Barlyq shyndyq aıtylyp, kináliler jazalanýy tıis - Qazybek Isa
«Bundaı «lańkester de, sodyrlar da bolǵan joq» dep soǵyp otyrǵandar bul jaýapsyz sózderiniń beıbit ereýilshilerge jabylǵan jala ekenin oılanýy tıis.
Sodyrlar joq bolsa, lańkester joq bolsa, onda 19 polıtseı men sarbazdy kim óltirdi, eki polıtseıdiń basyn kesip alǵandar kimder? Óz jumysymen ketip bara jatqan jetkinshekti, jastarymyzdy kim óltirdi, beıbit ereýilshiler me?
Ákimdik pen memlekettik organdardy órtep, shabýyl jasaǵanda baqylaý kameralaryn atyp túsirgen snaıperler beıbit sherýshilerge de oq jumsaǵany týraly aqparattar da júr. Bulardyń bári anyqtalyp, jazaǵa tartylýy tıis.
Sol asúıinen shyqpaı-aq, dıvanda jatyp alyp jazyp jatqandar polıtsııada qyzmet etip júrgen nemese áskerde el qorǵap júrgen uldaryn sodyrlar óltirip ketken, bozdaǵyn joqtap bozdap otyrǵan áke-sheshege baryp, «eshqandaı sodyrlar joq, lańkester joq» dep aıtyp kórsinshi, ne bolady, ne estıdi eken sonda?!.
Lańkester men sodyrlar degen bir jaqtan arnaıy issaparmen keletin, sodyr ne lańkes degen anyqtama kýáligi bar qylmyskerler ǵana emes, osy elimizde, ishimizde júrgender de adam óltirse, memlekettik ǵımarattardy órtese, olar da lańkester men sodyrlar. Kim bolsa da, lańkestik pen sodyrlyq jasasa, solar sodyrlar men lańkester bolady.
Jazyqsyz jandardy atyp, arandatýshylyq jasaǵan kúshterdiń shabýylynan qazirgi olardyń ınternettegi iritki salyp, arandatýlyq shabýyldary da eshbir kem soǵyp jatqan joq.
Soǵan qaraǵanda, «ótirikti qanshalyqty kóbirek qossań, sonshalyqty senimdi bolady» degen ustanymdy ustanǵan sııaqty olar.
Olar ózderiniń shabýylynan qaza tapqandardy endi memleketke qarsy ınternettik gıbrıdtik shabýyldarynyń nysanasy retinde de paıdalanyp jatyr. ıAǵnı, polıtsııamen, áskermen qaqtyǵysta qalqan retinde, arandatý úshin paıdalanǵan qarapaıym qurbandardyń endi árýaqtaryn shýlatyp, olardy taǵy da ınternettik shabýyldarynyń quralyna aınaldyrýda.
Al muny bilmegen, alashapqyn attanǵa qosylǵan ańqaý jurt arandatýshylardyń qarmaǵyn qaýyp, shottaryn shaýyp jatqanyn ańǵaratyn emes. Keıbir qarapaıym jurttyń eshnársege kózi jetpese de, ózgeniń jalasyna senip, qoldaý jasaǵan ár laıktary, ár aıyptaý sózderi arandatýshy kúshterdiń atqan oqtaryna aınalyp jatqanyn ańǵarmaýda.
Bul týraly Prezıdent te «memlekettik tóńkeris jasaýǵa umtylǵandar ıdeologııalyq dıversııany jaqsy meńgergen» dep atap aıtty. Ideologııalyq dıversııa ınternette áli júrip jatyr.
«Memleketke satqyndyq jasady» degenderi de jalǵan, lańkestik pen sodyrlyqtar da jalǵan, áıtpese, olardyń ústinen qozǵalǵan qylmystyq ister qaıda?»- degenderge keshe Prezıdent qabyldaǵan Bas prokýror jaýap berdi.
15 is Memleketke opasyzdyq jasaý, ókilettikterdi asyra paıdalaný jáne bılikti basyp alýǵa áreket etý boıynsha Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń qaraýynda jatyr.
