«Aýyl» partııasy aýyldyq jerlerde sút, et ónimderin óndeıtin oryn ashýdy usyndy
Semınardyń maqsaty – agrarlyq ǵylymnyń qazirgi problemalary men tıimdiligin arttyrý joldaryn kórsetý.
Sharaǵa aýylsharýashylyq ǵylymı-zertteý ınstıtýttarynyń ǵalymdary men partııa belsendileri qatysty.
«Agroınjenerııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵy» JShS dırektorynyń orynbasary Asqar Rzalıevtyń aıtýynsha, pandemııa eldi azyq-túlikpen qamtamasyz etýdegi problemalardy ashty. Jyl saıyn Qazaqstanǵa ımport boıynsha 3,6 mlrd AQSh dollary somasynda azyq-túlik ákelinedi.
«El prezıdenti Qasym – Jomart Toqaev óz Joldaýynda damyǵan aýyl sharýashylyǵynsyz básekege qabiletti ekonomıka qurý múmkin emes ekenin atap ótti. Joldaýda agrarlyq sektordyń sheshilmegen túıindi problemalary, atap aıtqanda, agrarlyq ǵylymnyń damý deńgeıiniń tómendigi atap kórsetilgen. Álemdik tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, ǵylymnyń belsendi qatysýynsyz Aýyl sharýashylyǵyn damytý múmkin emes. Alaıda otandyq agrarlyq ǵylymnyń tıimdiligi jetkiliksiz deńgeıde. Ǵylymı jumys nátıjeleriniń tek 8% praktıkalyq qoldanysqa ıe»,– dedi Asqar Rzalıev.
Sonymen qatar, ol ǵylymdy qarjylandyrýdyń jalpy tájirıbesinde eski keńestik qarajat bólý shemasy qoldanylatynyn aıtty. ıAǵnı, naryqtyq ekonomıkanyń damý protsesteri qoldanbaly ǵylymǵa áser etpedi, onyń mańyzdylyǵy buryn eskerilmegen jáne áli de nazardan tys qalyp otyr.
«Sondyqtan ǵylymdy qarjylandyrý salasynda bizde úlken aıyrmashylyqtar bar: barlyq qarajattyń 90% -dan astamy ǵylymı-zertteý jumystaryna, 10% -dan azy eksperımenttik jumystarǵa bólinedi, al transfert pen kommertsııalandyrýǵa múldem jol berilmeıdi. Sonymen qatar, álemdik tájirıbede osy úsh negizgi baǵyttyń úlesine shamamen birdeı qarjylandyrý kólemi tıesili – 30-35% - dan»,– dedi «Agroınjenerııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵy» JShS dırektorynyń orynbasary Asqar Rzalıev.
Onyń aıtýynsha, qazirgi ýaqytta agrarlyq ǵylym salasynda ósimdik sharýashylyǵy boıynsha 300 – ge jýyq, mal sharýashylyǵy salasynda 200-ge jýyq aıaqtalǵan ǵylymı ázirlemeler bar. Eger aıaqtalǵan ázirlemelerdi óndiriske engizýdiń áserin taldaıtyn bolsaq, onda ǵylymǵa salynǵan árbir teńgeniń praktıkalyq qaıtarymy 5,5 teńgeni quraıdy.
«Otandyq agrarlyq ǵylymnyń ınnovatsııalyq ónimderi jetekshi agrarlyq elderdiń tehnologııalyq ınnovatsııalaryna qatysty básekege qabiletti. Qazirgi problemalardy sheshý úshin ǵylymnyń nátıjelerin óndiriske jyljytýdyń ońtaıly júıesin qurý usynylady – transfert, kommertsııalandyrý jáne ekstenshn»,– dedi ol.
Semınar barysynda sóz alǵan, partııa múshesi Tohtar Ábiljanuly aýyldy jerlerde aýyl sharýashylyǵy salasyn damytý kezek kútirmeıtin másele ekenin tilge tıek etti.
«Qazir aýylda jumys orny joq. Mysaly mal sharýashylyǵyn alar bolsaq, iri qaranyń 90 paıyzy, qoıdyń 95 paıyzy kishigirm sharýa qojalyqtarynda. Olar adamdardy jumyspen qamtamasyz etpeıdi. Sondyqtan, aýyldy jerlerde shaǵyn mal bordaqylaıtyn oryndar men sút fermalaryn ashatyn ýaqyt keldi. Aýyl, aýdan, oblys ákimderi osy máselege erekshe nazar aýdarý qajet. Memlekette mal da, jer de bar. Biraq, ózimizdi tolyq etpen, sútpen qamtamasyz ete almaı otyrmyz. Sondyqtan, «Aýyl» partııasy osy máseleni sheshýdiń joldaryn qarastyrady»,– dedi ol.
Óz kezeginde «Aýyl» halyqtyq-demokratııalyq patrıottyq partııasy Almaty qalasy fılıalynyń tóraǵasy Mahambet Hasanov semınarǵa qatysýshylardyń usynystary mindetti túrde qaralatynyn málim etti.
«Biz «Agroınjenerııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵy» JShS ǵalymdarynyń usynystaryn bılikke jetkizemiz. Onyń on sheshim tabýyna áreket jasaımyz»,– dedi Mahambet Hasanov.