Azııa oıyndary-2023: Qazaqstan sportshylary segizinshi márte qatysady
Sportshylar sany jóninen rekord tirkeldi
Bıylǵy Azııa oıyndary belgili sebeptege baılanysty bir jylǵa shegerilgeni belgili. Endigi kezekte dúbirli doda bıyl 23 qyrkúıek pen 8 tamyz aralyǵynda ótedi.
Azııa oıyndary buǵan deıin Qytaıda 2 márte ótkizilgen. Atap aıtqanda, ol Beıjiń (1990 jyly) men Gýanchjoý qalasynda (2010 jyly) bolǵan. Hanchjoý dúbirli dodany qabyldaıtyn básekeni qabyldaıtyn qala retinde 2015 jylǵy 16 qyrkúıekte Túrkimenstan astanasy Ashhabadta ótken Azııa Olımpıada Keńesiniń (OCA) assambleıasynda resmı túrde jarııalandy.
2020 jyldyń aıaǵynda oıyndar baǵdarlamasyna kıbersport pen breık-dans qosylyp, olardyń sany 42-ge jetti. Onyń 28-i olımpııa oıyndarynyń baǵdarlamasyna kiredi.
Saıystar 51 jarys alańynda ótkiziledi. Bul maqsatta 14 jańa keshen salyndy. Kóptegen sport túrinen jarysty Hanchjoý qabyldaıdy. Al keıbir jarystar Detsın, Tszınhýa, Nınbo, Shaosın men Venchjoý syndy shaǵyn qalalarda bolady.
Azııa oıyndarynyń boıtumary retinde Kongkong, Lıanlıan men Chenchen tańdalǵan. Olardyń ortaq esimi «Tszıannanı jaıly estelik». Al oıyndardyń resmı urany «Júrekten júrekke @Future». Bul slogan 2019 jylǵy 15 jeltoqsanda resmı ashylýǵa 1000 kún qalǵanda aıtyldy. Osy arqyly uıymdastyrýshylar Azııa oıyndary qurlyqtaǵy barlyq el arasyndaǵy baılanysty áspetteýge tyrysqan.
Dúbirli dodada Azııa Olımpıada keńesi (AOK) quramyndaǵy 45 elden 12 500-den astam sportshy keledi dep kútilýde. Bul - rekordtyq kórsetkish. 2018 jyly Indonezııada ótken Azıadada 11 300 adam tirkelip, jańa rekordtyq kórsetkish ornaǵan edi. Eń kóp delegatsııa Qytaı quramasy sapynda, bul elden 600-den astam sportshy jarys jolyna shyǵady. Odan keıingi oryndarda Taıland, Japonııa, Ońtústik Koreıa, Úndistan, Gonkong quramalary bar.
Jazǵy Azııa oıyndarynda 8 sport túrinen Parıj Olımpıadasyna joldama beriledi. Básekede 40 sport túrinen júldeler sarapqa salynady. Azııa oıyndarynda bokstan Parıj Olımpıadasyna 13 joldama beriledi. Onyń jeteýi erlerge, altaýy áıelder arasyndaǵy boksshylarǵa tıesili. Al sadaq atýdan 3 lıtsenzııa erler, áıelder, aralas komanda boıynsha úlestiriledi. Sondaı-aq zamanaýı bessaıysta 2 (er jáne áıel), breık-dansta 2 (er jáne áıel), úlken tennıste 5 (er, áıel, juptyq erler, juptyq áıelder, aralas juptar), sý dobynan 2 (erler jáne áıelder quramasy), kórkem júzýde 2 (áıelder dýeti, komandalyq saıys), kógaldaǵy hokkeıde 2 (erler, áıelder quramasy) joldama beriledi. Olımpıada baǵdarlamasyna kiretin ózge sport túrlerinen joldama álem chempıonatynan keıin óz ıesin tabady.