179 is arnaýly prokýrorlardyń basshylyǵymen vedomstvoaralyq tergeý toby jappaı tártipsizdikter men terrorızm aktileri boıynsha tekserýde.
Al «jazyqsyz jandardy tutqyndap, azaptaǵandar qatań jazaǵa tartylýy tıis» degendi 8 qańtarda «Qazaqstan» ulttyq arnasynyń «Ashyq alań» habarynan bastap ashyq aıttyq. Sol kezde «Qazaq úni» ulttyq portalynda birneshe ret maqala da jazdyq. Belgili telejýrnalıst Nartaı Aralbaıulynyń ıýtýb arnasy men «Atameken bıznes tv»telearnasyndaǵy suhbatymyzda da jazyqsyz tutqyndalǵandardy bosatýdy, kinálilerdi jaýapqa tartýdy talap ettik.
Belgili advokat Abzal Quspan bastaǵan «Amanat» komıssııasy 100-ge jýyq tutqyndy túrmeden shyǵardy.
Endi, mine, 173 is - quqyq qorǵaý organdary qyzmetkerleriniń adam quqyǵyn qorǵaý emes, qorlaýy boıynsha, ıaǵnı, laýazymdyq ókilettikterin asyra paıdalanǵany týraly azamattardyń shaǵymdary boıynsha júrgizýde.
Bas prokýratýra men quqyq qorǵaý organdary qoldarynda bar dálelderdi, beıne-foto materıaldardy túgel jarııalaýy tıis. El barlyq shyndyqty óz kózimen kórýi kerek. Áıtpese, bul aqparattyq keńistikti túrli kúmándi beıne-fotolar men feık-postar toltyrýda. Sondyqtan da, áleýmettik jeliler men aqparattyq alańda memlekettik organdar men resmı aqparat quraldarynyń emes... olardyń sózi ótimdi bolyp tur...
Qazaqstan Respýblıkasy Terrorızmge qarsy ortalyǵynyń málimeti boıynsha, 2019 jyldyń aıaǵynda Qazaqstanda 20 myńnan astam destrýktıvti dinı ıdeologııany ustanýshylar ómir súrgenin esten shyǵarmaıyq.
Qańtar qasiretinde Prezıdenttiń barlyq jaýapkershilikti ózi kóterýi memleketti saqtap qaldy.
Eger prezıdent osylaı Memleket basshysy retinde barlyq aýyr jaýapkershilikti óz moınyna alyp, ótkir sheshimder qabyldamasa, «Prezıdent nege qareketsiz otyr» der edik bárimiz. Mysaly, qazir Prezıdentti synap jatqandardyń kóbisi elimiz boıynsha ereýil jappaı búlikke jalǵasyp, adamdar qaza taýyp jatqanda, «Prezıdent nege bir batyl sheshim qabyldamaı, qarap otyr»,-dep synaǵandar.
Memleketti saqtap qalý úshin mundaı aýyr jaýapkershilikti óz moınyna alý - óte aýyr sheshim, Prezıdent te adam bolǵan soń, asa qıyn jaǵdaı! Óıtkeni, mundaı jaǵdaı, memlekettik tóńkeris qazaq tarıhynda, berisi biz biletin keıingi júz jyldyqta birinshi ret bolyp otyr.
Sondyqtan, bul jerde memleketti saqtaý jolynda memleket basshysynyń ózi de qurbandyqqa baryp otyr deýge bolady.
Sondyqtan da, «El jolyndaǵy aýyr júkti er kóteredi» degendeı, «Memleketimizdi, qasıetti Táýelsizdigimizdi saqtap qalǵan Prezıdenttiń erligi» dep, jazyp jatty qoǵam belsendileri men qarapaıym azamattar da.
Tipti, Prezıdenttiń opponentteri derlik belgili tulǵalardyń ózderi Memleket basshysynyń memleketti saqtap qalýdaǵy qaırat-jigerin qoldap, úndeý jasady.
