Bilim berýde olqylyq ketse, saldary óte aýyr bolady – senator Nurtóre Júsip
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń úshinshi otyrysynda sóılegen sózine qatysty QR Parlamenti Senatynyń depýtaty Nurtóre Júsip osyndaı pikir bildirdi.
QazAqparat senatordyń osy pikirin qaz-qalpynda usynady.
***
Ulttyq keńestiń kezekti otyrysy adamı kapıtaldy damytýǵa, atap aıtqanda, bilim berý, densaýlyq saqtaý máselelerine arnaldy. Bul tegin emes. Óıtkeni atalǵan eki salany memlekettiń tiregi desek te, júregi desek te bolady.
Kez kelgen memlekettiń negizgi kapıtaly – adam. Adam men qoǵam – bir besikte terbeledi. Memleket adamdardyń kásibı biliktiligi men adamı qundylyqtaryna arqa súıeıdi.
Bilim men densaýlyq – eń úlken baılyq. Ulttyń negizgi qundylyqtarynyń arasynda bul eki uǵymnyń máni de, maǵynasy da erekshe. Pandemııa jaǵdaıynda adamǵa ne kerek ekeni belgili bolyp qaldy.
Barsha adamzat balasy bilimge umtylady. Kez kelgen eldiń bilim berý deńgeıi – ekonomıkalyq jáne ǵylymı-tehnıkalyq progrestiń eń negizgi kórsetkishi. Bul memleket pen qoǵamnyń qaryshty damýynyń negizgi kepili sanalady. Bilim berýde olqylyq ketse, saldary óte aýyr bolady. Qısyq aǵashty kesýge, túzetýge bolar. Nadandyqty qaıtip túzeımiz? Bul – sozylmaly aýrý sekildi. Al onyń zardabyn búkil ult tartady.
Bilimi nashar ult uzaqqa bara almaıdy. Qasym-Jomart Kemeluly bul jóninde óte jaqsy aıtty. Osy saladaǵy kez kelgen olqylyq memlekettiń básekelestik qabileti men ulttyń bolashaǵyna salqynyn tıgizedi. Sondyqtan bilim berýdi damytý jáne jetildirý – qazaq úshin ulttyq máni men mańyzy bar mindet.
Qazaqstannyń strategııalyq negizgi mindeti – elimizdi meılinshe básekelestikke beıim 30 eldiń qataryna qosý. Básekelestikke qabiletti 30 eldiń qataryna enýdi jahandyq básekelestikke beıimdilik ındeksiniń negizinde búkil ekonomıkalyq forýmnyń (ITK) reıtıngi boıynsha anyqtaıdy eken. Indekstiń 10 kórsetkishiniń eki kórsetkishi eldegi bilim berýdiń damýy men sapasyna qatysty.
TIMSS jáne PISA halyqaralyq zertteýlerdiń kóshbasshy memleketterinde – Fınlıandııa, Ońtústik Koreıa, Japonııa jáne Sıngapýrda – muǵalimniń bedeli óte joǵary. Eń aldymen, bul joǵary eńbekaqydan baıqalady. Máselen, fın muǵalimderi bilim berý salasyndaǵy qazaqstandyq qyzmetkerlerden 9-14 ese artyq eńbekaqy alady. Prezıdent úzdik ustazdar eńbegin baǵalaý men qurmetteýdiń birqatar sharalaryn atap kórsetti.
Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi, qoǵam qaıratkeri Raýan Kenjehanuly Qazaqstan mektepterin bir aýysymda oqý rejımine kóshirýdi usyndy. «Qazaqstanda bilim berý sapasyn arttyrýǵa basty kedergi – mektep jaǵdaıy dep oılaımyz. Naqtyraq aıtsaq, Qazaqstanǵa mektep jetispeıdi. Qazirgi tańda elimizdegi 7400 mektepte jalpy sany 3,5 mıllıonnan asa bala bar. Onyń 70 paıyzy – eki aýysymda, al 200 myń bala úsh aýysymda oqıdy. Bizdiń esebimizshe, orta bilim berý júıesin tolyqtaı bir aýysymǵa ótkizý úshin Qazaqstanǵa shamamen 3 myńdaı jańa mektep qajet. Árıne, mundaı asa aýqymdy máseleni memleket tek óz kúshimen tez arada sheshe almaıdy. Bizdiń usynymyz – mektep salýǵa jeke qorlardy keńinen tartý», – dedi.
Densaýlyqsyz – dúnıe bos. Pandemııa jaǵdaıynda biz úlken synaqtan ótip jatyrmyz. Qazaq jastary qaıratty, parasatty bolýy tıis. Keń-baıtaq Qazaqstandy qorǵaý, saqtaý, damytý – qazaqtyń arystandaı aıbatty, jolbarystaı qaıratty azamattarynyń qolynda jáne moınynda bolýy kerek.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń úshinshi otyrysy sátti ótti. Memleket basshysynyń atalǵan Keńestiń ekinshi otyrysynda bergen tapsyrmalaryn júzege asyrý boıynsha is-sharalar josparynyń 11 baǵyty tolyqtaı oryndalǵan edi. Keńes jumysyn qorytyndylaǵan Memleket basshysy bul joly da birqatar naqty usynystar jasap, tıisti tapsyrma berdi. Aladǵy ýaqytta bul baǵyttar boıynsha da oń nátıjelerge qol jetkizemiz dep senemin.
Nurtóre Júsip
Foto: businessfm.kz