııa jasaısyz?
- Qazir óz jumysynda mıkrohırýrgııalyq tehnıkany qoldanatyn mamandyqtar jetkilikti: oftalmologtar, kardıohırýrgter, neırohırýrgtar jáne basqalar. Biraq, bizdiń sala dálirek «Rekonstrýktıvti mıkrohırýrgııa» dep atalady. Eger osy turǵydan qaraıtyn bolsaq, Qazaqstanda bul salada mamandar kóp emes. Biz oryndaıtyn basqa operatsııalarmen qatar, dál osy sıpattaǵy operatsııalar kún saıyn jasalmaıdy, óıtkeni olar kóp ýaqytty qajet etedi. Biraq, nátıje patsıentterdiń kópshiliginde qaıtalanatyn dástúrli operatsııalardy, aýyr múgedektikti boldyrmaýǵa múmkindik beredi.
- Qandaı organdar mıkrohırýrgııasy jıi júzege asyrylady?
– Biz negizinen jaraqattar, kúıikter, sozylmaly osteomıelıt – súıekterdiń qabynýy saldarymen jumys isteımiz. Anatomııalyq aımaqtar ártúrli bolýy múmkin, negizinen aıaq-qoldar. Biraq onkologııada bul ádisterge úlken qajettilik bar.
- Mıkrohırýrgııadaǵy sońǵy jańalyqtar...
- Innovatsııalar plastıkaǵa arnalǵan tin keshenin túzý ádisterin jetildirýmen baılanysty, osy aspekt boıynsha adam anatomııasyn zertteý jumystary áli de júrgizilýde, tipti jańalyqtar da jasalyp jatady. Sondaı-aq, álemde transplantatsııalanǵan tinderdiń ómirsheńdigin dıagnostıkalaý, úlkeıtý tehnıkasy (kózildirik, mıkroskop) jetildirilýde, munda VR tehnologııalaryn qoldaný tendentsııasy bar.
- Suhbatyńyz úshin rahmet, merekeńiz qutty bolsyn!