Kez kelgen memlekettik tóńkeris qurbandyqsyz bolmaıdy, 227 adamnyń qaza tapqany orny tolmas aýyr qaıǵy!.
Al prezıdent bar jaýapkershilikti óz moınyna almaǵanda qazir soǵys áli júrip jatýy, qurbandar sany odan ondaǵan ese kóbeıip ketýi de múmkin edi. Tipti, memlekettigimiz saqtalyp qalýy da neǵaıbyl bolar edi… Prezıdent árisi Memleketti, berisi eldi azamat soǵysynan saqtap qaldy.
Ondaı jaǵdaıda, elde anarhııalyq jaǵdaı ornap, azamat soǵysy bastalyp ketkende Prezıdenttiń ózi shaqyrǵan Ujymdyq qaýipsizdik shartyna múshe elder áskerleri bizdiń shaqyrýymyzsyz-aq elge kirýi múmkin edi. Jan-jaǵymyzdaǵy bolsyn, alystaǵy bolsyn alpaýyt memleketter de ásker kirgizýi múmkin edi. Al shaqyrýsyz, óz múddeleri úshin ózderi kirgen jat el áskeri qaıtyp shyǵýy qıyn ekeni tarıhtan belgili.
Prezıdentte tańdaıtyn jol da bolǵan joq! Tarazyda tek memleketti saqtap qalý ǵana turdy!
Bul prezıdenttiń qatal da bolsa, batyl sheshimi - eldi tóńkeris pen azamat soǵysyna uryndyrmaı, memleketti saqtap qalǵan májbúrli jalǵyz jol.
Endi, el bolamyz desek, áleýmettik jeliler men ıýtýb arnalarynda bılikke táýelsiz bolyp kelgen, tipti bıliktiń turaqty synaýshylaryna aınalǵan belgili qoǵam qaıratkerleri de ashyq jazyp jatqandaı, Memleketti saqtap qalýymyz úshin, memleket basshysyn qoldaýymyz kerek.
Al sodyrlardy emes, beıbit azamattardy atyp, arandatýshylyq jasaǵan polıtseıler men áskerler anyqtalyp, qatań jazalaryn alýy tıis!
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń osy qańtar qasiretinen keıingi taǵy bir qaıratty qadamy - ekonomıkamyzda jarııalylyqty jarııalaýy boldy. Elimizdiń bar baılyǵynyń jartysynan astamyn 55 paıyzyn 162 adam ǵana ıelenip alǵanyn alǵash ret ashyq málimdedi. Al qalǵan 19 mılıonnan astam búkil halyqtyń jartysynan astamy kedeı ekeni, bir mıllıonnan astam adamnyń jaǵdaıy kedeılik sheginen de tómen ekeni alǵash ret ashyq aıtyldy. Parlamentte «Aq jol» fraktsııasy 10 jyldan beri kóterip kele jatqan shetelderdegi ofshorlyq aımaqtarǵa ketken 160 mlrd dollardy qaıtarý máselesi Prezıdenttiń tapsyrmasymen qolǵa alynýda. Iá, sybaılas jemqorlyq arqyly, sonyń ishinde kóptegen offshorlyq kompanııalardan alynǵan kapıtaldy qaıtarý protsedýrasyn belsendi túrde bastaý qajet.
Bıyl 2 aqpanda «Aq jol» demokratııalyq partııasynyń ókilderi qańtardaǵy qaıǵyly oqıǵa kezinde Qazaqstannan shet elderge iri kólemde qarjy aýdarylǵany týraly aqparatty talap etti.
Jylyna 6 mıllıard dollarǵa jýyq halyq qarjysyn jymqyryp otyrǵan «Qorǵas» kedeniniń qojaıyndary tergelýde. Ýtılsbor tólemderi toqtatylyp, qazir qaıta qaralýda. Zańsyz, salyqsyz ómir súrip kelgen «Altyn orda»» bazary jabylýda.
