Bıyl Mańǵystaýdyń myń jyldyǵy toılanbaq

AQTAÝ. QazAqparat - Bıyl Mańǵystaýdyń myń jyldyǵy toılanady, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Bul týraly oblys ákimi Eraly Toǵjanov ákimdik sharasynda aıtty.

«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda kıeli Mańǵystaýdyń tarıhyn júıeleýge sheteldik ǵalymdardyń qatysýymen keshendi ǵylymı zertteýler, halyqaralyq deńgeıdegi ekspedıtsııalar uıymdastyryldy.

Nátıjesinde tyń ǵylymı jańalyqtar ashylyp, Mańǵystaý tarıhy sonaý eneolıt zamanynan (b.z.d. 4 jyldyq), ıaǵnı 6000 jyldyqtan bastaý alǵany, al bizdiń zamanymyzdyń 1000 jylynan bastap tarıh betinde tarıhı Mańǵystaý (Mańǵyshlaq) ataýy paıda bolǵany dáleldendi.

Tarıhı zertteýlerge qaraǵanda, Mańǵystaý jerin qola (4-3 myń jyl buryn) jáne temir (2,5-2 myń jyl buryn) dáýirinen bastap kóne grek jáne parsy jazbalaryndaǵy daı-daha, massaget, sarmat taıpalary meken etse, antıkalyq kezeńde (b.z.d 2- b.z. 4ǵǵ.) halyqtardyń Uly kóshiniń negizgi qozǵaýshylary bolǵan alan, ǵun taıpalary qonys tepken.

Keıingi orta ǵasyrǵa deıin Mańǵystaý jeri Uly Jibek jolynyń soltústik tarmaǵynda iri tranzıttik ortalyqqa aınalyp Qyzylqala, Ketikqala qalalary men Ústirt boıynda kerýen-saraılar boı kóterdi. Dál osy ýaqyttan kúni búginge deıin ólkemizde túrkitildes oǵyz, hazar, qypshaq, noǵaı, túrikmen, qazaq taıpalary kezeń-kezeńimen meken etken. Munyń barlyǵy bir jyl alty aı ishinde 7 eldiń 70-ke jýyq ǵalymdarynyń keshendi jumystarynyń nátıjesinde naqtylandy.

Mańǵystaý muralaryn zertteýge arnalǵan halyqaralyq ekspedıtsııa nátıjesinde 5 jerasty meshiti, 20 shyńyraý-qudyqtar, 20 tańbaly tastar anyqtalyp, arheologııalyq qazba jumystary júrgizilgen. Ǵalymdardyń eńbekteri Frantsııa, Ulybrıtanııa, Túrkııa, Ázerbaıjan, Reseı basylymdarynda jaryq kórdi.

Aıta ketsek, óńirdiń 1000 jyldyǵyn atap ótý aıasynda Uly Jibek jolyndaǵy Altynqazǵan, Qaraqabaq, Qyzylqala, Ketikqala qalashyqtaryna keshendi arheologııalyq qazba jumystaryn júrgizý; jer asty meshitteri men tańbaly tastaryn zertteý, óńirdegi eskerkishter týraly National Geographic jáne frantsııalyq Pernel Media kompanııalarymen derekti fılmder túsirý; Qyzylqala qalashyǵynyń ıÝNESKO-niń álemdik muralar tizimine engizý jumystary jalǵaspaq.