«Aýylǵa qatysty zańda aqaý bolmaıdy» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Otanymyzdyń bilim, ǵylym salasyndaǵy ótken jylǵy jetistikter men bıylǵy atqaratyn jumystar, aldaǵy mindetter týraly Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń alqa jıyny keshe Premer-Mınıstrdiń orynbasary Berdibek Saparbaevtyń qatysýymen ótti. Bilim jáne ǵylym mınıstri Aslan Sárinjipov Elbasy Nursultan Nazarbaev alǵa qoıǵan tapsyrmalardy oryndaý jolyndaǵy joba-josparǵa qysqasha toqtalyp, mektepke deıingi tárbıeleý jáne oqytý, orta bilim berý salasy, kásiptik bilimniń jaı-kúıi, joǵary oqý oryndarynyń tynys-tirshiligi, ǵylymı izdenisterdiń nátıjesi týraly aıtyp, balabaqsha máselesin sheshý úshin 2015-2017 jyldary Ulttyq qordan 20 mıllıard teńge bólinetinin, oǵan 36 ǵımarat salynatynyn atap ótti. Mektepter boıynsha da málimetter keltirildi.
Ótken jyly 50 apatty jáne 27 úsh aýysymdy mekteptiń problemasy oń jolǵa túsipti. Sóıtip, apatty mektepter sany 136-ǵa, úsh aýysymdy mektepter 99-ǵa tómendepti. Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berýdi, dýaldy oqytý júıesiniń elementterin eske saldy. Elimizde 127 joǵary oqý orny bar kórinedi. 341 ǵylymı uıymdar bolsa, oǵan bólingen qarjy jyl saıyn ósip, naqtylaı tússek, 2010 jyly 20 mıllıard, 2013 jyly 53 mıllıard teńgege, ıaǵnı eki ese ósipti. Bul maqala kópshilik nazaryna «Alqada aqıqattar aıtyldy» degen taqyryppen berilgen.
Bas basylym «Uıym qashanda densaýlyq kúzetinde» atty maqalany jarııalady. Keshe Aqordada Memlekettik hatshy Gúlshara Ábdiqalyqova Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDU) Eýropa óńiri bıýrosynyń dırektory J.ıAkabpen kezdesti. Memlekettik hatshy J.ıAkab hanymdy Qazaqstan aýmaǵynda, geografııalyq jaǵynan DDU bas shtabynan eń shalǵaı jerde ornalasqan alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek kórsetý jónindegi ofısiniń ashylýymen quttyqtady. Bul ofıstiń Almatyda ashylýynyń eleýli sımvolıkalyq máni bar. Óıtkeni, DDU-nyń medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek kórsetý jónindegi deklaratsııasy alǵash ret 1978 jyly Almatyda qabyldanǵan edi, dedi ol.
DDU-nyń Almatydaǵy ofısi uıymǵa múshe 53 memlekettiń jumysyn úılestirýdi júzege asyratyn Eýropa men Ortalyq Azııa aýmaǵyndaǵy alǵashqy iri ofıske aınalyp otyr. Ofıstiń Qazaqstan aýmaǵynda ashylýy - alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek kórsetý boıynsha bizdiń elimizdiń jasap jatqan jumystarynyń DDU tarapynan joǵary baǵa alǵandyǵynyń kórinisi. Bul týraly J.ıAkab hanym jýrnalısterge kezdesýden soń baıandap berdi. Ol Qazaqstandaǵy «Salamatty Qazaqstan» baǵdarlamasyn da joǵary baǵalaıtynyn jetkize kelip, Elbasynyń óz azamattarynyń densaýlyǵyn saqtaýǵa zor kóńil bóletinine rızashylyǵyn bildirdi.
***
«Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi ázirlegen qos zań jobasy nurotandyq depýtattar tarapynan qatań synǵa ushyrady. Keshe Májiliste «Aýylsharýashylyq kooperatsııasy týraly» zań jobasynyń jáne oǵan ilespe túzetýlerdiń tanystyrylymy ótken bolatyn. Olar boıynsha qurylǵan arnaıy jumys tobynyń jetekshisi, «Nur Otan» fraktsııasynyń múshesi Raýan Shaekın «bul jobalardy tipti qaraýǵa alýdyń da máni joq» degen sheshimge keldi»,-dep jazady «Aıqyn» gazeti «Aýylǵa qatysty zańda aqaý bolmaıdy» degen maqalasynda.
