Bir sıyrmen zeınetke shyǵa alamyz ba? - baspasózge sholý
* * *
«Egemen Qazaqstannyń» búgingi sanynda «Muqaǵalı men Farıza» degen taqyryppen belgili aqyn Farıza Ońǵarsynovamen bolǵan suhbat jarııalanypty. Onda F. Ońǵarsynova qazaqtyń aqıyq aqyny Muqaǵalı Maqataevpen ekeýiniń arasyndaǵy qarym-qatynas týraly egjeı-tegjeıli baıandaıdy. «Muqań ekeýmiz rýhanı óte jaqyn, týys adamdarmyz. Ol óziniń sońynda kele jatqan maǵan, meniń shyǵarmashylyǵyma óz júreginiń sáýlesin túsirdi. Ómirde qarańǵyda jarq etip bir núktege túsken elektr jaryǵyndaı qubylys bolady. Osylaı Muqaǵalı bireý túsinip, bireý túsine almaı júrgen meniń jyrlaryma degen jalpy halyqtyń yqylasyn oıatty. Syrttaı ton pishýge kelgende aldaryna jan salmaıtyn bireýler osy jaıdy alaýlatyp-jalaýlatyp «Muqaǵalı men Farızanyń arasynda mahabbat bolǵan eken» degen sııaqty sózdiń otyna maı quıdy. Oǵan meniń kezinde Muqańnyń poezııasy, prozasy týraly biraz maqalalar jazǵanym da áser etken sııaqty.
Keıbireýler (negizinen jýrnalıster) Muqaǵalıdiń maǵan degen tileýlestigin, sezimin qyzǵanyp, halyqtyń arasyna basqa pikir taratý maqsatynda oıdan oqıǵalar shyǵarǵan kezder de boldy. Aǵa men qaryndastyń, aqyn men aqynnyń bir-birine degen shynaıy yqylasyna súısinip qyzyǵýdyń ornyna, qyzǵanyshtyń qyzyl ıtin úrgizýge tyrysqandar ózderiniń qara nıetteriniń jazasyn Alla taǵaladan aldy da....», - deıdi F. Ońǵarsynova.
Sondaı-aq suhbattan Muqaǵalıdiń tarıhı jádigerge aınalǵan «Farızaǵa» degen óleńi týraly da oqyp bilýge bolady.
Sonymen qatar, atalmysh basylymda «Qazaqtan shyqqan Stıv Djobs» degen taqyryppen Reseıdiń «Jyl kásipkeri» atanǵan Sankt-Peterbýrgte turatyn baýyrymyz Serikbaı Bısekeev týraly maqala berilgen.
Gazettiń jazýynsha, álemdegi asa iri «Ernst end ıAng» konsaltıngtik kompanııasynyń uıymdastyrýymen Reseıde ótken eń úzdik kásipkerlerdi aıqyndaý jónindegi konkýrstyń qorytyndysnda «V2V» nomınatsııasy boıynsha bas júldeni Sankt-Peterbýrg qalasyndaǵy kásipker Serikbaı Bısekeev jeńip aldy. Ol júlde bıznes salasyndaǵy Oskar dep atalady.
«Serikbaı Bısekeev ónerkásip salasyndaǵy mobıldik baılanys quralyn shyǵaratyn jáne ony álemdik deńgeıde saýdalaıtyn dúnıejúzindegi búgingi tańdaǵy eń úzdik holdıngtik korporatsııany qurdy jáne ony taqyr jerden dúnıege ákeldi. Mine, osy úlken jetistikti qazaqtyń qarapaıym jigiti jasady», delingen gazette.
Maqalada Serikbaı Bısekeev bul korporatsııany qalaı qurdy? Jáne az jyldyń ishinde osy qurylymdy qalaısha álemdik kóshbasshylardyń birine aınaldyra bildi? degen saýaldarǵa tolyq jaýap beriledi.
* * *
«Alash aınasy» gazetiniń búgingi sanynda «Bir sıyrmen zeınetke shyǵa alamyz ba?» degen taqyryppen maqala berilip otyr.
Gazettiń jazýynsha, sońǵy derekterge súıensek, elimizdegi jumyssyzdar sany 467,8 myń adamdy qurap, jumyssyzdyq deńgeıi ekonomıkalyq belsendi halyq sanynyń 5,2 paıyzyn quraǵan. Áıtse de mamandar shyn máninde bul statıstıkanyń bul mólsherden áldeqaıda kóp ekenin aıtady. Óıtkeni halqymyzdyń 47 paıyzynyń aýylda turatynyn, al aýyldyq jerde jumys kózderiniń joqtyǵyn esepke alsaq, mamandardyń bul pikiri qısyndy kórinetini ras. Aýyldyq jerde jumyssyzdyq máselesiniń kúrdeli ekenin eskersek, mamandardyń «jumyssyzdyq deńgeıi resmı túrde 5-6 paıyz dep kórsetilgenimen, shyn máninde, onyń deńgeıi 18-20 paıyzdan kem emes» dep dabyl qaǵýynyń syryn túsinýge bolady.
«Onyń ústine, jaqynda Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Serik Ábdenov myrzanyń «Ózin-ózi jumyspen qamtyp otyrǵandardyń eki túri bar. Biriniń jumysy ónimdi bolsa, ekinshisiniki - ónimsiz. Mysaly, qorasynda bir sıyry bar sharýa ózin-ózi jumyspen qamtyp otyrǵan bolyp sanalady. Biraq eger sıyr asyrap otyrǵan adam tabys kórip otyrsa, «taýar-aqsha-taýar» shemasy boıynsha jumys istese, ol ónimdi jumyspen qamtylyp otyr. Al eger sıyrdyń súti ózi men otbasynan artylmaıtyn bolsa, onyń jumysy ónimsiz» dep, qorasynda bir sıyry barlarǵa sheıin jiktep, jumysy barlardyń qataryna qosýy jumyssyzdar sanyn azaıtyp kórsetýge sebep bolyp otyrǵandaı», - deıdi avtor.
Sonymen qatar, atalmysh basylymnyń turaqty «Oı-kókpar» aıdarynda «Jyljymaıtyn múlikti bógde adamdardyń senimhat arqyly satýyna tyıym salý kerek pe?» degen taqyrypta pikirler berilgen. Basylymnyń jazýynsha, sońǵy kezderi elimizde jyljymaıtyn múlikti senimhat arqyly bógde bireýlerdiń satýyna qatysty daýlar kúrt kóbeıgen. Alaıaqtardyń jalǵyzbasty qart kisiler men jetim balalar úıi tárbıelenýshileriniń jyljymaıtyn múlkin aldap-arbaý arqyly birneshe adamǵa qatar satýy «jyljymaıtyn múlikti bógde adamdardyń senimhat arqyly satýyna tyıym salý qajet» degen pikirdiń týyndaýyna sebep bolyp otyr. Áıtse de qoǵamymyzda «bar másele senimhatta emes, osy salaǵa qatysty tıisti qadaǵalaý jumystarynyń óz deńgeıinde bolmaýynda, qadaǵalaý jumystaryn kúsheıtý arqyly máseleni sheshýge bolady» deıtinder de bar.