Atom elektr stantsııasy «Soltústik – Ońtústik» jelisiniń júktemesin azaıtýǵa múmkindik beredi
Kezdesýge oblystyq jáne qalalyq máslıhattardyń depýtattary, jergilikti atqarýshy organdar men qoǵamdyq keńesterdiń, ekologııalyq uıymdardyń ókilderi, energetıka salasyndaǵy jetekshi sarapshylar, ǵalymdar men qalanyń belsendi turǵyndary qatysty. Jarııa talqylaýǵa qatysý úshin Energetıka mınıstrliginiń, «Qazaqstandyq atom elektr stantsııalary» JShS, Ulttyq ıadrolyq ortalyq jáne ıadrolyq fızıka ınstıtýtynyń ókilderi shaqyryldy. Kezdesý barysynda spıkerler elimizdegi atom energetıkasyn damytýdyń josparlary men perspektıvalaryn tanystyryp, atom elektr stantsııasyn salýdyń qaýipsizdigi, ekologııalyq utymdylyǵy men ekonomıkalyq qısyndylyǵy máselelerine erekshe nazar aýdardy.
«QR Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy» RMK bas dırektory Erlan Batyrbekov jobanyń mańyzdylyǵyn atap ótip, atom elektr stantsııasyn salý Qazaqstandaǵy ǵylym men ónerkásipti damytýdaǵy mańyzdy qadam bolýy múmkin ekenin aıtty.
— Atom elektr stantsııasynyń qurylysy-bul kóptegen salalardyń damýyn ózinen sońynan tartatyn joǵary tehnologııalyq protsess. Qurylystyń mýltıplıkatıvti áseri ǵylym úshin, ónerkásip, kadrlar daıarlaý úshin de sózsiz tıimdi bolady. Atom elektr stantsııasynan eshqandaı zııan bolmaıdy, óıtkeni búgingi kúni III jáne III + býyn reaktorynyń qurylysy usynylady. Bul reaktorlar belsendi jáne passıvti zamanaýı qaýipsizdik deńgeılerimen jabdyqtalǵan. Reaktor qalypty jaǵdaıdan shyqqan jaǵdaıda qaýipsizdik júıesi ony ońtaıly jumys rejımine qaıtarady, — dep atap ótti Erlan Batyrbekov.
«Qazaqstandyq atom elektr stantsııalary» AQ Bas dırektory Tımýr Jantıkın stantsııany salý úshin Balqash kóliniń mańyndaǵy Almaty oblysynyń aýdanyn qaraýdy usyndy. Ol muny eldiń ońtústik aımaqtaryndaǵy elektr tapshylyǵy máselesin sheshý qajettiligimen túsindirdi.
— Ózderińizege málim, bizdiń soltústik aımaǵymyz — elektr energııasynyń negizgi óndirýshisi. Pavlodar osy júıege kiredi, sondyqtan elektr energııasynyń tapshylyǵyn áli sezinbeıdi, biraq ońtústiktegi jaǵdaı kúrdelirek. «Soltústik — Ońtústik» jelisi búginde 2100 megavattqa deıin qýat ótkizedi, bul aımaqtardy qýattandyrý úshin jetkiliksiz. Sondyqtan energetıkter Úlken aýylynyń mańyndaǵy Balqash kóliniń aýdanyn usynady. Atom elektr stantsııasy qýatty kóz retinde «Soltústik — Ońtústik» jelisiniń júktemesin azaıtýǵa múmkindik beredi, — dedi Tımýr Jantıkın.
Talqylaý barysynda ekologııalyq uıymdardyń ókilderi men jergilikti turǵyndar AES qurylysynyń ekologııalyq saldaryna qatysty óz pikirlerin bildirdi.
Pavlodar turǵyny jáne energetık Aslambek Jarasov jańa energııa kózderinsiz elimiz bolashaqta eleýli problemalarǵa tap bolýy múmkin ekenin atap ótti. Eger elimizde jaqyn arada atom elektr stantsııasynyń qurylysy bastamalmasa, onda 2030 jylǵa qaraı 90-shy jyldarǵa deıingi deńgeıge túsip ketýimiz múmkin ekenin eskertti.
Ekibastuz GRES -2 ardagerler keńesiniń tóraǵasy Gúlfııa Ahmedova energetıka salasynda 34 jyl jumys isteıdi jáne Úlken aýylynda ótken jobaǵa qatysqan.
«Energetıka árqashan kez kelgen saladan alda turýy kerek. Eger ony damytpasaq, bizde eshqashan ekonomıka durys órkendemeıdi. Biz syrttan satyp alýshy bolyp qala beremiz. Mysal úshin Ekibastuz qalasyndaǵy stantsııalar 70% — ǵa tozǵan. Atom stantsııalarynyń jańa tehnologııalary turǵanda, eski óndiristerge ınvestıtsııa salýdyń qajettiligi qansha? Men bizdiń ǵalymdarymyzǵa, ǵylymymyzǵa senemin. Bul — atom bombasy emes, elektr energııasyn óndirý. Bul jańa ónerkásiptik óndiristerdi qurýǵa múmkindik beredi, osylaısha el ekonomıkasy kóteriledi», —dedi ol.
Sondaı-aq, kezdesýde paıdalanylǵan ıadrolyq otyndy kómý men kádege jaratý, AES salý jáne ony paıdalaný úshin mamandandanǵan kadrlardyń bolýy máseleleri kóterildi.
Sarapshylar talqylaýǵa qatysýshylardy III jáne III + býyn reaktorlarynda qoldanylatyn zamanaýı tehnologııalar qaýipsizdiktiń barlyq qatań talaptaryna sáıkes keletinine sendirdi.
«Bul tehnologııalar ekologııalyq táýekelderdi barynsha azaıtady jáne qorǵaýdyń joǵary deńgeıin qamtamasyz etedi», — dep atap ótti Erlan Batyrbekov.
Eske sala keteıik, Elimizde atom energetıkasynda jumys isteýge qaýqarly 114 maman bar.