AShM basshysynyń orynbasary Ermek Kósherbaevtyń aıtýynsha, jańa zań jobasy Qazaqstanda óndiristik ujym túrinde aýyl sharýashylyǵy kooperatıvterin ashýdy qarastyrady. Ol aýyl sharýashylyǵymen aınalysatyn jeke adamdar men zańdy tulǵalardyń «erikti negizde qurǵan» birlestigi bolýǵa tıis. Bul rette AShM-nyń málimetinshe, onda árqaısysynyń quqyǵy teń: basqarý «bir qatysýshy - bir daýys» qaǵıdatyna negizdeledi. «Aýyl sharýashylyǵy kooperatıvi kommertsııalyq uıym bolatyndyqtan, tıisinshe, onyń tabysy músheleri arasynda olardyń jarǵylyq kapıtaldaǵy úlesine barabar kólemde nemese sharýashylyq qyzmetke qatysýyna qaraı bólinetin bolady» dedi vıtse-mınıstr.
Zań jobanyń taǵy jańashyldyǵy bar: Qazaqstandaǵy barlyq aýyl sharýashylyǵy kooperatıvteri budan bylaı «kooperatıvterdiń revızııalyq odaqtarynda (nemese qaýymdastyqtaryna) múshe bolýǵa mindetteledi». Óz kezeginde osy odaqtar jyl saıyn árbir kooperatıvke tekserispen baryp, ishki aýdıt júrgizedi. Bul jumys shyǵynynyń 50 paıyzyn bastapqy kezeńde memleket óz moınyna alyp, sýbsıdııalaýǵa nıet bildirdi.
Osy gazetiniń jazýynsha, teńge kenetten kúrt qunsyzdanbaıdy. Alaıda shuǵyl qadam jasaýǵa májbúr bolmas úshin Ulttyq bank teńgeniń dollarǵa shaqqandaǵy baǵamyn aqyryndap kótere beredi. Onyń ústine, ulttyq valıýtanyń turaqtylyǵyna árbir azamat ta úles qosqany abzal. Ol úshin jyljymaıtyn múlik jáne kólik satyp alarda teńgeni paıdalaný kerek. Keshe Astanada Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde brıfıng ótkizgen Ulttyq bank tóraǵasy Qaırat Kelimbetov kelesi aptada Qazaqstan ekonomıkasyn dollarsyzdandyrýdyń jańa josparyn jarııalaıtyndyqtaryn jetkizdi. Tóraǵanyń málimdeýinshe, Qazaqstandaǵy turǵyndar arasyndaǵy saýda-sattyqtyń 93 paıyzy qolma-qol, ıaǵnı banktik aýdarym protsesterinen tys júrgiziledi. Onyń ústine, osylardyń basym bóliginde baǵalaý jáne saýdalaý dollarmen ótkiziledi. Árıne, munyń saldarynan ulttyq valıýtanyń naryqtaǵy óz salmaǵyn joǵaltady jáne memlekete te tıisti salyqtyq túsimderden aıyrylady. Bul maqala «Teńgeniń tegeýrindiligi saqtalady» degen taqyryppen jarııalandy.
***
Sáýletshiler EKSPO-2017-ge qaraı astanalyqtar men qala qonaqtaryn qandaı ózgerister kútip turǵandyǵyn aıtyp berdi. «Kazahstanskaıa pravda» basylymy «Perspektıvy Genplana» degen materıalynda jazýynsha, qala qurylysynyń jalpy tujyrymdamasynda joǵaryqabatty úılerdiń qurylysana úlken mán berilip otyrǵan kórinedi.
Sonymen qatar qaladan 60 shaqyrym radıýstaǵy aýmaq azyq-túlik beldeýi retinde kórsetilip otyr. Jańa jospar boıynsha 10-ǵa jýyq ortalyq aımaqtardy uıymdastyrý josparlanýda, onda rekreatsıondyq, saýda ján mádenı, oıyn-saýyq nysandary ornalastyrylady. Munymen qosa, qaladaǵy jylý men elektr energııasymen jáne sýmen qamtamasyz etý júıesi de jetildiriledi.