Bir aı boıy poıyzda ómir súrip, halyqqa qyzmet kórsetken árbir azamat erekshe qurmetke ıe - Ǵ. Telebaev
- Ǵazız Turysbekuly, bıylǵy Assambleıa jyly týraly oıyńyzben bólise ketseńiz...
- Ózderińiz bilesizder, Prezıdenttiń Jarlyǵymen 2015 jyl Assambleıa jyly dep belgilengen bolatyn. Bul Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20 jyldyǵyna oraı jasalǵan edi. Bıyl elimizde kóptegen ataýly mereıtoılar bar. Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy, Uly Otan soǵyndaǵy Jeńistiń 70 jyldyǵy, Ata Zańymyzdyń 20 jyldyǵy. Sonyń ishinde Prezıdent osy Assambleıanyń 20 jyldyǵyn tańdap alyp, byltyrǵy sessııada "kelesi jyl Assambleıa jyly" bolsyn degen bolatyn. Meniń oıymsha, ol kisiniń bulaı jasaǵan sebebi, bizdiń qoǵamda bolyp jatqan barlyq oń ózgeristerdiń negizi - tatýlyq! Qoǵamdaǵy kelisim. Qoǵamda kelisim bolmasa, ekonomıkany alǵa jyljytý, əleýmettik məselelerdi sheshý óte qıyn. Mysaly, kelisim joq jerde adamdar birin-biri tyńdamaıdy. Al qoǵamdyq kelisim degenimiz, eń aldymen bir-birin tyńdaı bilý, bir-birin túsine bilý, bir-biriniń aıtqanyna senimdilikpen qaraý. Negizinen, atam zamandarda memleketter qoǵam men bılik arasyndaǵy kelisimniń arqasynda qurylǵan. Əýeli deseńiz, batys ǵalymdarynyń aıtýynsha, bıleýshi top pen negizgi halyq arasynda memleket quratyn kelisimshart jasalǵan. Sonda ǵana memleket qurylady, onyń basshylary saılanady nemese taǵaıyndalady. Sol sebepten de kez kelgen memleketke tatýlyq kerek, bul bizdiń negizimiz. Mine, bıylǵy jyldyń Assambleıa jyly dep belgilený sebebi de osy.
- Bıyl Assambleıanyń atqarar jumysy kóp ekeni aıtpasa da túsinikti. Sondaı sharalardyń negizgilerine toqtala ketseńiz.
- Assambleıa osy jylǵa oraı kóptegen is-sharalarǵa muryndyq bolyp jatyr. Aqpan aıynyń 6-synda osy Jyldyń bastaýy retinde Astanada úlken shara bolǵan. Sonymen qatar, mundaı sharalar barlyq oblys ortalyqtary men aýdandarda, bir sózben aıtqanda búkil Qazaqstanda boldy. Osy saltanatty shara barysynda kóptegen is-sharalarǵa bastaý berilgen bolatyn. Məselen, qazaq tilin jetik meńgergen ózge ult balalaryna arnalǵan "Myńbala", Assambleıa taqyrybyn qaýzap júrgen jýrnalıster úshin "Shańyraq" jəne basqa da kóptegen konkýrstar jarııalandy. Sonymen qatar, sol Assambleıa jylynyń bastaý alýyna arnalǵan shara barysynda "Taıqazan" degen úlken is-shara da qolǵa alyndy. Ózderińiz bilesizder, taıqazan qazaq halqy úshin kıeli zat. Taıqazandy el birliginiń sımvoly retinde qarastyrýǵa bolady. Qarapaıym tilmen aıtqanda, oǵan kóp adamdy toıdyratyn ortaq as əzirleýge bolady. Biraq onyń basqa da - rýhanı maǵynasy bar. Osy rette biz taıqazandy ıgi isterdi ózine jınaqtaıtyn qural retinde qarastyryp otyrmyz. Aldymen ol kıeli Túrkistannan Astanaǵa əkelindi. Sosyn Astanadan basqa qalalarǵa jol tartty. Ər oblys ózindegi 20 shaqty ıgi is-sharasyn jınaqtap, sol taıqazanǵa "salyp", kelesi óńirge jiberip otyrady. Bul taıqazan osylaısha úsh aıǵa jýyq ýaqyt búkil elimizdi aralap otyryp, Assambleıanyń 23 səýirde ótetin sessııasynda Astanaǵa jetkiziledi.
