Bıdaı men un tasymaldaý ótken jylmen salystyrǵanda 800 myń tonnaǵa artty - QTJ
29 jeltoqsanda «Qazaqstan temir joly» UK» AQ-da baspasóz máslıhaty ótkizilip, onda jańa astyqty tasymaldaý barysy aıtyldy.
«QTJ-Júk tasymaly» AQ basshysy O. Qulaqovtyń habarlaýynsha, bıylǵy jyly 8,9 mıllıon tonna astyq tasymaldanǵan. Onyń 3,1 mıllıon tonnasy respýblıkaishilik baǵdarǵa tasymaldansa, 5,8 mıllıon tonnasy eksportqa shyǵarylǵan. Jyl ishinde 3,2 mıllıon tonna un tasymaldansa, onyń 0,8 mıllıon tonnasy el ishine, 2,4 mıllıon tonnasy eksportqa jiberildi.
Bıylǵy jyly tıelgen astyq pen un ónimderi 13,5 mıllıon tonnany qurady. Bul 2016 jylmen salystyrǵanda 6,3% joǵary kórsetkish. Astyqpen eseptegende 805 myń tonna artyq. Eksportqa da 547 myń tonna astyq artyq shyǵaryldy.
O. Qulaqovtyń aıtýynsha, bıylǵy jyly qazaqstandyq astyq pen un ónimderin tutynýshylardyń geografııalyq naryq aýmaǵy saqtaldy.
Ózbekstan (2 mln tonna), Tájikstan (1 mln tonna), Aýǵanstan (2,1 mln tonna) jáne Iran (2 mln tonn) baǵdarlaryna jiberildi.
Bul óńirlerge astyq 364 myń tonnaǵa ósti. Tasymaldaý qarqyny Ózbekstanǵa 7%, Iranǵa - 26%, Aýǵanstanǵa - 6% artty. Ásirese, qarasha, jeltoqsan aılarynda tasymaldaý qarqyny joǵarylady.
Iran baǵdaryna arpa ónimderin jetkizý kólemi 63% (324 myń tonna), artyp,bıdaı tasymaldaý 185 myń tonna Ortalyq Azııa naryǵyna baǵyttaldy.
«Bıylǵy jyly Reseı men Ýkraınada da rekordtyq astyq jınaldy. Bul Qazaqstannyń kólik jáne astyq naryǵyna da yqpal etti. Saldarynan buryn Qazaqstan naryǵynda qyzmet etken sheteldik jeke operatorlardyń astyq vagondary Reseıge ketip qaldy»,-deıdi O. Qulaqov.
«QTJ-Júk tasymaly» AQ basshysynyń aıtýynsha, Reseımen shekaralas óńirlerde satyp alý baǵasynyń arasyndaǵy aıyrmashylyqqa baılanysty astyq Qazaqstanǵa, odan ári Ortalyq Azııa elderine baǵyttaldy. Esporttyq astyq tasymaldaýǵa suranys artqanymen ony ortalyq azııa elderiniń ınfraqurylymdyq múmkindiginiń shekteýligi tómendetip otyr.
O. Qulaqovtyń sózine qaraǵanda, Ortalyq Azııanyń ınfraqurylymdyq ótkizý múmkindigi aıyna 600 myń tonna astyq pen 200 myń tonna un ónimderin quraıdy.
Bul qolmen túsirilip, tıeletin Haıraton (Aýǵanstan) stantsııasyna táýligine 3,5 myń tonna un túsire alsa, júk jóneltýshiler táýligine 7 myń tonnaǵa deıin jibere alady.
Júk tıeý men túsirýdiń bastapqy jáne sońǵy operatsııalary kezinde uzaq merzimdik turyp qalýy saldarynan vagondardyń 40 paıyzy aınalymnan shyǵyp qalady. Sóıtip, «dońǵalaqty qoımaǵa» aınalady. Osynyń saldarynan vagondarǵa berilgen tapsyrysty tolyq oryndaý múmkin bolmaı otyr.
