BABALAR SÓZІ: Samaı ataýy qaıdan shyqqan?

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń 2015 jyly Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyǵyn ótkizý týraly bastamasyna oraı «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty arnaıy jobany iske qosty. Bul joba aıasynda «Babalar sózi», «Qazaq handary», «Ejelgi qalalar tarıhy», «Halyq qazynasy» qatarly jańa aıdarlar ashyldy. «Babalar sózi» aıdary negizine «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda shyqqan 100 tomdyq aýyz ádebıetiniń jyr-tolǵaýlary, qıssa-dastandar, sóz ustaǵan sheshender men bılerimizden qalǵan naqyldar, tarıhı jádigerler alyndy. «Qazaq handary» aıdarynda tarıhymyzda eline qorǵan bolǵan handardyń ómiri týraly derekter beriledi. Al «Ejelgi qalalar tarıhy» aıdaryna qazaq dalasyndaǵy órkenıettiń ordasy bolǵan kóne qalalardyń tarıhy týraly jazbalar jarııalanady. «Halyq qazynasy» aıdary boıynsha, Qazaqstandaǵy tarıhı, mádenı eskertkishter, qazaq halqynyń salt-dástúrleri, qolóner, qarý-jaraqtary týraly maǵlumattar berilmek. Joba materıaldary qazaq tilinde (qazaqsha jáne tóte jazýmen) agenttik saıtynda jarııalanady.

***

SAMAI

Súıinshiqara batyrdyń aýylyn úsh myń qolmen túrkimender shaýyp, batyrdyń eki qyzy Aısalqam, Jansalqam muńyn shaǵyp adaı men tazdyń balalaryna mynadaı óleń jazyp jibergen eken:

Barsań, sálem aıta bar segiz arys adaıǵa, Ekinshi sálem aıtaıyn qunan arys shabaıǵa, Úshinshi sálem aıtaıyn qara tazdyń ishinde Tóremurat, Óten, Basyqara, Bákenge, Jáne de sálem aıtaıyn Han qojasy Samaıǵa.

Sol Samaı tazdyń qojasy tazdyń Tóremurat, Óten, Naryn­baı batyrlarmen sózge kelip qalyp: «Qatýlansam, qara taz,Qazanyńdy qıratarmyn!» - degen eken. Soǵan tazdyń batyrlary ashýlanyp, Samaıdy keler jo­lyn ańdýmen bolady. Birde ańdýshylarǵa jalǵyz kezdesip qalyp, Samaıdy qýady. Shubarshı eldi mekeni jaǵynda «Samaı Qarasý» degen jer bar. Qarasýǵa jete bergende Tóremurat naızamen shanshıdy. Naıza tıgen Samaı Qarasýǵa qulaıdy. Samaı óte úlken deneli kisi eken. Onyń maıy sýǵa aqtarylyp túsedi, sýdyń betin maı alyp ketedi.

Batyrlar sol sýdyń ústimen júz myń jylqy aıdap ótkizedi. Qojalar Qarasýdan samaıdyń tek bir barmaǵyn ǵana taýyp alyp, bir tóbege aparyp jerleıdi. Basyna shoshaq tam salady. Qorymda Samaı qojanyń qulaǵan tamy jáne birneshe balbal tastar bar.