Aýyt Muqıbek: Májiliske jastardyń kelýi - búgingi kúnniń basty talaby
Búgin Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaý týraly» Konstıtýtsııalyq zańnyń jańa tolyqtyrýlar engizilgen nusqasyna qol qoıdy.
«Bul zańnyń jetistigi - partııalyq saılaý tiziminde áıelder men jastar úshin keminde 30 paıyz kvota engizý qarastyrylǵan. Jasyrary joq, osyǵan deıin Parlamentte jasy egde tartqan depýtattardyń kóptigi jurt arasynda sóz bolǵany belgili. Qazirdiń ózinde Májiliste otyzǵa tarta zeınetker depýtat otyr. Olardyń aldy seksen jastan asyp ketken. Prezıdent taıaýda Senatta sóılegen sózinde ekonomıkada túbegeıli reforma júrgizý kerektigin, qolǵa alǵan saıası reformalardyń jalǵasatynyn aıtty. Reforma júrgizý úshin birinshi kezekte kemeldi zań qajet. Reformaǵa dańǵyl jol ashatyn kemeldi zańdy bilikti mamandar men tájirıbeli tulǵalar jasaıdy», - dep atap ótti A. Muqıbek.
Spıker Elbasynyń «Bolashaq» baǵdarlamasy aıasynda álemniń úzdik oqý oryndarynda bilim alǵan jastardyń kóp ekenin eske saldy. Sondyqtan, Májiliske jastardyń kelýi – búgingi kúnniń basty talaby.
«Ótken jyly 25 qarashada Elbasy «Nur Otan» partııasynyń óńirlik fılıaldarynyń ókilderimen kezdeskende «Árbir máslıhattyń saılaýaldy partııalyq tizimine halyqtyń túrli sanatynyń ókilderi, otanyna oralǵan qandastarymyz, múmkindigi shekteýli adamdar, kásipkerler men BAQ ókilderi engeni jón», degen bolatyn. Elbasynyń bul usynysy máslıhat saılaýynda ǵana emes, alda ótetin Májilis saılaýynda da eskerilse, durys bolar edi. Ásirese, elge oralǵan qandastardyń ókili. Sebebi, men 2015 jyldan beri Májiliste Kóshi-qonǵa qatysty zańnamalardyń talqylaýyna qatysyp kelem. Parlamentte bul salany jetik biletin maman joq», - dedi ol.
Osy oraıda Aýyt Muqıbek kóshi-qon máselesiniń qatty alańdatyp otyrǵanyn jetizdi.
«1991-2018 jyldar aralyǵynda Qazaqstannan basqa elderge kóship ketken adamdar sany 3,7 mln. adamǵa jetken. Sońǵy 3 jylda Qazaqstannan Reseıge 135 myń adam birjolata kóship ketipti. Kóship ketip jatqandardyń 30 paıyzy oqyp-toqyǵan azamattar. Al, 1991 jylǵy 1 shilde men 2019 jyldyń 1 shildesi aralyǵynda tarıhı otanyna oralyp, qandas mártebesin alǵan etnıkalyq qazaqtardyń sany 1 046 158 eken. Demek, kóship ketkender sany kelgenderden úsh ese kóp», - dedi ol.
Sarapshylardyń pikirinshe, shetelderde 7 mln etnıkalyq qazaqtar turady. Bul Qazaqstanda turyp jatqan 18,5 mln halyqtyń 38% quraıdy.
«Shekara óńirler bos qalýda. Bul – memlekettiń qaýipsizdigine qatysty másele. Eńbek kúshi jetispeıdi. Bul – ekonomıkany damtýǵa kedergi keltiretin basty problema. Kóshi-qon salasynyń toqyrýyna alyp kelgen negizgi sebeptiń biri – oǵan qatysty zańnamalardyń talapqa saı kelmeýi der edim. Sondyqtan, «QR saılaý týraly» zańyna engen bul ózgeris – osyndaı túıtkildi túıinderdi sheshetin, reformalarǵa jol ashatyn Zań jobasyn qabyldaýǵa qaýqarly ári jas mamandardyń Parlamentke kelýine múmkindik beredi dep oılaımyn», - dedi Aýyt Muqıbek.