Baqytty otbasynyń formýlasy qandaı – Orazgúl Asanǵazynyń pikiri
«Halqymyz «Otan – otbasynan bastalady» deıdi. ıAǵnı ár otbasy myqty bolǵanda, memleket te myqty bolady. Sondyqtan, kez kelgen memlekettiń negizgi maqsaty – otbasynyń shańǵyraǵyn bıik, keregesin keń, tabaldyryǵyn berik jasaý. Barlyq jumystar, ekonomıkalyq, saıası, áleýmettik jaǵdaı otbasynyń, árbir jeke azamattyń jaǵdaıyn jasaýǵa yńǵaılanady. Sondyqtan otbasy – shaǵyn memleket. Memleket árbir otbasynan quralady. Onyń jaýapkershiligi otbasynyń árbir múshesine baılanysty. Sol otbasynyń beriktigine, onyń baqytty bolýyna, alǵa qoıǵan maqsattarynyń oryndalýyna bılik te, qoǵam da, árbir jeke adam da áreket jasaýy kerek», - dedi Orazgúl Asanǵazy «Baqytty otbasynyń formýlasy» atty onlaın kezdesýde.
Sonymen birge, qoǵam qaıratkeri ul men qyzdyń shańyraq kótergende ata-ana mindetin esten shyǵarmaý qajettigin atap ótti.
«Áke bolsyn, ana bolsyn, balasy shańyraq kótererde burynnan oılanǵan. Ol týraly «Kórip alǵan kóriktiden, kórmeı alǵan tekti artyq» degen sóz bar. «Quda bolǵansha suras, quda bolǵan soń qudaıdaı syılas» degen. Qazirgi keıbir keleńsiz jaǵdaılar ata-ananyń osy jaýapkershilikti tómendetip alýynan bolyp otyr. Sondyqtan árbir ata-ana ul men qyzyn ósirip, onyń bolashaqtaǵy eń úlken jaýapkershiligi – ómirlik jar tańdaý, otbasy qurý ekenin túsindirýi kerek. Abaı atamyz «Jasaýly dep, maldy dep baıdan alma, Kedeı qyzy arzan dep qumarlanba. Ary bar, aqyly bar, uıaty bar, Ata-ananyń qyzynan ǵapyl qalma» dep jazǵan. ıAǵnı jar tańdaǵanda kórkine ǵana emes, tárbıesine mán berý kerek. Ata-ana da balalarymen ashyq syrlasyp, qandaı qyz unaıtynyn, qandaı jigit unaıtynyn, qandaı qasıet bolýy kerektigin kúndelikti áńgime retinde aıtyp otyrý kerek. Balalar oqyp júrip ózderi tanyssa da, kimniń balasy ekenin surastyrýǵa bolady», - deıdi spıker.
Onyń aıtýynsha, otbasynyń jaýapkershiligi ámanda er azamatta bolǵan.
«Qazaqta kıiz úıdiń shańyraǵyn er azamat kóteretin bolǵan. Er azamat baqanmen shańyraqty kóterip turady, sosyn oǵan basqalar ýyq shanshıdy. Sondyqtan, árbir er azamat otbasyn qurarda óz moınynda qandaı jaýapkershilik baryn bilýi kerek. Ol birinshiden, er azamat retinde sonyń asyraýshysy, qamqory, qorǵany. Óz nápsisin toıymsyzdyqtan, óz úıin – bótennen, elin – jaýdan qorǵaýy kerek. Ol úshin ot-qaıratty, bilimdi, aqyldy jigitterdi tárbıeleýimiz kerek. Al qyzdardyń 6-7 jasynda qulaǵyn tesip, jasaýyn jınap bastaǵanda tárbıe de berý kerek. Muhtar Áýezov «El bolam deseń, besigińdi túze» deıdi. Áıel oqymaǵan bolsa, jaqsy bala tárbıeleı almaıdy. Sondyqtan áıeldi aqyldy, minezdi, bilimdi etý kerek deıdi. Al endi qyzdar adam janyn túsinetin ilimderdi oqýy kerek. Imandylyqty, jurtpen til tabysýdy, ata-enesi syılaý, er-azamatty syılaý, bala kútýdi úıretý kerek. Mekteptiń joǵarǵy synybynda, kolledjerde, JOO-da oqıtyn qyzdardan bolashaq analardy tárbıeleýimiz kerek», - dedi Orazgúl Asanǵazy.
Sonymen birge, qoǵam qaıratkeri otbasyndaǵy keleńsizdikterdi sheshý joldaryn aıtty.
«Kúıeýi nemese ata-enesi daýys kótergen jaǵdaıda kelin bala úndemeı qalyp, keıin ǵana óz máselesin aıtsa, ol jerde esh urys bolmaıdy. Ene de óziniń kelin bolyp túsken kezin esine alyp, kelindi qushaqtap, mańdaıynan súıip, sharýaǵa ózi úıretse, urysyp emes, kelindi aınalyp-tolǵanyp, baýyryna basyp, balam dep tursa, kelin men ene arasynda urys bolmaıdy. Biz qyzdarymyzdy kelin bolýǵa, áıel bolýǵa, jar bolýǵa 6-7 jasynan bastap oqytýymyz kerek. Mysaly qazir semınarlar ótkizip, el aralap júrmiz. Mundaı áńgimeni bizdiń aýzymyzdan birinshi ret estip turatyn balalar bar. Olardyń ata-anasyn da kinálaı almaımyz. Kezinde olarǵa eshkim aıtqan joq. Mektepterde psıhologtar bolǵan joq. Men depýtat bolǵanda osy máseleni kóterip, mektepterde birdi-ekili psıhologtar paıda bolǵan edi. Biraq bul áli de az. Basqa elderde neshe balaǵa neshe psıholog bolýy qajet bolsa, bizdiń elde de solaı bolýy tıis», - dedi ol.
Sóz sońynda Orazgúl Asanǵazy karantın kezinde toı jasaý jóninde pikir bildirdi.
«Orynsyz beker mal shashpaq dep Abaı atamyz aıtqandaı, osy indet kelmeı turyp ta, ult zııalylary toılarymyzdyń shyǵyndy bolyp ketkenin kóp kótergen bolatyn. Ártis shaqyrý, qymbat tort jasaý, tipti óz aǵaıyny aıtatyn áńgimege de teatr akterlerin ákelip oınatatyn boldyq. Toıǵa shaqyrylatyn adamdar sany da kóbeıdi. Shýyldaq dep bolar-bolmas, úıge aparǵanda bir adam paıdalanbaıtyn zattar taratylatyn boldy. Bul nársede azamattar kelisip, keńesetin nárse kóp. Kóp adam shaqyrmaı-aq, toı degen – naǵyz aǵaıyn men týystyń qyzyǵy. Sondaı ýaqyt jetti ǵoı dep oılaımyn. Karantın kezinde ruqsat etilgen mólsherdegi adam sanymen shaǵyn toı jasap úırensek, sol ádetke aınalyp ketetindeı kórinedi maǵan. Munyń barlyǵyn shekteý kerek dep oılaımyn», - dedi Orazgúl Asanǵazy.