Azııa týmalary qalaı Ulybrıtanııanyń tanymal saıasatkerlerine aınaldy
Shotlandııanyń eń jas mınıstri
Glazgoda týyp-ósken Hýmza ıÝsaf 1999 jyly Shotlandııa parlamenti qurylǵannan bergi birinshi eń jas mınıstr ǵana emes, bul qyzmettegi alǵashqy musylman boldy.
Hýmza ıÝsaftyń ákesi Pákistannan Shotlandııaǵa 1962 jyly qonys aýdarǵan. Saıasatkerdiń ózi nebári 7 jylda qatardaǵy partııa múshesinen Shotlandııa Úkimetiniń halyqaralyq damý mınıstri atanǵan.
«Biz búgin teriniń túsi nemese dinı nanym-senim bárimiz «úı» dep ataıtyn eldi basqarýǵa kedergi emes ekenin anyq kórsetkenimizdi maqtan tutýymyz kerek», - degen edi Shotlandııanyń birinshi mınıstri bolyp saılanǵan Hýmza ıÝsaf.
Hýmza ıÝsaf Glazgodaǵy jeke mektepti bitirgen, sodan keıin jergilikti ýnıversıtette oqýyn jalǵastyrǵan. Aıta ketsek, sol oqý orynynda shotland leıborısteriniń jetekshisi, 40 jastaǵy Anas Sarvar da oqyǵan.
Anas Sarvardyń da ákesi – Pákistannan shyqqan musylman, ol 1976 jyly Shotlandııaǵa kóship, Ulybrıtanııadaǵy alǵashqy musylman depýtat bolǵan.
Anas Sarvar 2010 jyly tis dárigeri mansabynan bas tartyp, saıasatker bolýdy uıǵarady. Sol jyly ol brıtan parlamentiniń depýtaty bolyp saılandy jáne 11 jyldan keıin Shotlandııa leıborısteriniń jetekshisine aınaldy.
Rıshı Sýnak – Ulybrıtanııa premer-mınıstri
Premer-mınıstr, London meri, ishki ister mınıstri jáne shotlandtyq leıborısterdiń jetekshisi – Tumandy Albıonǵa jaqsy ómir izdep kelgen azııalyq mıgranttardyń balalary.
Hýmza ıÝsaf pen Anas Sarvardyń ata-analary bilimniń qundylyǵyn túsinip, balalaryna jeke mektepterde oqýǵa múmkindik berý úshin kóp jumys istegen. Ulybrıtanııa premer-mınıstri Rıshı Sýnak ta – elıtalyq bilim berýdiń qundylyǵy týraly aıtýdan jasqanbaıtyndardyń biri.
«Meniń ata-anam jaqsy mektepterge barýym úshin kóp nárseni qurban etti», - degen R. Sýnak.
Rıshı Sýnaktyń ata-anasy Úndistannan shyqqan, Ulybrıtanııaǵa Shyǵys Afrıkadan kelgen. Saıasatkerdiń ózi 1980 jyly Saýtgemptonda týdy, ákesi – terapevt, al anasy dárihanaǵa ıelik etken.
Rıshı Sýnak elıtalyq Vınchester kolledji jeke mektebinde oqyǵan. Sodan keıin Oksfordqa túsip, onda fılosofııa, saıasat jáne ekonomıkany meńgerdi. Ol úndistandyq mıllıarderdiń qyzy jáne iri Infosys kompanııasynyń negizin qalaýshy Akshata Mýrtıge úılengen. 2001 jyldan 2004 jylǵa deıin Sýnak Goldman Sachs-te taldaýshy bolyp jumys istedi, sodan keıin eki hedj-qordyń seriktesi boldy.
2015 jyly ol Ulybrıtanııa parlamentiniń depýtaty, al 2020 jyldyń aqpanynda Qarjy mınıstri bolyp taǵaıyndaldy jáne birneshe aptadan keıin bastalǵan pandemııa jaǵdaıynda Ulybrıtanııa ekonomıkasyn basqardy.
