BAÁ-de qazaqstandyq qoı etine suranys joǵary
Osydan bir aı buryn, «Atameken» UKP otandyqkásipkerlerlik qoǵamdastyqtyǵy men Qazaqstan Respýblıkasynyń BAÁ-degiElshiliginiń birlesken kúsh-jigeriniń nátıjesinde Ámirlikterde keńinen taralǵan«LuLu» saýda jelisiniń sórelerinde qazaqstandyq et paıda bolǵany jaılyhabarlanǵan bolatyn. Sondaı-aq,eki el arasynda basqa da saýda jáne eksporttyq jobalardy júzege asyrý josparlarytýraly da sóz bolǵan.
Osy maqsatta Ámirlikterdegi dıplomatııalyq ókildik Qazaqstannan ákelingen qoı etinedegen tutynýshylyq suranysty turaqty túrde zerdelep, baqylap otyrady.
Túrlielderden et ónimderi keńinen usynylǵan Shardja ámirligindegi áıgili Ál-Djýbeıl(Souq Al Jubail) saýda naryǵyna barǵan kezde, jergilikti satyp alýshylarmenáńgimelesýdiń sáti tústi. Solardyń biri -Ahmed myrza jáne onyń uly Adham ettańdaýda qazaqstandyq etke nelikten basymdylyq beretindigi jaıly jáne qandaınegizdeme bar ekendigin aıtyp berdi.
«Qazaqstandyq et, atap aıtqanda, qoı eti buljerde óte jaqsy baǵamen satylady. Et óte jumsaq, ıisi joq, tez pisedi. Bul maljeıtin shópke baılanysty. Qazaqstandyq qoılar eshbir hımıkatsyz taza shóptitutynady dep oılaımyn. Sondyqtan biz Qazaqstannan ákelingen etti satyp alamyz»,- dep bólisti óz oıymen Adham. «Hımııalyq zattar qosylatyn, sapasyzshóp nemese jemdi tutynatyn maldyń basqa jerlerden jetkiziletin etine kelerbolsaq, bul et dámine jáne ony pisirý ýaqytyna qalaı áser etetindigin birdenbaıqaýǵa bolady. Biz sapasyz etke tap bolǵan kezder de boldy, al qazir bizajyrata alamyz.
Oǵan qosa,ákem men aǵam kezinde qasapshy bolǵan. Sondyqtan etti qalaı durys tańdaýkerektigi jaıly tájirıbemiz de bar. Et bıznesinde tájirıbeńiz bolsa, árıne, ettýraly jáne onyń qaı jerden ákelingeni jaıly bilýge tyrysasyz, degenmen, tutynýshylardyń kópshiligi bultýraly suraı bermeıdi. Osy sebepti biz qazir Qazaqstannan ákelinetin etónimderin tańdaımyz. Biz ony birinshi ret jep kórgen sátten bastap óztańdaýymyzdy jasadyq».
Adhamnyń ákesi Ahmed myrzanyńaıtýynsha, qazaqstandyq etti satyp alýynyńózindik sebebi bar. «Biz ózimiz mysyrlyq bolǵandyqtan, qazaqstandyq qoı etinińmysyrlyq qoı etimen uqsastyǵyn birden baıqadyq. Biz bir kezderi bul etti alǵashsatyp alǵanda, óte dámdi bolar degen úmitpen alyp kórdik, barlyǵy de dál solaıbolyp shyqty»,- deıdi rızalyq sezimmen.
«Ál-Djýbeıl»bazaryna qoı etin «Bio Agro Meat Trading» qazaqstandyq kompanııasy jetkizedi,jyl basynan bastap kompanııa BAÁ-ge 30 tonnadan astam salqyndatylǵan eteksporttaǵan.
Kompanııanyńbasshysy Álimjan Álimbetov atap ótkendeı, etti ákelmek buryn birqatarsertıfıkattaý rásimderinen ótý qajet bolǵan. BAÁ-degi standarttaý salasyndaǵy normalarǵa jánebelgilengen tártipke sáıkes, retteýshi organdardyń ókilderi Qazaqstanǵa et óńdeýzaýytyna tikeleı baryp, baǵalaýyn jasap, kemshilikterdi joıý boıynsha usynymdarynberdi. Sodan keıin olar kombınatqa qaıta kelip, túzetýlerdi bekitti.
«Sanıtarlyqjáne basqa standarttarǵa sáıkestikti belgilegennen keıin, bizdiń kompanııaǵaÁmirlikterge qoı etin jetkizýge ruqsat berildi. Biz barlyǵyn tıisti jolmenjasaýǵa barlyq kúsh-jigerimizdi saldyq, sodan keıin eshqandaı máselelertýyndamady», - dep óz tájirıbesimen bólisti kásipker. Sondaı-aq, ol: «Bizbarlyq baǵyttar boıynsha bir ýaqytta jáne jan-jaqty jumys jasaǵanymyzdyń bizgeúlken paıdasy tıdi. Mysaly, biz et óńdeý kombınatymyzdyń materıaldyq bazasynanaqty qarjy quıǵan Ámirlik seriktesterdi taptyq, ıaǵnı, olar BAÁ-de qazaqstandyqet satylymynyń keleshegi men kiristiligin kóre bilip, ınvestıtsııa saldy. Birden ótkizý naryǵyn oılastyrdyq.Ónimimizdiń veterınarlyq-sanıtarlyq normalaryn kóterdik. Logıstıka jáne jetkizýmáselesin sheshtik».
