Balany mektepke beretin ata-ana neni bilýi tıis – maman keńesi

NUR-SULTAN. QazAqparat – Jańa oqý maýsymynda «balam birinshi synyp tabaldyryǵyn attaıdy» dep nıettenip otyrǵan ata-ana az emes. Resmı derek boıynsha, jyl saıyn 380 myńnan astam búldirshin birinshi synypqa barady. Degenmen balany bilim ordasyna ornalastyrýda túrli másele týyndap jatady. Atap aıtqanda, úı mańynda ornalasqan mektepterde oryn bolmaı, balalar qashyq jerdegi ózge bilim berý uıymdarynda oqýǵa májbúr. Jalpy balany mektepke beretin ata-ananyń quqyǵy men mindetteri qandaı? Osy jáne basqa da suraqtardy Oqý-aǵartý mınıstrliginiń Mektepke deıingi jáne orta bilim komıtetiniń basqarma basshysy Názıra Ábdirahmanovaǵa qoıyp kórdik.

- Názıra hanym, áýeli ata-analardyń bilgisi keletin saýalynan bastasaq. Jalpy elimizde balalardy mektepke ornalastyrý tártibi qandaı? Bul protsess qandaı quqyqtyq qujattar negizinde júzege asady?

- Birinshi kezekte bilim berý uıymdary oqýǵa qabyldaýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasynda kórsetilgen qaǵıdalar boıynsha júrgizedi. ıAǵnı, azamattardyń memlekettik oqý oryndarynda tegin orta bilim alýyna kepildik beriledi. Ata zańǵa sáıkes, jekemenshik oqý oryndarynda aqyly bilim alý zańmen belgilengen tártip boıynsha júzege asyrylady.

Mektepke qabyldaý odan ári «Bilim týraly» Zańyna, Bastaýysh, negizgi orta jáne jalpy orta bilimniń jalpy bilim beretin oqý baǵdarlamalaryn iske asyratyn bilim berý uıymdaryna oqýǵa qabyldaýdyń úlgilik qaǵıdalaryna saı júrgiziledi. Sonymen qatar, bul oraıda ózge de normatıvtik quqyqtyq aktiler men bilim berý uıymdarynyń jarǵylary eskeriledi.

- Balany mektepke berý úshin ata-anadan qandaı qujattar talap etiledi?

- Bastaýysh, negizgi orta, jalpy orta bilim berý baǵdarlamalary boıynsha oqytý úshin qujat qabyldaý memlekettik qyzmet kórsetý standartyna sáıkes bolady. Atap aıtqanda, mektepke qabyldaý úshin «Elektrondyq úkimet» veb-portaly nemese qaǵaz túrinde kelesi qujattar talap etiledi:

1) ata-analardyń nemese basqa zańdy ókilderdiń ótinishi;

2) densaýlyq jaǵdaıy týraly № 065/ý anyqtama jáne «Bala densaýlyǵy pasporty» (026/ý-3);

3) balanyń 3h4 santımetr ólshemindegi tsıfrlyq fotosýreti.

- Erekshe sanattaǵy balalar úshin qoıylatyn talaptar týraly surasaq. Máselen, elde ýaqytsha turýǵa ruqsat alǵan azamattar bar. Sonymen qatar, shetelden kóship kelgen, áli azamattyq ala qoımaǵan qandastar az emes. Olardyń balalaryn mektepke alý qalaı júrgiziledi?

- Shetelden kelgen azamattardyń balalary Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turatyn sheteldikterdiń jáne azamattyǵy joq tulǵalardyń mektepaldy, bastaýysh, negizgi orta jáne jalpy orta bilim alý erejesine sáıkes mektepke qabyldanady.

Qazaqstanda turaqty jáne ýaqytsha turatyn sheteldikter jáne azamattyǵy joq tulǵalardyń balalary da oqýǵa qabyldanyp, bilim berý uıymdarymen qamtamasyz etiledi.

Sheteldik jáne azamattyǵy joq tulǵalar balasyn mektepke berý úshin ózderiniń mártebesin aıqyndaıtyn, turǵylyqty jeri boıynsha tirkelgeni týraly belgisi bar mynadaı qujattardyń birin usynady:

1) sheteldikter úshin - sheteldiktiń Qazaqstan Respýblıkasy terrıtorııasynda turýǵa ruqsat etilgen yqtııarhaty;

2) azamattyǵy joq adamdar úshin - azamattyǵy joq adamnyń jeke kýáligi;

3) bosqyndar úshin - bosqyn ekenin dáleldeıtin kýáligi;

4) pana izdeýshiler úshin - pana izdeýshi adam ekenin rastaıtyn kýáligi;

5) qandastar úshin – azamattyń basqa elden kóship kelgenin aıqyndaıtyn qandas kýáligi.

Sheteldikter jáne azamattyǵy joq adamdar 16 jasqa deıingi balalary bolsa, ony bilim berý uıymdaryna oqýǵa bergen kezde Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa quqyq berilgen qujatty usynady.

- Jylda aıtylyp júrgen taǵy bir ózekti másele bar. Eger úıdiń mańaıynda ornalasqan mektep tolyq bolsa, ata-analar ne isteýi qajet? Másele qalaı sheshiledi? Bul jerde ata-ana neni talap etýge quqyly?

- «Bilim týraly» zańnyń 6-babyna sáıkes orta bilim berý uıymdarynyń qyzmetin úılestirý jergilikti atqarýshy organdardyń quzyretinde ekenin eske salaıyn.

Qaǵıdalardyń 11-tarmaǵyna sáıkes bilim alýshylardy mekteptiń ekinshi, úshinshi, tórtinshi, besinshi, altynshy, jetinshi, segizinshi, toǵyzynshy synyptaryna qabyldaý bilim berý uıymynyń aýmaǵynda turatyn balalardyń qoljetimdiligin qamtamasyz ete otyryp júzege asyrylady.

- Bıyl birinshi synypqa qansha bala barady dep kútilip otyr? Olarǵa oryn jetkilikti me?

2022-2023 oqý jylyna boljam boıynsha 400 myńǵa jýyq oqýshy birinshi synypqa barady dep kútilýde. Qazirgi ýaqytta Nur-Sultan, Almaty, Shymkent qalalary aýmaǵyna mıgratsııalyq qonys aýdarý jıiledi. Osyǵan baılanysty 1-synypqa qabyldanatyn balalar sany jyldan jylǵa ósip, mektepte oqýshy ornynyń tapshylyǵy baıqalyp jatyr. Sondyqtan bilim ordalary qosymsha synyptar ashýda.

- Bıyl birinshi synypqa baratyn búldirshinder sany qaı óńirde kóp bolady dep boljanyp otyr?

- 2022-2023 oqý jylynda el boıynsha birinshi synypqa baratyn balalardyń eń kóbi Túrkistan, Almaty, Jambyl, Qaraǵandy oblystarynda bolady dep kútilýde.

- Suhbat bergenińizge rahmet!