«Ekinshi úkimet» rólin atqaryp otyrǵan, el qazynasyn kóbeıtýge úles qosady degen, biraq qazynany azaıtyp jatqan «Samuryq-Qazyna» qoryna reforma jasalmaq. Prezıdent Q.Toqaev tipti, «reformalaýǵa kelmese, jaýyp tasatý kerek» dep te kesip aıtty.
Keıbir aqparat quraldarynyń jazýynsha, «Samuryq-Qazyna» qazynamyzdy toltyrmaq túgili, memleketke 18 mlrd dollar qaryz...
Olıgarhtar zańsyz ıelengen qarjylaryn memleketke qaıtarýy qajet
Áleýmettik jaǵdaıy tómenderge arnalǵan «Qazaqstan halqyna» qoryna baılardan 100-degen mlrd qarjy túsýde.
Bul negizi, el qazynasyn otyz jyl boıy opyryp otyrǵan olıgarhtardan Otanǵa kómektesý arqyly qarpyǵan qarjylaryn zańdy qaıtarý joly bolsa kerek.
Negizi, olıgarhtardan qaıyr suraǵandaı surap otyrǵansha, Mendeleev kestesiniń bári tabylatyn qazaq jeriniń qazba baılyǵyn, kenen kenishin túrli quıtyrqy zańsyz joldarmen qolǵa túsirip baıyǵandardan sol baılyqtyń, keminde 80 paıyzyn, al qazba baılyq oryndaryn túgel qazynaǵa qaıtarýdy qatań talap etý kerek! Óıtkeni, ol qazba baılyqtar olardyń da, eshkimniń de ata-babasynan qalǵan mura emes, Qudaı bergen qalyń Qazaqtyń baılyǵy!
Olıgarhtardan urlanǵan el baılyǵyn qaıtarý álemdik tájirıbede bar. Bári zańdy, dáleldi bolǵan jaǵdaıda oǵan eshqandaı kedergi bolmaıdy.
Bul týraly Parlament Májilisinde búgin Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl máseleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly zań jobasynyń birinshi oqylymda qabyldanýynda baıandama jasaǵan QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń tóraǵasy Marat Ahmetjanov ta depýtattar suraqtaryna baılanysty tolyqqandy jaýap berdi. Mysaly, «Qazaq úni» ulttyq portalynda jazylǵandaı, Saýd Arabııasynda qazynadan urlanǵan qarjyny túgel qaıtarǵansha, hanzadalar men mıllıarderler birneshe aı úıqamaqta (qonaqúılerde) otyrǵan... Nátıjesinde, 100 mıllıardtan asa qarjy qazynaǵa qaıtarylǵan.
Al Qazaqstannyń urlanǵan qarjylarynyń kólemi Saýd Arabııasynyń «saýdasyn» ondaǵan ese orap keteri anyq! Beıbit sherýge aýyl jastary kóp qatysty. Ómir boıy aýylda tursa da, alaqandaı da jer ala almaı, jumyssyz qalǵandar. Sondyqtan, kezinde alapat aýqymdaǵy jer kólemin ıelenip alǵan iri latıfýndıster jeriniń 80 paıyzyn aýyl turǵyndaryna, sharýalar men fermerlerge qaıtarymsyz berýi tıis.
Qazynaǵa baı, kenge toly elde kedeıler bolmaýy tıis!
Toqaev otyz jyldyq qoǵamdyq-saıası júıeniń, ekonomıkamyzdyń nege damymaı otyrǵanynyń, tamyrymyzdy kemirip, jegi qurttaı jep jatqan jemqorlyqtyń súıekke sińip ketken qaýipti aýrýynyń dıagnozyn dál qoıyp, týra tapty jáne ony elge ashyq jarııalady. Endi ol aýrýdy túbirimen emdeý kerek! Emge kónbeıtin keseldi kesip alyp tastaý kerek! Jalpy saıası júıeni ózgertip, áleýmettik-ekonomıkalyq ádilettilik ornaýy tıis! Sybaılas jemqorlyqty túp-tamyrymen joıý kerek! Sonda ǵana halyq bılikke senedi.
