Áýe reısterin kóbeıtý, Transkaspıı baǵyty áleýetin damytý: Qazaqstan men Ázerbaıjan taǵy qandaı kelisimge keldi
Kelissóz júrgizý kezinde taraptar saýda, kólik jáne logıstıka, energetıka jáne aýyl sharýashylyǵy sııaqty salalardaǵy ózara is-qımyl máselelerin jan-jaqty sóz etti. Sonymen qatar birlesken IT-jobalar jáne mádenı-gýmanıtarlyq bastamalardy iske asyrý josparlary qaraldy.
Álıhan Smaıylov Qazaqstan úshin baýyrlas el bolyp tabylatyn Ázerbaıjan elimizdiń Ońtústik Kavkaz óńirindegi negizgi áriptesi ekenin atap ótti. Búgingi tańda ekijaqty jáne kópjaqty formattaǵy qarym-qatynastar strategııalyq áriptestik pen odaqtastyq qaǵıdattary negizinde damýda.
«QR Úkimeti joǵary deńgeıde alǵa qoıylǵan mindetterdi iske asyrý boıynsha birlesken jumysty belsendi túrde jalǵastyrýǵa nıetti. Atap aıtqanda, Qazaqstan ózara saýda kólemin $1 mlrd-qa deıin jetkizý úshin jaqyn arada Ázerbaıjanǵa $300 mln-nan astam somaǵa 100 taýar pozıtsııasy boıynsha óz taýarlaryn jetkizýdi ulǵaıtýǵa daıyn», — dedi ol.
Premer-Mınıstrdiń aıtýynsha, eki el kólik-logıstıka salasynda da ózara belsendi áreket etýde. Bul rette Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń áleýetin tolyqqandy paıdalanýdyń mańyzy zor, óıtkeni osy baǵyt boıynsha tasymaldanǵan júk kólemi jyl basynan beri 1 mln tonnadan asyp, ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 64%-ǵa ulǵaıdy.
Sonymen qatar atalǵan baǵyttaǵy «tar» jerlerdi joıý aıasynda bizdiń elimizde Dostyq-Moıynty ýchaskesinde 2 temirjol qurylysy, Aqtaý portynda konteınerlik hab jáne Almaty stantsııasynyń aınalma temirjol jelisin salý sııaqty iri jobalar iske asyrylyp jatyr.
«Jalpy biz Qazaqstan aýmaǵy boıynsha tranzıt ýaqytyn 2 ese – 12 kúnnen 6 kúnge deıin qysqarta aldyq, osy jyldyń sońyna qaraı ony 5 kúnge deıin azaıtýǵa tyrysamyz», — degen Álıhan Smaıylov Ázerbaıjan ýchaskesinde de osyndaı jumystardy júrgizýdiń mańyzyn atap ótti.
Sonymen qatar Úkimet basshysy Orta dálizdi tsıfrlandyrý jónindegi birlesken sharalardyń da ózekti ekenine toqtaldy, bul júk tasymalynyń ashyqtyǵy men jyldamdyǵyn edáýir arttyrýǵa múmkindik beredi.
Óz tarapynan Premer-Mınıstr Álı Asadov ótken jyldary eki el arasyndaǵy qarym-qatynastar strategııalyq áriptestik deńgeıine deıin óskenin jáne qazaqstandyq delegatsııanyń kelýi eki eldiń Memleket basshylary qol jetkizgen ýaǵdalastyqtardy iske asyrý nıetin aıqyndaıtynyn atap ótti.
«Ótken jyly ekijaqty saýda-ekonomıkalyq qarym-qatynastar joǵary qarqynmen damydy. Ósim 4,5 eseden astam boldy. Ózara saýda qarqyny bıyl odan da joǵary bolatynyna úmittenemiz», — dedi Álı Asadov.
Sonymen qatar Ázerbaıjan Premer-Mınıstri munaı-gaz, tranzıt jáne logıstıka salalaryndaǵy yntymaqtastyq belsendi túrde damyp kele jatqanyn, atap aıtqanda, temirjol tasymaly men jalpy tranzıttiń ósý qarqyny joǵary ekenin atap ótti.