Rıshı Sýnak premer-mınıstr qyzmetin 2022 jyldyń qazan aıynda ekonomıka úshin óte qıyn sátte qabyldady. Dál sol kezde Ulybrıtanııadaǵy ınflıatsııa 1981 jyldan bergi eń joǵary deńgeıge kóterilgen edi.
Sýella Braverman – Іshki ister mınıstri
Brıtanııa ishki ister mınıstri, 43 jastaǵy Sýella Braverman da jeke mektepke barǵan, biraq shyǵyndy óz biliminiń arqasynda alǵan stıpendııasymen ótedi.
Onyń anasy – tamılt tekti úndi, al ákesi – Goa aımaǵynan shyqqan hrıstıan. Otbasy 1960 jyldary Mavrıkıı men Kenııadan Ulybrıtanııaǵa qonys aýdarǵan.
S. Bravermannyń saıası mansaby 2015 jyly bastaldy, ol Konservatıvti partııanyń depýtaty bolyp saılandy jáne Ulybrıtanııanyń Eýropalyq Odaqtan shyǵýyn qoldady.
2020 jyly Borıs Djonson S. Bravermandy bas prokýror etip taǵaıyndady, al ótken jylǵy qazan aıynda ol ishki ister mınıstri boldy. Óziniń shyǵý tegine qaramastan, Svella Braverman kóshi-qon máselelerine qatań kózqarasymen tanymal.
Sadyq Han – London meri
London meri, 52 jastaǵy Sadyq Han – atalǵan bes saıasatkerdiń ishinde jeke mektepte bilim almaǵan jalǵyz adam. Ol brıtan astanasynda dúnıege kelgen, al ata-anasy Amanýlla men Serhýn 1968 jyly Ulybrıtanııaǵa Pákistannan kóship kelgen.
Sadyq Han – 2016 jyly Ulybrıtanııa astanasynyń meri bolǵan alǵashqy musylman. Mektepte ol saıasatqa qyzyǵýshylyq tanytyp, 15 jasynda Leıborıster partııasyna qosylǵan.
2005 jyly Sadyq Han parlament depýtattyǵyna kandıdatýrasyn usyndy jáne sol jyly parlamentke saılanǵan bes etnıkalyq azshylyq ókilderiniń biri bolyp jeńiske jetti.
2009 jyly Sadyq Han leıborıster úkimetinde kólik mınıstri jáne Islam dini kabınetiniń birinshi múshesi boldy. Ol kezde brıtan parlamentiniń qaýymdar palatasynda tek tórt musylman depýtaty bolǵan edi.
Rıshı Sýnaktyń, Anas Sarvardyń, Sýella Bravermannyń jáne Hýmza ıÝsaftyń ata-analary orta tapqa jatsa, Sadyq Hannyń ata-anasy jumysshy tabynan shyqqan: ákesi – avtobýs júrgizýshisi, al anasy – tiginshi bolǵan.
Bala kezinde atalǵan saıasatkerler násilshildik kórinisine tap boldy jáne óz dástúrlerin dáripteý boıynsha tárbıelendi. 2019 jyly BBC-ge bergen suhbatynda Rıshı Sýnak: «Mádenı tárbıe týraly aıtatyn bolsaq, men demalys kúnderi ǵıbadathanaǵa baratynmyn – men ındýıspin, biraq senbi kúnderi fýtbolǵa da baratynmyn», - deıdi.
2011 jyly Shotlandııa parlamentine saılanǵannan keıin, Pákistannyń dástúrli kıimin kıgen Hýmza ıÝsaf aǵylshyn tilinde, sodan keıin ýrdý tilinde ant berip, óziniń shyǵý tegin atap kórsetti.
Óz kezeginde Sýella Braverman depýtat bolǵan kezde Dhammapadtyń býdda jazbalary kitabyn ustap, ant berdi.
Anas Sarvardyń, Hýmza ıÝsaftyń jáne Sadyq Hannyń ata-analary olardy Islamdy qurmetteýge úıretken. Parlament depýtaty retindegi alǵashqy sózinde Sadyq Han ákesiniń Muhammed paıǵambardyń ósıetterin úıretkenin esine alǵan.