Atyraýda sarmat dáýirindegi «Altyn áıeldiń» beınesi qalpyna keltirildi
Oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıinde uıymdastyrylǵan «Uly dalanyń jaýhary» atty kórmege sarmat dáýirindegi «Altyn áıeldiń» qalpyna keltirilgen beınesi, Mııaly qorǵanynan tabylǵan birneshe jádiger qoıyldy.
Kórmedegi osyndaı jádigerlermen tanysqan oblys ákimi Mahambet Dosmuhambetovtiń aıtýynsha, arheologııalyq qazba jumystaryna qoldaý kórsetile beredi.
«Táýelsizdik alǵaly beri ulttyń tarıhyn tereń zertteý jumystary qarqyndy júrgizilip keledi. Elbasy Nursultan Nazarbaev «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynda «Jańǵyrǵan qoǵamnyń óziniń tamyry tarıhynyń tereńinen bastaý alatyn rýhanı kody bolady. Jańa turpatty jańǵyrýdyń eń basty sharty – sol ulttyq kodyńdy saqtaı bilý. Bul – tarlan tarıhtyń, jasampaz búgingi kún men jarqyn bolashaqtyń kókjıekterin úılesimdi sabaqtastyratyn ult jadynyń tuǵyrnamasy» degen edi. Bul baǵdarlama mádenıet, tarıh, arheologııa jáne ózge de baǵyttardyń damýyna erekshe serpilis ákeldi» dep atap ótti obyls ákimi.
Onyń aıtýynsha, q azaq halqy tarıhynyń tamyry tereńde jatyr.
«Biz – óz dáýirinde uly memleketter quryp, álem órkenıetine úles qosqan elmiz. Buǵan sońǵy jyldary tabylǵan tarıhı jádigerler oǵan naqty mysal bola alady. Bul babalarymyzdyń óz zamanyndaǵy eń ozyq jáne ınnovatsııalyq tabystarǵa qol jetkizgenin kórsetedi. Onyń aıqyn kórinisteriniń biri – Araltóbeden tabylǵan «Altyn adam». Úsh jyl buryn Mııaly qorǵandarynan tabylǵan «Altyn áıel» – Uly dalamyzdyń dara jaýhary. Sondaı-aq, bıyl tabylǵan sarmat taıpasynyń aqsúıegi de tarıhı jadymyzdy jańǵyrtqan jańalyq boldy. Sebebi, qundy jádigerlerimiz bizdiń 2 myń jyl burynǵy tereń tarıhymyzdy zertteýge múmkindik beredi. Dańqty babalarymyzdyń turmys-tirshiligi men mádenıetinen syr shertetin mádenı mura» deıdi oblys ákimi Mahambet Dosmuhambetov.
Qyzylqoǵa aýdanyndaǵy Mııaly qorǵandaryna arheologııalyq qazba júrgizgen toptyń jetekshisi, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Marat Qasenovtiń aıtýynsha, «Altyn áıel» sarmat dáýirinde ómir súrgen. Qundy jádiger 2017 jyly arheologııalyq qazba kezinde tabylǵan.
«Qorymnan birneshe sarmat dáýirindegi áıeldiń kıimine órnektelgen eki túrli altyn japsyrmalary tabyldy. Onyń biri taıaqshanyń ústine suraq belgisi túrinde órnektelgen. Bıiktigi – 1,3 sm, eni – 0,8 sm. Kóldeneń taıaqshanyń uzyndyǵy – 1,1 sm. Salmaǵy 0,11 gramdyq japsyrmada 73% altyn bar. Al ekinshisi – qus beıneli japsyrmalar. Munda qustyń basy, qanaty men quıryǵy anyq kórinedi. Árqaısysynda 4 sańylaý jasalǵan. Muny kıimniń jaǵasyna, jeńine japsyrǵan bolýy múmkin. Japsyrmalardaǵy 70% altynnyń salmaǵy 0,38 gramdy quraıdy» - deıdi Marat Qasenov.
Onyń málimetinshe, qorymnan budan ózge beldik japsyrmalary, qola qazan, qysh ydystar, at ábzelderi, qoladan quıylǵan jebe ushtary tabylǵan.
Sarmat dáýirindegi «Altyn áıel» beınesin belgili sýretshi-restavrator Qyrym Altynbekov jasaǵan.
«Sol dáýirdegi kóshpendiler mádenıetine sáıkes, «Altyn áıel» janynda qoramsaǵy bolǵan. Qolynda bolattan soǵylǵan qanjary bar. Altynnan jasalǵan syrǵasyna, kıimindegi japsyrmalaryna qaraǵanda, bul sarmat dáýiriniń bedeldi adamy degen tujyrym jasadyq. Munyń bári sol kezdiń ózinde órkenıettiń keńinen damyǵanyn bildiredi» -deıdi sýretshi-restovrator Qyrym Altynbekov.
Eske sala ketelik, budan buryn Atyraýda sarmat dáýirindegi «Altyn áıel» beınesiniń eskızi usynylǵanyn habarlaǵan edik.