Batys elderi Qazaqstandaǵy asharshylyq týraly nege bilmeıdi - Sara Kemeron

ASTANA. QazAqparat - The Diplomat jýrnaly «Ashtyq jaılaǵan dala: Asharshylyq, Zorlyq jáne keńestik Qazaqstandy ornatý» (The Hungry Steppe: Famine, Violence, and the Making of Soviet Kazakhstan) atty monografııa avtory, Merılend ýnıversıtetiniń professory Sara Kemeronnan alǵan Qazaqstandaǵy asharshylyq týraly suhbatyn jarııalady.

Onda suhbat berýshi 1930-33 jyldary bolǵan Qazaqstandaǵy ashtyqty qazaq úshin eń qasiretti oqıǵa bolǵanyn aıtqan.

«Qazaqtar ózderi ómir súrip jatqan jerdiń tabıǵı erekshelikterine beıimdelgendikten kóshpendi ómir saltyn ustanǵan. Keńes odaǵy «kóshpendi mádenıeti damymaǵan, artta qalǵan ómir salty» dep qabyldady. Al shyn máninde qazaqtar jyl mezgili ózgergende jaıylym aýystyryp, kóshpendi mal sharýashylyǵymen tabıǵat erekshelikterin bilgendikten aınalysty. Kóshpendilik artta qalǵan mádenıet emes. Bul - óte qıyn júıe. Al Qazaqstandaǵy tabıǵat erekshelikteri úshin sol kezderi eń tıimdisi kóshpendi mal sharýashylyǵy boldy», - deıdi Sara Kemeron.

Onyń aıtýynsha, Qazaqstandaǵy asharshylyq týraly batys elderiniń bilmeıtininiń birneshe sebebi bar.

«Birinshiden, batystaǵy qazaqtardyń az ǵana dıasporasy ózderiniń tarıhyndaǵy qasiretti oqıǵa týraly aıtyp jetkizýge qýaty jetpedi. Ekinshiden, batysta Keńes odaǵynyń tarıhy tutastaı qarastyrylady da, onyń quramynda bolǵan memleketter týraly aıtyla bermeıdi.

Úshinshiden, qazaqtar kóshpendi halyq bolǵandyqtan, asharshylyq týraly zertteý qıynǵa soqqan. Sebebi kóshpendi halyqtarda aýyz ádebıeti jaqsy damıdy da, al tarıhı jazbasha derekter bola bermeıdi», - dedi Sara Kemeron.