Bıyl elimizdiń atynan Hanchjoý qalasynda 30 sport túrinen 524 qazaqstandyq (262 er, 262 áıel) sańlaq baq synaıdy. Onyń ishinde Olımpıada baǵdarlamasyna kiretini 27, qalǵan úsheýi - olımpıadalyq emes sport túri. Elimiz mundaı mańyzdy sharaǵa óz tarıhynda segizinshi márte qatysady.
Týdy kim ustap shyǵady?
Dúbirli dodanyń saltanatty ashylý rásiminde elimizdiń atynan tý ustap shyǵatyn sańlaqtar anyqtaldy. Olar – bokstan ulttyq qurama kapıtany Aslanbek Shymbergenov pen bıiktikke sekirýden kóshbasshymyz Nadejda Dýbovıtskaıa.
Ekeýi de qazirge kóptegen jarystarǵa qatysyp, elimizdiń namysyn abyroımen qorǵaı bildi. Aslanbek 1993 jyly 9 qazanda Jambyl oblysynda dúnıege kelgen. Ol – bokstan álem jáne Azııa chempıony, Djakartadaǵy jazǵy Azııa oıyndarynyń kúmis júldegeri. Al Nadejda 1998 jyly 12 naýryzda Semeı qalasynda dúnıege kelgen.
Ol – jabyq keshendegi álem chempıonatynyń qola júldegeri, Azııa chempıonatynyń jeńimpazy, qurlyq rekordynyń ıesi.
Qazirge deıin saltanatty sharada tý ustap shyqqan sportshylardyń barlyǵy Azııa oıyndary barysynda jeńimpazdar jáne júldegerler qatarynan kórindi.
Olardyń aty-jóni men nátıjesi tómendegishe:
1994 jyly Dáýlet Turlyhanov shrek-rım kúresinen 82 kelide chempıon atanǵan.
1998 jyly Ermahan Ibraımov. Bokstan 71 kelide «altyn» aldy.
2002 jyly boksshy Muhtarhan Dildábekov 91 kelide kúmis júldege qol jetkizgen.
2006 jyly boksshy Baqtııar Artaev 75 kelide ekinshi oryn aldy.
2010 jyly boksshy Serik Sápıev 69 kelide «altynnan» alqa taqty.
2014 jyly boksshy Ádilbek Nııazymbetov 81 kelide chempıon atanǵan.
2018 jyly boksshy Ábilhan Amanqul 75 kelide «kúmis» medal jeńip alǵan.
El quramasy qansha júlde aldy?
Qazaqstan táýelsiz memleket retinde alǵash ret 1994 jyly Japonııanyń Hırosıma qalasynda ótken oıyndarda baq synaýǵa múmkindik aldy. Sodan bergi 7 Azıadada kóptegen júldege qol jetkizdi.
1994 jyly Hırosıma (Japonııa) – 335 sportshy, 77 medal (25 altyn, 26 kúmis, 26 qola). Jalpy komandalyq esepte 4-oryn;
1998 jyly Bangkok (Taıland) – 379 sportshy, 78 medal (24 altyn, 24 kúmis, 30 qola). Jalpy komandalyq esepte 5-oryn;
2002 jyly Pýsan (Ońtústik Koreıa) – 427 sportshy, 76 medal (20 altyn, 26 kúmis, 30 qola). Jalpy komandalyq esepte 4-oryn;
2006 jyly Doha (Qatar) – 428 sportshy, 85 medal (23 altyn, 20 kúmis, 42 qola). Jalpy komandalyq esepte 4-oryn;
2010 jyly Gýanchjoý (Qytaı) – 476 sportshy, 79 medal (18 altyn, 23 kúmis, 38 qola). Jalpy komandalyq esepte 5-oryn;
2014 jyly Inchhon (Ońtústik Koreıa) – 439 sportshy, 84 medal (28 altyn, 23 kúmis, 33 qola). Jalpy komandalyq esepte 4-oryn;
2018 jyly Djakarta men Palenbang (Indonezııa) – 419 sportshy, 76 medal (15 altyn, 17 kúmis, 44 qola). Jalpy komandalyq esepte 9-oryn.