Onyń syrtynda Ózbekstanda bıdaı qoryn jasaqtap alyp, ony óńdep Aýǵanstanǵa ótkizý Ortalyq Azııa kólik ınfraqurylymyna qysym keltirýde.
QTJ-nyń eksporttyq tasymaldaýyn qamtamasyz etý úshin birqatar sharalar qabyldandy:
Táýligine 800 shaqyrym jyldamdyqpen júretin shattl -poıyzdar uıymdastyryldy,
Ózbekstan temirjolymen qosymsha Keles-Shúkir teliminde qosymsha jol salý máselesi sheshildi.Sol arqyly táýligine 100 myń tonna (26-30 jup poıyz) júk ótkizilip, aıyna 3 mıllıon tonnaǵa jetkizilmek.
Aqtaý portynda Soltústik termınaly tolyq qýatynda jumys istep, aıyna 120 myń tonna tasymaldaı alatyn boldy.
«KTZ Ehpress Shipping» AQ flotyndaǵy tórt keme qazaqstandyq astyqty tasymaldaýdy qamtamasyz etedi.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń málimetine qaraǵanda, vagondardyń jetispeýshiliginiń bir sebebi - vagon aınalymynyń baıaýlaýy. Onyń ishinde saraptaý kórsetkendeı, bıylǵy jylǵy vagon aınalymy ótken jylǵa qaraǵanda on táýlikke kóbeıdi. Bizdiń negizgi vagon aınalymynyń kóp ýaqyty júk jóneltýshiler men júk qabyldaýshylar atqaratyn bastapqy jáne sońǵy operatsııalardy júzege asyrýǵa ketýde.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi eldiń ekporttyq áleýetin ósirý jáne júk aınalymyn arttyrý úshin Aýǵanstan aýmaǵynda «A» synypty termınal qurylysyn salýdy usynyp otyr. Bul óz kezeginde astyq ónimderin jyl boıy qalypty tasymaldaýǵa múmkindik áperedi. Ásirese, jazǵy mezgilde tasymaldaý asa mańyzdy.
Astyq tasymaldaýdyń mýltımodaldyq kesheni Aqtaý portynyń ınfraqurylymyn damytý qajettigi týyndatty. Bul tasymaldaý qyzmetine qatysýshy óndirýshi, elevator, vagon operatorlary, treıderler, brokerlerdiń qyzmetterin bir tizbekke shoǵyrlandyrady.
«QTJ» astyq pen un ónimderin konteınerlik tasymaldaýdy damytýdy kózdeıdi. Aǵymdaǵy jyly 8 myń tonna astyq konteınerlermen jetkizildi. Vetnamǵa Lıanıýngan porty arqyly tasymaldandy. Mersın (Túrkııa) baǵdaryna Kars-Ahalkalakı arqyly ári QHR-da baǵyttalady. 2018 jyly «QTJ» UK» AQ 5 myń tonna astyqty konteınermen tasymaldaýdy josparlap otyr.
Onyń syrtynda kompanııa ekonomıkalyq tıimdilikke jetý úshin júk jóneltýshilerdiń QR aýmaǵyndaǵy kórshiles eldermen shektesetin tustarda tıeý jáne túsirý jumystarynda vagon aınalymyn retteý sharalaryn kúsheıtýdi usynady.
Qosymsha 2000 vagondy naryqtyq 15 myń teńgeden tartý kózdelip otyr. Bul arqyly astyq parki 11 myńǵa jetkizilmek. Degenmen, Orta Azııa elderinde vagondar «dońǵalaqty qoımalarǵa» aınalýy odan ári jalǵasatyn túri bar.
Sonymen qatar, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi Azyq-túlik kelisimshart korporatsııasymen astyq ónimderin satyp alý jumysy 2007 jáne 2009 jyldardaǵydaı júzege asyrylmaq.