Esterińizgesala keteıik, qazaqstandyq eksportty jyljytýǵa járdemdesý -- QR Syrtqy istermınıstrliginiń ekonomıkalyq dıplomatııany júzege asyrý sheńberindegi mańyzdybasymdyqtarynyń biri bolyp tabylady.
QazaqstanRespýblıkasynyń BAÁ-degi Elshisi Madııar Meńilbekov budan buryn atap ótkendeı,Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemeleriniń jumysyndaǵy mańyzdy mindetiqazaqstandyq kásiporyndar ónimderin syrtqy naryqtarǵa jyljytý bolyp tabylady:«Bizdiń Elshilik BAÁ naryǵynyń erekshelikterin jáne retteý sharttaryn eskereotyryp, azyq-túlik ónimderin qosa alǵandaǵy qazaqstandyq taýarlardyeksporttaýshylarǵa qoldaý kórsetý jáne dıplomatııalyq kómek kórsetý úshin baráleýetin paıdalanýǵa jáne barynsha arttyrýǵa bar yntasyn salady».
ElshiM.Meńilbekovtiń aıtýynsha, Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń jaqynda ótken keńeıtilgenotyrysynda Memleket basshysy Q.Toqaev aýyl sharýashylyǵyna jáne sheteldikınvestıtsııalardy tartýǵa erekshe nazar aýdardy.
«Ámirlikter bıznesi qazaqstandyq agrarlyq sektordaqazirdiń ózinde jumys istep jatyr, al biz óz tarapymyzdan buny nazarymyzdaustaýdamyz. Menińoıymsha, biz dıplomatııanyń ekonomıkalyq baǵytynyń eki jaǵyn da qamtı alamyz,ıaǵnı, qazaqstandyq eksportty qoldaý arqyly biz sheteldik ınvestıtsııany tartýǵa dayntalandyramyz. Eger sheteldik kásipkerler ózderi óndiristik qýattarǵa ıe bolsanemese olardyń úlesi bolsa, onda Ámirlikterdiń ózin alar bolsaq, olarǵa ımporttaý ózindik quny boıynsha arzanǵatúsedi, al básekelestik artyqshylyqtaryna baılanysty aınalymdy arttyra alatynbolady. Sáıkesinshe, qazaqstandyq bıznes úshin de bul tıimdi. Bul -- eki taraptyńyntymaqtastyǵy. Bizdiń maqsat osyndaı» -dep atap ótti ol.
Qazaqstannyńdıplomatııalyq ókildiginiń basshysy sondaı-aq, Ámirlikter óz aýmaǵynda azyq-túliktaýarlaryn satý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaǵandyǵyna toqtaldy. «Árıne, birinshi kezekte sapa talaptaryjáne standarttarǵa sáıkestik máselesi turady. Oǵan qosa shynaıy básekelestikjaǵdaı jasalǵan jáne sapaly ónimderdi jetkize alatyndar eshbir kedergisiz onysata alýǵa múmkindikteri bar. Naryq bárine ashyq, al biz, óz tarapymyzdan, onyrastaı alamyz» - dep bólisti M.Meńilbekov.
Ámirliktertarapynan Qazaqstan men BAÁ arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyqyntymaqtastyq BAÁ Premer-mınıstriniń orynbasary – BAÁ Prezıdenti isterijónindegi mınıstri Sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıannyń turaqty nazaryndaekendigin atap ótken jón. Bul eki eldiń bıznesi arasyndaǵy eksport-ımporttyqqatynastardyń damýyn aıtarlyqtaı dárejede yntalandyrady.
BAÁ-niń TMDelderimen halyqaralyq baılanysy boıynsha úılestirýshisi, doktor Muhammad Arıka myrzanyń aıtýynsha,Qazaqstan men Ámirlikter arasyndaǵy aýyl sharýashylyǵy jáne, atap aıtqanda,azyq-túlik ónimderi salasyndaǵy yntymaqtastyq áleýeti óte perspektıvaly bolyptabylady.
«Qazaqstanaýyl sharýashylyǵy men mal sharýashylyǵy salasynda birqatar mańyzdy básekelestikartyqshylyqtarǵa ıe. Sizderdiń artyqshylyǵyńyz - óndiristiń tabıǵı jaǵdaılaryjáne ónimniń ekologııalyq tazalyǵynyńjoǵary dárejesi», - dep bólisti óz oıymen M.Arıkı. – «Eger qazaqstandyqóndirýshilerdiń agrarlyq resýrstaryn tehnıkalyq jáne ınnovatsııalyq turǵydankóterse jáne BAÁ standarttarymen qatar bolýyn qamtamasyz etse, BAÁ-nińazyq-túlikpen qamtý salasyndaǵy strategııalyq maqsattary sheńberinde jáne qysqajáne uzaq merzimdi perspektıvada tutynýdyń artýy boljamyn eskere otyryp,turaqty jáne uzaq merzimdi seriktestikti damytýǵa bolady. BAÁ-ge aýylsharýashylyǵy ónimderi men azyq-túlikterdiń sapaly ımportyn qamtamasyz etý úshinBAÁ bıznesi Qazaqstannyń agrarlyq sektoryna ınvestıtsııa salýǵa daıyn boladydegen senimdemin. Qazaqstannan eksporttaýǵa degen qyzyǵýshylyq Qazaqstanǵa naqtyınvestıtsııalyq salymdardy qamtamasyz etýi múmkin», - dep tujyrymdady BAÁ ókili.
Qazaqstandyqet ónimderi Ámirlikter tutynýshylarynyń kóńilinen shyǵýda. Biz osy eksporttyqbaǵyttyń ár túrli aspektileriniń damýy týraly jurtshylyqty habardar etýdijalǵastyrmaqpyz.