Batys Qazaqstanda 75 myńǵa jýyq donor esepte tur
Oblystyq qan ortalyǵynyń dırektory Qýanysh Qalıevtiń óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmeti alańynda ótken brıfıngte málim etkenindeı, atalmysh ortalyqqa qosa 15 aýdandyq, 10 qalalyq jáne oblystyq medıtsınalyq uıym qyzmet etedi.
Qýanysh Jarylqasynnyń sózine qaraǵanda, ortalyq qajetti zamanaýı jabdyqtarmen jáne bilikti qyzmetkerlermen tolyq jabdyqtalǵan.
Oblystyq qan ortalyǵy úsh ret ulttyq talapqa jáne eki ret 15189-2015 halyqaralyq standartyna sáıkes akkredıttelgen.
«Jyl saıyn 14 maýsymda Dúnıejúzilik qan donory kúni atalyp ótiledi, óıtkeni dál osy kúni 1868 jyly belgili aýstrııalyq dáriger, Nobel syılyǵynyń eki dúrkin laýreaty Karl Landshteıner dúnıege keldi. 1901 jyly ol asa mańyzdy jańalyq adamnyń AVO júıesi dep atalatyn qan tobyn anyqtady. Bul ǵylymı jańalyq qan quıý arqyly adamdardyń ómirin saqtap, myńdaǵan naýqastyń densaýlyǵyn qalpyna keltirýge múmkindik berdi», deıdi ortalyq dırektory.
Dırektordyń aıtýynsha, donorlar erikti túrde bergen qan men onyń komponentteri – josparly emdeý jáne shuǵyl medıtsınalyq kómek kórsetý kezinde óte qundy resýrs.
Qan tapsyrý adam densaýlyǵy úshin qaýipsiz. «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» QR Kodeksiniń 206-babyna sáıkes, on segiz jasqa tolǵan, qajetti medıtsınalyq tekserýden ótken jáne qarsy kórsetilimi joq kez kelgen adam erikti túrde medıtsınalyq maqsatta qoldanylatyn qan men onyń komponentiniń donory bolýǵa quqyly. Qandy óteýsiz tapsyrý – Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy standartynyń biri. Donorlyq shyn nıetpen kómek qolyn usyný dep qabyldanady. Sondyqtan da donorlyq erikti jáne óteýsiz bolýy qajet.
«Oblystyq qan ortalyǵynda donordyń densaýlyq qaýipsizdigine erekshe kóńil bólinedi. Donordyń densaýlyq jaǵdaıy men zerthanalyq tekserý nátıjesi baǵalanyp, dáriger qan tapsyrýǵa ruqsat beredi. Donordan qan daıyndaý tek bir ret qoldanylatyn shyǵyn materıalymen atqarylady. Qandy bilikti medbıke – eksfýzıonıst alady, olar jeke qorǵanys quraldarmen qamtamasyz etilgen (medıtsınalyq halat, qalpaq, bir ret qoldanylatyn qolǵap). Qan tapsyrý barysynda donor medıtsına qyzmetkerleriniń baqylaýynda bolady, onyń jaǵdaıy nasharlasa, qan daıyndaý toqtatylyp, tıisti medıtsınalyq kómek kórsetiledi», deıdi Q.Qalıev.
Eresek adam úshin 500 ml qan tapsyrý qaýipsiz jáne bul kólem tez qalpyna keledi.
Búgingi tańda oblystyq qan ortalyǵy qan komponentteriniń on túrin daıyndap, medıtsınalyq uıymdardyń suranysyn tolyq oryndaıdy, ol úshin kúndelikti donor sany 30-35 bolýy tıis.
«Donordan jańa alynǵan qan jáne qan komponenttin daıyndaýǵa bolady. Jańa alynǵan qandy sol kúni erıtrotsıt pen plazmaǵa bólemiz. Erıtrotsıtti saqtaýdyń eń uzaq merzimi – 42 kún. Eger osy ýaqyt ishinde erıtrotsıt quıylmasa, olar esepten shyǵarylady, sondyqtan biz aı saıynǵy qajettilikti eskere otyryp, qajetti mólsherden artyq daıyndamaımyz. Sondyqtan bir ýaqytta 100 adamnyń qan tapsyrǵany tıimsiz, ıaǵnı artyq mólsherde qan daıyndaý kerek emes», deıdi ortalyq basshysy.
Donor bolý qurmetti jáne jaýapty mıssııa ekeni belgili, óıtkeni naýqastyń densaýlyǵy men ómirin saqtap qalýdan artyq erlik joq. Aıtalyq, 2023 jyly oblysta 2 717 naýqasqa 12 670 túrli qan komponenti (kúnine 7-8 naýqasqa 34-35 bes doza) quıyldy.
«Oblystyq qan ortalyǵynda ınfektsııalardy dıagnostıkalaýǵa erekshe kóńil bólinedi. Donorlyq qan V jáne S vırýstyq gepatıtiniń markerlerine, merezge jáne AITV ınfektsııasyna tekseriledi. Zerthanada qan eki satyly skrınıngten (antıdenelerin anyqtaýdyń IHLA ımmýnologııalyq ádisi men PTR dıagnostıkasynyń molekýlalyq-genetıkalyq ádisiniń úılesimi) ótedi, ıaǵnı zerthanalyq taldaý adamnyń qatysýynsyz atqarylady. Zerthana sapaly jáne zamanaýı avtomattandyrylǵan quraldarmen jabdyqtalǵan. Taǵy bir aıtar jaıt – daıyndalǵan barlyq qan komponentteri 100 paıyz leıkofıltrlengen ıaǵnı leıkotsıtten tazartylǵan, bul naýqastyń transfýzııaǵa reaktsııasyn azaıtý úshin jasalady. Qazaqstan – Frantsııa men Germanııadan keıin trombotsıtterdi tolyq ınaktıvatsııalaýǵa kóshken álemdegi úshinshi el. Oblysta quıylǵan qan arqyly ınfektsııa juqtyrý jaǵdaıy tirkelgen joq», dep túıindedi sózin Q.Qalıev.