- Assambleıa jylyna arnalyp otyrǵan sharalardyń biri de biregeıi «Meniń Qazaqstanym» poıyzy dep aıtýǵa bolatyn shyǵar. Osy rette bul poıyzdyń mańyzdylyǵy men mıssııasy týraly aıta ketseńiz...
- «Meniń Qazaqstanym» poıyzy - Assambleıanyń bastamasy. Bul bastama da jańa aıtqan Taıqazan is-sharasy ispettes. Osy poıyzben Astana men Almatydan jınalǵan mamandar men dərigerler, ənshi-ónerpazdar Qazaqstandy aralaýǵa shyqty. Sapar 23 naýryzda bastalǵan bolatyn. Sol kúni Astana vokzalynda saltanatty shyǵaryp salý sharasyna Mədenıet mınıstri, Assambleıa hatshylyǵynyń basshylary qatysty. Poıyzdyń eń negizgi maqsaty, mıssııasy - Qazaqstannyń túkpir-túkpirine baryp, Assambleıanyń qundylyqtaryn dəripteý, nasıhattaý. Sol sebepten bul poıyz úlken stansalarǵa, oblys ortalyqtaryna toqtamaıdy, shaǵyn qalalarǵa ǵana, aýdan ortalyqtaryna at basyn tireıdi. Ol jerlerde, eń birinshiden, Assambleıa turǵysynan Parlament depýtattary, Assambleıanyń saraptamalyq keńesiniń músheleri, Qoǵamdyq kelisim uıymynyń qyzmetkerleri birigip, jergilikti halyqqa dəris oqyp, kezdesýler uıymdastyryp, semınarlar ótkizedi jəne "Teńdessiz syı" atty aktsııa aıasynda jergilikti kitaphanalarǵa kitaptar tartý etedi. Bizdiń aramyzda Ulttyq akademııalyq kitaphananyń qyzmetkerleri bar. Olar da óz tarapynan kitaptar syılaıdy. Sonymen qatar, bul poıyzben medıtsınalyq sala mamandary da halyqqa qyzmet kórsetýge shyqty. Olar iriktelip alynǵan óte joǵary bilikti mamandar. Medıtsınanyń 20 shaqty salasynyń osyndaı maıtalmandary halyqty qabyldap, qajet dep tapqandaryna oblystyq, respýblıkalyq emhanalarǵa joldama beredi. Sondaı-aq, bul poıyzdaǵy zańgerlik, kəsipkerlik məseleler boıynsha keńes beretin mamandar, əleýmettik sala mamandary, bilim jəne ǵylym mınıstrliginiń qyzmetkerleri toqtaǵan qalamyzda bir kún boıy halyqqa qyzmet etti. Taǵy bir aıta ketetini, keshke qaraı osy sharalar elimizdiń óner maıtalmandary usynatyn kontsertke ulasyp otyrdy. Árıne halyqtyń rýhyn da kóterý kerek. Kóńil-kúıin joǵarylatý kerek. Sondyqtan bizdiń aramyzda kóptegen belgili halyq ártisteri, eńbek sińirgen qaıratkerler, jas oryndaýshylar boldy.
Jalpy, biz maqsatqa jettik, óıtkeni halyqtyń kóńil-kúıin kórip keldik, kóńil-kúıin kóterdik dep aıtýǵa da bolady.
- Jańa ózińiz aıtqandaı poıyzdaǵy mamandar ózderine júktelgen eldiń máselesin sol jerlerde sheshti. Degenmen taban astynda sheshile qoımaıtyn, joǵaryǵa jetkizýdi talap etetin máseleler de boldy ǵoı?
