Belgııada qazaqstandyq ıadrolyq synaqtar qurbandary eskertkishine gúl shoqtary qoıyldy

BRıÝSSELЬ. QazAqparat – Halyqaralyq ıadrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyl kúni men Semeı ıadrolyq polıgonynyń jabylǵanyna 30 jyl tolýyna oraı Belgııanyń Ipr qalasynda qazaqstandyq ıadrolyq synaqtar qurbandaryna qoıylǵan eskertkishke gúl shoqtaryn qoıý rásimi ótti, dep habarlaıdy QazAqparattyń menshikti tilshisi.

ıAdrolyq synaqtar qurbandarynyń eskertkishi Belgııanyń Ipr qalasyna Qazaqstannyń atynan 2010 jyly tabystalǵan bolatyn.

Atalmysh is-sharaǵa Qazaqstannyń Belgııadaǵy Elshisi Marǵulan Baımuhan, «Belgııa-Qazaqstan» parlamentaralyq toptyń tóraǵasy Tım Vandenpýt, Ipr qalasy ákiminiń orynbasary Fılıp Bol, sonymen qatar ǵylymı orta men úkimettik emes uıymdardyń basqa da ókilderi qatysty.

Qazaqstan Elshisi 29 tamyzdyń tek Qazaqstan úshin ǵana emes, búkil dúnıejúzilik qaýymdastyq pen jahandyq antııadrolyq qozǵalys úshin tarıhı kún ekenin atap ótti.

30 jyl buryn Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Qazaqstan óz erkimen 4-shi álemdegi ıadrolyq potentsıaldan bas tartty.

«Búgingi kúni ıadrolyq qarýdan azat álem ornatý Qazaqstan úshin eń mańyzdy bastamalardyń biri bolyp otyr», - dedi M. Baımuhan.

Osyǵan baılanysty N. Nazarbaevtyń ıadrolyq qaýipsizdik pen ıadrolyq qarýdan azat álem qurý úshin Jahandyq kóshbasshylar alıansyn qurý týraly bastamasy burynǵydan da ózekti bola túsýde.

Semeı polıgonynyń jabylýy halyqaralyq bastamalarǵa álem boıynsha ıadrolyq synaqtardy ótkizýge maratorıı jarııalaýǵa jáne 2006 jyly Ortalyq Azııada ıadrolyq qarýdan azat aımaq qurýǵa múmkindik berdi.

6 tamyz kúni Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Ortalyq Azııa elderiniń basshylarymen birge osy biregeı Kelisimdi júzege asyrý boıynsha belsendi áriptestikti jalǵastyrýǵa daıyn ekenin rastady. Bul shartqa qol qoıylǵanyna bıyl 15 jyl tolyp otyr.

Qazaqstandyq elshi Semeı ıadrolyq polıgonynda bolǵan atmosferalyq jáne jer asty synaqtaryna qatysty derekterdi keltirdi. Olardyń saldarynan Qazaqstanda radıoaktıvti shógindilerden 1,5 mln adam zardap shekken, Shyǵys jáne Ortalyq Qazaqstanda aýqymdy jerler lastandy.

Óz kezeginde qala ákiminiń orynbasary F. Bol Qazaqstannyń ıadrolyq qarýsyzdanýǵa jáne jappaı qyryp-joıý qarýyn taratpaýǵa qosqan eleýli úlesin atap ótti, bul jahandyq jáne óńirlik qaýipsizdikti qamtamasyz etýge yqpal etedi.

«Birinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde adamzat tarıhynda alǵash ret jappaı qyryp-joıý qarýyn qoldanýdan zardap shekken belgııalyq Ipr qalasynyń tarıhy Semeı tarıhymen uqsas. Sondyqtan Iprda qazaqstandyq monýmenttiń ornatylýy mańyzdy mánge ıe», - dep sanaıdy belgııalyq vıtse-mer.

Odan bólek, Semeı jáne Ipr qalalary «Ákimder beıbitshilik úshin» halyqaralyq uıymyna múshe.

Sonymen qatar Semeı ıadrolyq polıgonynyń jabylýy Qazaqstan táýelsizdiginiń 30 jyldyǵymen qatar kelip otyr.

Іs-shara barysynda «The Atom Project» derekti fılmi kórsetilip, Semeı ıadrolyq polıgonyndaǵy ıadrolyq synaqtardyń qurbandaryna arnalǵan sýretter ekspozıtsııasy usynyldy.