Aýrýdy jasýsha deńgeıinde anyqtaýǵa bolady – Qazaqstanda teranostıka baǵyty qalaı damyp keledi
Onda teranostıkaǵa arnalǵan radıofarmpreparattardy óndirý tehnologııalary, teranostıkada qoldanýǵa arnalǵan ıadrolyq medıtsına ádisteri, radıoıodterapııa jáne halyqaralyq tájirıbe talqylanýda.
Teranostıka – terapevtik agent sanalatyn preparattardy jasaý arqyly terapevtik jáne dıagnostıkalyq máselelerdi keshendi sheshetin ıadrolyq medıtsına salasy jáne erte dıagnostıka quraly. Ol «terapııa» jáne «dıagnostıka» sózderiniń birigýinen paıda bolǵan jańa baǵyt.
«Bul Qazaqstandaǵy jańa baǵyttardyń biri, rasynda da oǵan memleket qoldaý kórsetip, damytýy kerek. Ol úshin ıAdrolyq medıtsına ortalyǵynda dıagnostıkalyq ortalyqtardyń bolýy jetkiliksiz, terapevtik korpýstardy da qurý qajet. Olar radıatsııalyq qaýipsizdik normalary boıynsha qurylady jáne suıyq radıoaktıvti qaldyqtar bolǵandyqtan, palatalar joǵary deńgeıde qorǵalady. Ázirge mundaı jalǵyz ortalyq Semeı qalasynda ornalasqan. Onda 15 tósek-orynǵa terapevtik korpýs ashylǵan. Bıyl Astanada ashylatyn jańa onkologııalyq ortalyqta taǵy qosymsha 8 tósek bolady. Biraq Qazaqstanda ızotoptarmen terapııa jasaý úshin 100-den astam tósek-oryn qoryna qajettilik bar», - deıdi QR PІB Medıtsınalyq ortalyǵynyń aýrýhanasyndaǵy ıAdrolyq medtsına ortalyǵynyń basshysy Aıgúl Sádýaqasova tilshilerge bergen suhbatynda.
ıAdrolyq medıtsına ortalyǵy – Qazaqstanda 6 radıofarmatsevtıkalyq preparat óndiretin jalǵyz ortalyq. Bizdiń mindetimiz – ony tsıklotrondyq jolmen 9-ǵa jetkizý.
«ıAdrolyq medıtsınanyń basty problemasy – onyń túbegeıli jańa sala bolýynda. Joǵary bilikti kadrlardy damytý máselesi de erekshe nazar aýdarýdy qajet etedi. Ásirese ıadrolyq medıtsınany damytý elimizdegi jańa nysandardy qurýǵa jáne paıdalanýǵa berýge tikeleı baılanysty. Elde mundaı ortalyqtar kóp bolýy kerek. Barlyq elderde osy baǵyttyń ózektiligi artyp keledi. Qalqansha beziniń qaterli isigi, tıreotoksıkoz, súıek metastazdary Qazaqstanda ıadrolyq medıtsına jolymen emdelmeıdi. Sol sebepti naýqastar shetelge, atap aıtqanda Reseıge ketýge májbúr. Oǵan qosa, erler densaýlyǵy da elimizde tolyq qamtylmaǵan», - dep atap ótti ortalyq basshysy.
ıAdrolyq medıtsına, sáýlelik dıagnostıka dárigerleri, onkologtar, kardıologtar, ýrologtar, radıohımıkter, analıtık-hımıkter, fızıkter bas qosty. Olarǵa TMD ıadrolyq medıtsınasynyń jetekshi mamandary sheberlik saǵatyn ótkizedi.
«Qazir búkil álemde teranostıka keń tanylyp keledi, onyń ishinde Reseıde, Ózbekstanda, Qazaqstanda da qyzyǵýshylyq zor. Bul jańa nárse emes, terapııa men dıagnostıkanyń jańa konstrýktsııasy. Munda mamandardyń birlesip jumys isteýi arqyly ónimdilik birneshe ese artady. ıAǵnı, teranostıka – shyǵarmashylyq pen pikirles adamdardyń birigý óneri dep atar edim. Biz ne emdep jatqanymyzdy kóremiz jáne kórgen aqaýlardy emdeımiz», - dedi reseılik onkolog-dáriger Pavel Rýmıantsev.
Reseılik sarapshy Qazaqstandaǵy dıagnostıkalyq ortalyqtardyń jaqsy bazasy qalyptasqanyn aıtty jáne jaqsy nátıjelerge qol jetkizý úshin radıofarmatsevtıkalyq preparattar sanyn keminde 15-ke deıin arttyrýǵa keńes berdi.
«ıAǵnı, radıofarmpreparattar sanynyń artýy aýrýlardyń kóbirek túrin anyqtaýǵa múmkindik beredi. Onkologııalyq qana emes, kardıologııalyq, qabyný, aýtoımmýndy aýrýlar, endokrınologııalyq aýrýlarda adam denesine ota jasamaı-aq, stsıntıgrafııasyn qaraýǵa bolady. Biz buryn kompıýterlik tomografııa, ýltradybystyq ádister arqyly anatomııany qarastyratynbyz. Al endi oǵan qosymsha aýrýdy jasýsha deńgeıinde kóretin múmkindik týdy. Bul «molekýlıarlyq vızýalızatsııa» dep atalady. ıAǵnı bıologııa, metabolızm, aýrýdy jeke qarastyrý turǵysynan birneshe ese kóp aqparat alamyz. Bul aqparatty durys paıymdap, durys taldaý kerek. Tek bilim, tek qyzyǵýshylyq, tek shyǵarmashylyq birlestik álemge naqty serpilis beredi», - deıdi P. Rýmıantsev.