- Árıne, bizde halyqpen kezdesýler birneshe túrde boldy. Depýttatar jeke qabyldady, túrli sala qyzmetkerleri de jeke-jeke óz salalary boıynsha qabyldady. Sonymen qatar, úlken kezdesýler de boldy. Máselen, Assableıanyń qundylyqtaryn túsindirýde dáris berildi, semınar-trenıng ótkizildi. Solardyń bárinde kóptegen máseleler kóterildi. Olardy birneshe deńgeıge bólýge bolady. Jergilikti deńgeıdegi máselelerdi biz jergilikti bılik organdarymen birge sheship otyrdyq. Ekinshi bir máseleler jergilikti deńgeıde sheshilmeıdi. Olardy tek oblystyq deńgeıde ǵana sheshýge bolady. Sol sebepten biz quzyrly memlekettik oblystyq organdarǵa olardy múmkindiginshe sheship otyrýǵa tapsyrma berdik. Úshinshi deńgeı - respýblıkalyq. Mysaly mınıstrlik, Parlament nemese zań deńgeıinde sheshelitin máseleler bar. Keıbir máselelerdi Zańǵa ózgeris engizbeıinshe, sheshý óte qıyn. Olardyń barlyǵyn áriptesterimz jazyp aldy. Astanaǵa endi jetip jatyrmyz, sondyqtan olardy iriktep, analıtıkalyq esep jasap, jýyq arada tıisti organdardyń aldyna máselelerdi qoıatyn bolamyz.
- Jańa ózińiz poıyz 27 eldi meken men qalalarda boldy dep aıtyp jatyrsyz. Solardyń barlyǵyn qosqanda, sharaǵa qansha adam qamtyldy?
- Bizdiń is-sharalarǵa tikeleı qatysqan adamdardyń sany 177 myń boldy. Bul óte jaqsy kórsetkish dep oılaımyn. Sonyń ishinde kontsertterge halyq óte kóp jınaldy. Biz mysaly Saryaǵash sııaqty keıbir qalalarda 15-20 myń halyq jınadyq. Sonymen qatar, árıne kóptegen adamdar medıtsınalyq kómekke júgindi. Osy 27 qalada 10 myńǵa jaqyn adam medıtsınalyq kómek alypty. Bul da meniń oıymsha jaqsy kórsetkish. Zańgerlik keńesterdi 700-den astam adam aldy. Áleýmettik sala boıynsha 450-ge jaqyn adam qanaǵattandyrarlyq jaýaptarǵa ıe boldy. Kóptegen adamdar kitaphana mamandarynyń is-sharalaryna qatysty. Mysaly uıymdastyrylǵan kitap kórmelerin tamashalaǵandardyń sany shamamen 9 myńnan asty. Sonymen qatar Bilim jáne ǵylym mınıstrligi óz sharalaryna kóptegen jastardy tarty. Jastarmen kezdesý, qoǵamdyq is-sharalar, aǵash egý, flesh-mob sharalaryna 14 myń adam qatysty. Kásipkerler palatasynyń qyzmetkerleri 650 adamǵa qyzmet kórsetti.
- Erekshe este qalarlyqtaı, osy aktsııanyń naqty bir adamǵa sharapaty tıgen oqıǵalar boldy ma?
- Iá, ondaı oqıǵalar da boldy. Máselen, Aıagóz aýdanynda Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵynyń mamandary 6-7 jyl boıy qujatsyz ómir súrip kele jatqan otbasy múshelerine sol jerde qujat ázirlep berdi. Al Temirtaý qalasynda tasqyn sýdan zardap shekkenderge arnap poıyz qatysýshylary óz erikterimen qarajat jınap, 237 myń teńge qarjyny olarǵa kómek retinde usyndy. Sondaı-aq, poıyzda kele jatqan dárigerlerimiz Jańaarqa aýdanynda bosanýy qıyn bolyp, densaýlyǵyna qaýip tónip turǵan áıelge shuǵyl ota jasap, anany da, balany da aman alyp qaldy. Aıta bersek, mundaı oqıǵalar kóp boldy. Sondyqtan bir aı boıy poıyzda ómir súrip, ystyqqa da, sýyqqa da shydap, halyqqa qyzmet kórsetken árbir azamat erekshe qurmetke ıe dep aıtýǵa bolady.
- Áńimeńizge kóp rahmet! Eńbekterińiz jana bersin!