Batys Qazaqstan oblystyq soty ótken jyldy qortyndylady
Basqosýda oblystyq sottyń alqa tóraǵalary: azamattyq ister boıynsha T.Orazova, qylmystyq ister boıynsha A.Іzbasarov jáne ákimshilik ister boıynsha Erlan Idırov sóz sóıledi.
Tursyn Orazova 2022 jyldyń qorytyndysymen salystyrǵanda 2023 jyly qaralǵan azamattyq isterdiń sany 21%-ǵa artqanyn atap ótti. Azamattar men zańdy tulǵalar buzylǵan quqyqtaryn qorǵaý úshin sotqa jıi júgine bastady, atap aıtqanda, mıkroqarjy uıymdarynyń nesıelik kelisimder boıynsha bereshekti óndirip alýyna baılanysty talap-aryzdar ósti.
Spıker sottardyń azamattyq-quqyqtyq qatynastar taraptaryn tatýlastyrý boıynsha tıimdi jumysynyń nátıjelerin atap ótti. 2023 jyldyń 12 aıynda ǵana 2 522 azamattyq is tatýlastyrýǵa baılanysty toqtatyldy nemese aıaqtalǵan medıbeldi isterdiń jalpy sanynan 34%-ǵa, 2022 jylmen salystyrǵanda 13%-ǵa artyq. Bul sot júıesiniń ımıdjine tikeleı áser etetin jumystaǵy oń úrdis jáne sottarǵa degen senimniń artqanynyń dáleli.
Oblystyq sottarda ońaılatylǵan tártipte qaralatyn ister sany artyp keledi. Sonymen, 2023 j usynǵan qujattar boıynsha 6 291 is qaraldy, bul ótken jylǵy ońaılatylǵan is júrgizý tártibimen qaralǵan isterdiń sanynan 17,5%-ǵa joǵary. Ońaılatylǵan is júrgizýdi engizý sottarǵa isterdiń qarapaıym sanattary boıynsha daýlardy tez, qaǵazbastylyqsyz qaraýǵa múmkindik berdi.
Birinshi satydaǵy sottardyń sheshimderine berilgen shaǵymdardy qaraý nátıjeleri boıynsha 113 sot aktisi túzetilýge jatady, onyń ishinde sot alqasymen 54 qaýlynyń kúshi joıyldy, 59-y ózgertildi. Shaǵymdanǵan sheshimder sanynyń paıyzdyq kórsetkishiniń tómendeýine sýdıalardyń shyǵarylǵan sot aktilerin durys jáne qoljetimdi túsindirýi áser etti.
Azat Іzbasarov BAQ ókilderi nazaryn 2022 jylmen salystyrǵanda aıaqtalǵan qylmystyq isterdiń 1 355-ten 1 274-ke deıin azaıǵanyna aýdardy. Tıisinshe, sottalǵandar sany 1 297-den 1 209-ǵa deıin azaıdy. Alaıda, bul oń dınamıka urlyq, kólik quralyn mas kúıinde júrgizý, kólik quralyn basqarý quqyǵynan aıyrylǵan adamnyń basqarýy, kólik jáne zańsyz esirtki aınalymy sııaqty qylmystardyń jekelegen sanattaryna qatysty emes.
Sonymen birge, spıker qylmystardyń jekelegen sanattary ósiminiń oń tómendeý tendentsııasyna toqtaldy. Osylaısha kólik quraldaryn alkogoldik masań kúıde basqarǵan jáne kólik quraldaryn basqarý quqyǵynan aıyrylatyn adamdarǵa qatysty ister boıynsha sot tájirıbesin jalpylaý nátıjeleri boıynsha oblys sýdıalaryna osy sanattaǵy qylmystardy jasaǵany úshin jazany qatańdatý jáne ákimshilikti habardar etý usynyldy. Nátıjesinde osy sanattaǵy qylmystyq isterdiń sany 2022 jylǵy 21%-ǵa deıin azaıǵan.
Sybaılas jemqorlyq qylmystaryn jasaǵany úshin 32 tulǵa sottaldy, onyń ishinde 24 tulǵaǵa jalpy somasy 146 mıllıon teńgeden astam aıyppul salyndy, qalǵan 8 adamǵa bas bostandyǵynan aıyrý jazasy taǵaıyndaldy.
Spıker sózin sot tóreligin júzege asyrý sapasy týraly málimettermen aıaqtady. Osylaısha, 2023 jyly sot alqasy 6 úkimniń kúshin joıyp, 33-in ózgertti.
Óz kezeginde Erlan Idırov 2023 jyly túsken ákimshilik shaǵymdar sany 2022 jylǵy deńgeıde qalyp otyrǵanyn atap ótti.
Talapkerler, burynǵydaı, kóbinese sot oryndaýshylarynyń, jer jáne turǵyn úı komıssııalarynyń sheshimderine, sondaı-aq salyq aktilerine shaǵymdanady.
Sot alqasynyń tóraǵasy sottardyń kóp jaǵdaıda azamattar men bıznestiń quqyqtaryn qorǵaıtynyn atap ótip, bul memlekettik organdarǵa qoıylǵan talap-aryzdardyń 60 paıyz deńgeıinde qanaǵattandyrylýymen rastalady.
Sot talqylaýy sottalýshylardyń jáne olardyń ustanymynyń zańdylyǵyn dáleldeý mindetin kóteretin joǵary turǵan organdar ókilderiniń mindetti túrde qatysýymen ótkiziledi. Sottar shyǵarǵan barlyq sheshimniń úshten biri protseske qatysýshylarmen, al sot aktileriniń jartysy kassatsııalyq tártipte shaǵymdanbaǵan, bul ákimshilik sottyń sot aktilerine qatysýshylardyń joǵary senimin kórsetedi.
Sot baqylaýynyń nátıjesinde 25 organnyń basshylary men ókilderine jalpy somasy 2 mıllıon teńgeden astam aqshalaı aıyppuldar salyndy, anyqtalǵan zań buzýshylyqtar boıynsha 63 jeke uıǵarym shyǵaryldy, olar týraly joǵary turǵan organdar men prokýratýraǵa turaqty túrde habarlanyp otyrady.
Spıkerler sot tóreligin iske asyrý sapasyn jaqsartý, sottardyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý, sýdıalardyń kásibı deńgeıin arttyrý jáne jalpy sot júıesin jetildirý boıynsha odan ári jumys isteý úshin birqatar negizgi mindetti atap ótti.
Brıfıng barysynda sot júıesiniń ókilderi jýrnalısterdi qyzyqtyrǵan suraqtarǵa jaýap berdi.