Belgili ádebıetshi ǵalym Tursynbek Kákishev ómirden ozdy

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Búgin 89 jasqa qaraǵan shaǵynda ádebıetshi, ǵalym, QR eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Sáken Seıfýllın atyndaǵy syılyǵynyń ıegeri, Halyqaralyq joǵary mektep ǵylym akademııasynyń qurmetti akademıgi, Halyqaralyq Aıtmatov akademııasynyń akademıgi, «Parasat» ordeniniń ıegeri Tursynbek Kákishev ómirden ozdy.

Tursynbek Kákishev 1927 jyly 15 tamyzda Aqmola oblysy Bulandy aýdany Bórli aýlynda dúnıege kelgen. Ádebıet zertteýshi. Fılologııa ǵylymynyń doktory (1972), professor (1973), Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri (1979). Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetin (1950), Qazaq KSR ǴA Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen (1960). 1944-1945 jj. Aqmola oblystyq Qazaq drama teatrynyń akteri, «Lenınshil jas» («Jas Alash») gazetinde bólim meńgerýshi, 1950-1958 jj. Partııa tarıhy ınstıtýtynda kishi ǵylymı qyzmetker, 1960-1968 jj. Qazaq KSR ǴA-nyń M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynda aǵa ǵylymı qyzmetker. 1968 jyldan QazMÝ-de aǵa oqytýshy, dotsent, professor, fılologııanyń syrttaı (1978-1985), kúndizgi (1985-1986) fakýltetteriniń dekany, kóp jyl osy ýnıversıtettiń fılologııa fakýltetinde «Qazaq ádebıetiniń tarıhy men syny» kafedrasynyń meńgerýshisi bolǵan.

Qazaq ádebı synynyń damý joldary, jıyrmasynshy ǵasyrdaǵy qazaq ádebıetiniń, onyń kórnekti ókilderiniń shyǵarmashylyqtary haqynda ǵylymı izdenister jasap, ónimdi eńbek etip keldi. «Qazaq ádebıetiniń tarıhy» (3-t., 1-2-kit., 1967), «Qazaq sovet ádebıetiniń tarıhy» (1970, Máskeý, orys tilinde), t.b. irgeli eńbekterdi daıarlap, jazysýǵa qatysty. S.Seıfýllınniń ómiri men shyǵarmashylyǵy jóninde ǵylymı zertteýler júrgizdi: «Sáken Seıfýllın» (1967), «Qyzyl suńqar» (1968), «Sáken Seıfýllın» (Máskeý, JZL, 1972, orys tilinde), «Sáken Seıfýllın» (1976), «Sáken jáne Gúlbahram» (1994), «Sákenniń soty» (1994), «Sáken Seıfýllın» (1997), «Tar jol, taıǵaq keshýdiń taǵdyry» (K.Ahmetovamen birge, 1997), «Sáken súıgen sulýlar» (1997), «Maǵjan-Sáken» (2000), «Sáken aıalaǵan arýlar» (2003) degen on shaqty kitap jazdy.

Qazaq ádebıeti synynyń tarıhyn zerttep, «Syn sapary» (1971), «Ońasha otaý» (1982), «Qazaq ádebıeti synynyń tarıhy» monografııalaryn jazdy. Sońǵy eńbegi joǵary oqý oryndarynda oqýlyq retinde qoldanylyp keledi. «Ushtasqan úsh ózenmen» (1978), «Jol ústinde 80 kún» (1983), «Sadaq» (1986), «Jasampaz ólke» (1989), «Sandaltqan «sadaq» (2002) sııaqty ǵylymı-kópshilik kitaptary qazaq halqynyń ádebı-mádenı muralaryn izdestirý barysynda ómirge keldi. «Sanadaǵy jaralar» (1992), «Eskirmeıdi estelik» (1994), «Ker zamannyń kereǵar oılary» (1995) jınaqtary, «Maǵjan-Sáken» ǵylymı essesi (1999), «Sábeń álemi» (2000), «Saıys» (2001), «Mereı» (2002) kitaptary jaryq kórgen. Sáken shyǵarmalarynyń kóp tomdyǵynyń qurastyrýshysy (10 tomy shyqty).

Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń S.Seıfýllın atyndaǵy syılyǵynyń ıegeri. Halyqaralyq joǵary mektep ǵylym akademııasynyń qurmetti akademıgi, Halyqaralyq Aıtmatov akademııasynyń akademıgi. «Parasat» ordenimen jáne birneshe medaldarmen marapattalǵan.

Seıchas chıtaıýt