Bakýde Semeı polıgonynyń jabylý tarıhyna arnalǵan kezdesý ótti
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ázerbaıjandaǵy Elshiligi uıymdastyrǵan dóńgelek ústelde Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy Semeı ıadrolyq synaq polıgonynyń aýmaǵynda júrgizilgen ıadrolyq synaqtardyń aýqymdy áseri talqylandy. Sharaǵa Ázerbaıjannyń memleket jáne ǵylym qaıratkerleri, sarapshylar qaýymdastyǵy men zııaly qaýym ókilderi qatysqan bolatyn.
Qazaqstannyń Ázerbaıjandaǵy Elshisi Serjan Ábdikárimov Semeı ıadrolyq polıgonyn jabýǵa belsene qatysqan tulǵalar týraly málimet berdi.
«Semeı polıgony jabylǵan 30 jyl ishinde antııadrolyq qozǵalystyń úni kún saıyn qatty estilip keledi. Qazaqstan bul iste álemdik aýqymdaǵy kóshbasshy retinde kezekti ıadrolyq qarý jarysynyń tutanýyna jol bermeý úshin kúresýge daıyn. Qarýsyzdaný jáne taratpaý isindegi elimizdiń tarıhı murasy búkil álem úshin shabyttandyrýshy úlgi bolyp qala beredi», - ded Elshi.
Shara qonaqtaryna brıtandyq rejısser A.Sıngerdiń «Where the Wind Blew» («Jeldiń baǵytymen») atty derekti fılmi kórsetildi. Onda AQSh-tyń Nevada shtatynda jáne Qazaqstannyń Semeı qalasynda ıadrolyq synaqtardyń tutas halyqtyń taǵdyry men qorshaǵan ortaǵa áseri týraly baıandalǵan. Kezdesýge qatysqan QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Ábilfas Hamedov Qazaqstan ıadrolyq qarýdan Nursultan Nazarbaevtyń arqasynda óz erkimen bas tartqanyn aıtty.
«Bizdegi qarýdy saqtap qalý úshin qandaı ýádeler berilgeni esimizde. Bir ol basqa jolmen júrdi jáne ol joldyń durys ekenin búkil álem moıyndady. Qazaqstanda Ázirbaıjan shekaralas aýdandarynan jer aýdarylǵan 250 myń ázirbaıjandyq turady. Búginde Qazaqstanda dostyq pen ultaralyq kelisim bar, bul Qazaqstan men Ázirbaıjan arasynda odan ári júzege asyrylýy tıis», - dedi A.Hamedov.
Al «Halyqaralyq qatynastardy taldaý ortalyǵy» aktsıonerlik qoǵamynyń basqarma tóraǵasy Farıd Shafıev Qazaqstandaǵy polıgonnyń jabylýy búkil óńir úshin mańyzdy bolǵanyn atady.
«Qazaqstannyń ıadrolyq qarýsyz elge aınalýynyń sımvoldyq, saıası jáne áskerı strategııalyq máni bar. Áli kúnge deıin ıadrolyq qarý men tehnologııany satyp alǵysy keletin elder bar. Qazaqstannyń tájirıbesi eldiń qaýipsizdigin, aýmaqtyq tutastyǵyn ıadrolyq qarýsyz-aq qamtamasyz etýge bolatynyn kórsetti. Qazaqstan men Semeı polıgony – bul jaı ǵana tarıh emes, búgingi qaýipsizdiktiń kepili», - dedi sarapshy.
Saıası sarapshy Farhad Mammadov 30 jyl buryn Nursultan Nazarbaev bastaǵan Qazaqstan bıligi ıadrolyq qarýsyzdaný týraly tarıhı sheshim qabyldaǵanyn atap ótti.
«Qazirgi geosaıasatta ıadrolyq qarý – qaýipsizdiktiń basty elementi degen pikir bar. Ondaı qarýy joq elderdiń turaqtylyǵyna, aýmaqtyq tutastyǵyna alańdamaı otyra almaıdy degen paıymdar aıtylýda. Degenmen, 30 jyl buryn qabyldanǵan sheshim áli de ózekti. Reseıdiń men Qytaıdyń AQSh-pen qarym-qatynasyndaǵy daǵdarysy kúsheıip turǵan kezeńde bul qadam durys sheshim bolǵanyn kórsetip otyr. ıAǵnı, ıadrolyq qarýdyń bolmaýy ǵana onyń qoldanylmaıtynyna kepil bola alady», - dedi F.Mammadov.
Shara sońynda qatysýshylarǵa Qazaqstan Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyna oraı Elshilik uıymdastyrǵan fotoekspozıtsııa men qazaqtyń ulttyq dastarhany kórsetildi.
Eske salsaq, osydan týra 30 jyl buryn, 1991 jylǵy 29 tamyzda Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Nazarbaev «Semeı ıadrolyq synaq polıgonyn jabý týraly»tarıhı Jarlyqqa qol qoıǵan bolatyn. Polıgondaǵy ıadrolyq synaqtardyń jalpy sany 456-ǵa jetken bolatyn. Munda jarylǵan zarıadtardyń jalpy qýaty Hırosımaǵa tastalǵan bombanyń qýatynan 2,5 myń ese kóp edi.