«Búgin biz aradaǵy yntymaqtastyqtyń kóptegen salasyn qozǵaıtyn qujattar paketine qol qoıýdy josparlap otyrmyz. Alǵa qoıylǵan mindetterge qol jetkizemiz dep úmittenemiz», — dedi Ázerbaıjan Premeri.
Kelissózder qorytyndysy boıynsha kólik-logıstıka, tsıfrlandyrý, týrızm, sport, mádenıet jáne t.b. salalardaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy kózdeıtin 10 qujatqa qol qoıyldy.
Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstri Marat Qarabaevtyń aıtýynsha, olardyń biri – eki el arasyndaǵy áýe reısteriniń sanyn ulǵaıtý týraly kelisim. Buryn kompanııalar úshin áýe reısteri aptasyna 32-den aspaýǵa tıis edi. Endi bul shekteý 42 reıske deıin keńeıtildi.
Taǵy bir mańyzdy qujattardyń biri – Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytyn odan ári damytý úshin birlesken logıstıkalyq kompanııa qurý týraly kelisim. Búgin oǵan Qazaqstan men Ázerbaıjan qol qoıdy, jaqyn arada atalǵan shartqa Grýzııa qol qoıady dep kútilýde.
«Qazaqstan, Ázerbaıjan jáne Grýzııa arasynda biryńǵaı kompanııa qurylýda. Ol tarıfterdi biriktirýmen jáne THKB-daǵy barlyq júkti óńdeýmen aınalysady. Kompanııanyń basty mindeti – Qytaı men Eýropa arasynda júk tasymaldaý. Sondaı-aq barlyq protsesti barynsha jeńildetý. Buryn marshrýt boıynsha júkterdi jetkizý merzimi 53 kún bolǵan, búginde ol 18-23 kúnge deıin qysqartylǵan. Jańa kompanııanyń qyzmeti jetkizý merzimin bıyl 18 kepildendirilgen kúnge deıin, sodan keıin 10-15 kúnge deıin qysqartýǵa múmkindik beredi», — dedi mınıstr.
Onyń aıtýynsha, úshinshi qujat osy kólik dálizin, atap aıtqanda, ol arqyly ótetin júk aǵynyn barynsha tsıfrlandyrýǵa qatysty. Bul bastamany iske asyrý úshin iri halyqaralyq ınvestorlardy tartý josparlanyp otyr.
Qazaqstan men Ázerbaıjan Úkimet basshylarynyń kelissózderi nátıjesinde qol qoıylǵan qujattar tizimi:
– «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy» AQ men «Ázerbaıjan temir joldary» JAQ jáne «Grýzııa temir joldary» AQ arasynda birlesken kásiporyn qurý jáne onyń qyzmetiniń negizgi qaǵıdattary týraly kelisim;
– «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasy» AQ men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Memlekettik munaı kompanııasy arasyndaǵy Qazaqstan munaıyn Ázerbaıjan Respýblıkasynyń aýmaǵy arqyly tasymaldaý boıynsha strategııalyq yntymaqtastyq týraly memorandým;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne sport mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Memlekettik týrızm agenttigi arasyndaǵy týrızm salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly ózara túsinistik jónindegi memorandým;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne sport mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Jastar jáne sport mınıstrligi arasyndaǵy sport salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly ózara túsinistik jónindegi memorandým;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne sport mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Mádenıet mınıstrligi arasyndaǵy mádenıet salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly ózara túsinistik jónindegi memorandým;
– 2005 jylǵy 24 mamyrdaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi arasyndaǵy 2023-2024 jyldarǵa arnalǵan is-sharalar jospary;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstriligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Tsıfrlyq damý jáne kólik mınıstrliginiń arasyndaǵy kezdesý hattamasy;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Tsıfrlyq damý jáne kólik mınıstrligi arasyndaǵy kóliktik ózara is-qımyldy keńeıtý jáne Orta dálizdi tsıfrlandyrý salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly memorandým;
– Qazaqstan Respýblıkasynyń Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi men Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Ekonomıka mınıstrligi arasyndaǵy kemeler men temirjol lokomotıvterin jetkizýdegi yntymaqtastyq týraly memorandým;
– «Qazaqtelekom» AQ men «Azertelekom» JShQ arasyndaǵy Kaspıı teńiziniń túbimen talshyqty-optıkalyq baılanys jelisin tartý boıynsha birlesken kásiporyn qurý týraly kelisim.