BIıAShEV ǴAQASh ZÁKIULY
Batys Qazaqstan oblysy Jánibek aýdany Qamysty aýylynda dúnıege kelgen. Orta Azııa memlekettik ýnıversıtetin, Búkilodaqtyq maqta sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń (Tashkent) aspırantýrasyn bitirgen.
1931-1936 jyldary Aqqabaq tájirıbe stansasynyń ǵalym-hatshysy, Búkilodaqtyq maqta sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń (Tashkent) ǵylymı qyzmetkeri, 1936-1939 jyldary - Qazaq maqta-jońyshqa tájirıbe stansasynyń (Shymkent) ǵylymı qyzmetkeri. 1939-1950 jyldary - Qazaq eginshilik ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń bólim meńgerýshisi, dırektordyń ǵylymı jumystary jónindegi orynbasary, V.Lenın atyndaǵy Búkilodaqtyq aýyl sharýashylyǵy akademııasy Qazaq fılıalynyń sektsııa meńgerýshisi. 1950-1957 jyldary - Qazaq memlekettik ýnıversıteti kafedrasynyń meńgerýshisi. 1957-1961 jyldary - Qazaq aýyl sharýashylyǵy ǵylymdary akademııasynyń vıtse-prezıdenti. 1961-1965 jyldary - Qazaq memlekettik ýnıversıteti kafedrasynyń meńgerýshisi, 1965-1978 jyldary Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Botanıka ınstıtýtynyń dırektory. 1978-1987 jyldary Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Botanıka ınstıtýtynyń geterozıs zerthanasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan.
Negizgi ǵylymı eńbekteri ósimdikger genetıkasy men selektsııasyna arnalǵan. Alshaq býdandastyrý, polıploıdııa, geterozıs, taǵy basqa máselelerdi qamtıtyn genetıkalyq zertteýlerdi júrgizýge atsalysqan. Dándi jáne tehnıkalyq daqyldardy túrishilik jáne túraralyq býdandastyrýdyń nátıjesinde bıdaıdyń, arpanyń, júgeri men qant qyzylshasynyń joǵary ónimdi býdandary men sorttaryn alýda zor eńbek sińirdi. Ǵaqash Bııashev qant qyzylshasy men qoza bıologııasyn zerttep, olardy respýblıkada ósirý júıesin jasaǵan.
Ǵalymnyń «Kýltýra saharnoı svekly v Kazahskoı SSR», «Sıstema zemledelııa v Kazahstane», «Itogı botanıcheskıh ıssledovanıı v Kazahstane - 50-letııý Oktıabrıa», «Korrelıatsııa mejdý vesom korneplodov ı saharıstostıý ý dıtetraploıdnyh sortolıneınyh gıbrıdov saharnoı svekly. Selskohozıaıstvennaıa bıotehnologııa» atty ǵylymı eńbekteri jaryq kórgen.
2006 jyly genetık-ǵalym, aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, akademık, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri Bııashev Ǵaqash Zákıulynyń týǵanyna 100 tolýyna oraı Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetinde halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferentsııasy ótti. Konferentsııaǵa Amerıka Qurama Shtattary, Reseı jáne Qazaqstannyń ǵalymdary men mamandary qatysqan.
Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet Belgisi» ordenderimen jáne kóptegen medaldarmen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotalarymen marapattalǵan.
Derek kózi:
Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy, 2 tom.