BABALAR SÓZІ: Aqshoqy ataýynyń shyǵýy

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń 2015 jyly Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyǵyn ótkizý týraly bastamasyna oraı «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty arnaıy jobany iske qosty. Bul joba aıasynda «Babalar sózi», «Qazaq handary», «Ejelgi qalalar tarıhy», «Halyq qazynasy» qatarly jańa aıdarlar ashyldy.

«Babalar sózi» aıdary negizine «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda shyqqan 100 tomdyq aýyz ádebıetiniń jyr-tolǵaýlary, qıssa-dastandar, sóz ustaǵan sheshender men bılerimizden qalǵan naqyldar, tarıhı jádigerler alyndy. «Qazaq handary» aıdarynda tarıhymyzda eline qorǵan bolǵan handardyń ómiri týraly derekter beriledi. Al «Ejelgi qalalar tarıhy» aıdaryna qazaq dalasyndaǵy órkenıettiń ordasy bolǵan kóne qalalardyń tarıhy týraly jazbalar jarııalanady. «Halyq qazynasy» aıdary boıynsha, Qazaqstandaǵy tarıhı, mádenı eskertkishter, qazaq halqynyń salt-dástúrleri, qolóner, qarý-jaraqtary týraly maǵlumattar berilmek. Joba materıaldary qazaq tilinde (qazaqsha jáne tóte jazýmen) agenttik saıtynda jarııalanady.

***

Bir jyldary bir dáýletti elde jut bolypty. Jazy qýańshylyq bolyp, jańbyr jaýmaı, qystan kóterem shyqqan maldyń jaı-kúıi jaısyzdyqqa ulasypty.

Kópshilik bas qosyp, mal-jandy aman saqtaý úshin bul jer­den qonys aýdara kóshý kerek degen uıǵarymǵa keledi. Sóıtip, jer aýa kóshken jurt jaıly meken jolyqqansha júre beripti deıdi. Bir ýaqyttarda kópshiliktiń ishinen bireýi:

- Anaý turǵan shoqyny kórdińder me, sol jerge baryp, qonystanyp kórsek. Malǵa jaıly bolsa, meken etermiz, jaısyz bolsa taǵy da kóshermiz,-degen usynys aıtady.

Bátýaǵa kelgen kósh sol jerge baryp oryn tebedi. Shalǵyny mol, shóbi bitik, aǵyp jatqan ózeni bar jaıly meken malǵa jaǵymdy bolyp tez kóteriledi. Bir jyl qonystanyp shyqqannan keıin tól egizden bolyp, jańaǵy jerdiń qutty meken ekendigi baıqalady. Rıza bolǵan halyq:

- Shoqym, shoqy-aq eken. Jaraısyń, - dedi. Sonan jańaǵy bıiktiń aty «Aqshoqy» atalyp ketipti.