Baı men kedeıdiń arasy álemde qalyptasqan ólshemnen onshaqty ese asyp ketti. «Aq joldyń» saıası baǵdarlamasynda aıqyn jazylǵandaı, Qazaqstandaı qazynaǵa baı, kenge toly elde kedeıler bolmaýy tıis!
Ulttyq kontsepsııa qabyldanýy qajet! El kóshege pul úshin ǵana emes, til úshin de shyqty…
Qańtardyń qandy qyrǵynynda kóshege shyqqan jastardyń kóbisi eshnárse joǵaltpaıtyndar edi. Óıtkeni olardyń qolynda eshnárse bolǵan joq. Basynda baspana joq, «eki qolǵa –bir kúrek» jumys joq. Jumys joq bolǵasyn kóretin kún joq. Óıtkeni, taýyp jatqan pul joq. Aryzyn aıtyp barsa, memlekettik mekemelerde qazaqsha til joq!
Osylaı otyz jyl boıy jalǵan ýádege toıyp, býlyǵyp júrgen jastardyń jarylysyn, zańdy sherýin búlikshilerdiń qandy sherýge aınaldyryp jibergeni ókinishti, orny tolmas qasiret!
Endi halqy resmı sanaqtyń ózinde 70 paıyzdan asqan, negizi 80 paıyzǵa jýyq bolýy kerek, memleket quraýshy qazaqtardyń talabyn oryndaý úshin, birtutas ult retinde Ulttyq kontsepsııa qabyldaýymyz kerek.
Eń aldymen 30 jyl boıy qabyldanbaı kelgen Memlekettik til týraly zań qabyldanýy qajet!
Bir til bolǵanda ǵana bir el, birtutas qoǵam ornaıdy!
Tili birdiń tilegi bir, múddesi ortaq bolady!
Qasiret qaıtalanbaýy úshin ulttyq kelisim jasalýy tıis
Álemdik keńistikten tys ómir súrý qıyn ekendigi belgili. Sondyqtan, elimizge burynǵy jaıly ınvestorlyq klımatty qaıtarý úshin jáne bul qandy búliktiń qaıtalanbaýy úshin Ulttyq kelisim qajet. Barlyq zańsyz qamaýǵa alynǵan demonstranttardy bosatyp, qaıǵyly oqıǵalardy obektıvti túrde tergeýdi, memlekettik tóńkeristiń basshylary men qosshylaryn, oryndaýshylardy, qoldary qan sodyrlardy, qaraqshylardy jáne t.b. tutqyndap, qatań jazalanýy qajet. Bul týraly parlamentte «Aq jol» fraktsııasy eki ret depýtattyq saýal jasady.
Endi tútini túzý shyǵatyn el retinde úkimet pen barlyq qoǵam, elıta birlesip, Ulttyq kelisim jasalmasa, osyndaı búlik shyǵarý sozyla beredi.
Joǵaryda aıtylǵan olıgarhtar qarjysyn memleketke qaıtarýy men latıfýndısterdiń jer telimderin aýyldaǵy jersiz, jumyssyz sharýalarǵa berýi týraly másele osy Ulttyq kelisim aıasynda zańdy qujatpen jasalýy tıis.
Ulttyq kelisimge kelýde Ulttyń zııaly qaýymy únsiz qalmaýy tıis.
Munda Azamattyq qoǵamnyń pozıtsııasy úlken ról atqarady.
Kezinde soǵystan keıin Japonııa men Germanııa osyndaı ulttyq kelisimge kelip, birtutas qoǵamǵa aınalýynyń arqasynda myqty elge aınaldy. Kinálileri halyqtan keshirim surap, táýbege keldi. Bizde de sondaı Rýhanı tazarý, arylý qadamy bastalýy qajet.
Barlyq shyndyq ashyq aıtylýy tıis! Kináliler qatań jazalanýy kerek!
Sonda ǵana el senedi. Áıtpese , bundaı bulǵaq jalǵasa beredi. El aman, jurt tynysh bolsyn!», dep atap ótedi Qazybek Isa.