«Aýyl – El besigi»: Nur Otan-da aýyldardy jańǵyrtý máselesi talqylandy
Keńes tóraǵasy, Parlament Májilisiniń depýtaty ıÝlııa Kýchınskaıanyń aıtýynsha, búgingi tańda qazaqstandyqtardyń 40%-dan astamy aýyldyq jerde turady. Bul rette jekelegen aýyldardaǵy ómir súrý deńgeıi men sapasy arasynda aıtarlyqtaı áleýmettik-ekonomıkalyq aıyrmashylyq saqtalýda.
Aıtalyq, «Nur Otan» partııasynyń Qoǵamdyq saıasat ınstıtýty júrgizgen áleýmettik zertteýlerdiń nátıjesine súıensek, árbir ekinshi otbasynyń aı saıynǵy tabysy 100 myń teńgeden, árbir onynshy otbasynyń tabysy 42500 teńgeden aspaıdy. Aýyldaǵy otbasylardyń ortasha tabysy qalalyqtardan jáne resmı statıstıkadan aıtarlyqtaı tómen.
Partııanyń 2025 jylǵa deıingi saılaýaldy baǵdarlamasynda 3,5 myń aýyldy jańǵyrtý mindeti qoıylǵan. Bıyl «Aýyl – El besigi» jobasy aıasynda 1,3 mln. adam turatyn 480-nen astam aýyldy damytýǵa 105 mlrd. teńge jumsaý josparlanýda.
«Bul kólik, áleýmettik jáne turǵyn úı-kommýnaldyq ınfraqurylymdy damytý úshin myńnan astam jobany iske asyrýǵa múmkindik beredi. Jobany odan ári iske asyrý aıasynda 3,5 myń aýyldaǵy turǵyndardyń ómir súrý sapasyn jaqsartý úshin 5 jyl ishinde shamamen 800 mlrd. teńge bólinedi», - dedi otyrys barysynda Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri Álisher Ábdiqadyrov.
Óz kezeginde Keńes múshesi, Májilis depýtaty Erlik Taıjanov tirek jáne seriktester tizimine kirmeıtin aýyldardyń taǵdyry týraly máseleni kóterdi. Ol mysal retinde otyrysqa qatysýshylarǵa Soltústik Qazaqstan oblysynyń Maıbalyq aýylyna aparatyn joldardyń jaǵdaıyn kórsetti.
«Soltústik Qazaqstan oblysynda joldardyń jaǵdaıy nashar, sýmen qamtamasyz etilmegen. Adamdar nege úılerin tastap ketip jatyr? Sebebi jergilikti bılik jaǵdaıdy jaqsartý úshin eshteńe istemeıdi. Ótken jyly bul joldy jóndeýge 252 mln.teńge jumsalǵany týraly aıtylyp edi, biraq men onda eshqandaı qıyrshyq tas ta, tsement te kórgen joqpyn. Bul jergilikti bıliktiń salǵyrttyǵy», - dedi ol.
Parlament Májilisiniń depýtaty Aıgúl Quspan aýyldyq eldi mekenderdi irikteý kezinde neǵurlym ıkemdi tásildi qoldanýdyń jáne mártebesine qaramastan aýylda qolaıly jaǵdaı jasaýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Búginde aýyl turǵyndarynyń barlyǵy birdeı turǵylyqty jerin aýystyrýǵa daıyn emes, oǵan múmkindigi joqtar barshylyq.
Sonymen qatar, partııa músheleri óńirlerdi damytýǵa qatysty júıeli paıymnyń joqtyǵyn da atap ótti. Keńes tóraǵasynyń orynbasary, depýtat Ámirhan Rahymjanov aýyldyq eldi mekenderge iriktemeli taldaý júrgizý kezinde, aýdandardyń kóp bóligi jobaǵa kirmeı qalatyny belgili bolǵanyn basa aıtty. Mysaly, Aqmola oblysyndaǵy aýdandar arasynda aıtarlyqtaı aıyrmashylyq baıqalady. Astrahan aýdanynda iriktelgen aýyldar aýyl halqynyń 78%-yn qamtysa, al Aqkól aýdanynda bul kórsetkish – tek 11%-yn qamtyp otyr.
Keńes múshesi, depýtat Vera Kım tirek jáne seriktes aýyldardy damytýdyń Jol kartalarynyń derekterine sáıkes, keıbir aýyldyq eldi mekenderde turǵyndardyń tabıǵı aǵynyn qospaǵanda, jobany iske asyrý kórsetkishteri barlyq kezeńde ózgermeıtinin atap ótti. Sonymen qatar, «qarjylandyrylatyn jobalarǵa júrgizilgen taldaý jumystary qoldaý kórsetiletinderdiń arasynda damýǵa emes, aǵymdaǵy jóndeýge baǵyttalǵan jobalar basym ekenin kórsetedi. Mundaı jaǵdaıda, biz 3,5 myń aýyldy is júzinde jańǵyrta alamyz ba jáne aýyl turǵyndarynyń 88%-nyń ómir sapasyn jaqsartýǵa qatysty bergen ýádelerimiz bos sóz bolyp qalmaı ma?»,- dedi Vera Kım.
Parlament Májilisiniń depýtaty Ekaterına Smyshlıaeva jáne ekonomıst ıAralı Halılov «Aýyl – El besigi» jobasyn óńirlerdi damytý, jumyspen qamtý jáne bıznesti qoldaý, sýarmaly jerlerdi bólý jáne turǵyn úı salý jónindegi basqa da memlekettik baǵdarlamalarmen úılestirýdiń mańyzdylyǵyn atap ótti. Sonymen qatar, Keńes músheleri aýyldyq eldi mekenderdiń basymdylyǵy úshin kórsetkishterdi esepteý jáne irikteý ádisnamasyn jetildirýdiń mańyzdylyǵyna toqtalyp, tirek jáne seriktes aýyldar tizimin qaıta qaraýdy usyndy. Jergilikti atqarýshy organdar eldi mekenderdiń damýyn aldyn ala josparlaýǵa múmkindik alýy úshin joba sheńberinde qarjylandyrý júıesin qaıta qaraý usynyldy.
Otyrys qorytyndysy boıynsha «Aýyl – El besigi» jobasyn iske asyrý aıasynda atqarylatyn jumystardyń sapasyna jáne bıýdjet qarajatynyń ıgerilýine júıeli monıtorıng júrgizý boıynsha keńes pen Ulttyq ekonomıka mınıstrligine birlesip jumys isteý týraly sheshim qabyldandy. Keńes músheleri, iri qoǵamdyq uıymdardyń ókilderi osy jumysqa qatysýǵa daıyn ekendikterin bildirdi. Qazaqstan Azamattyq alıansynyń prezıdenti Baný Nurǵazıeva Alıanstyń quramyna kiretin uıymdardyń músheleri osy jumysqa tikeleı qatysatynyn atap ótti.