Ata-anasyn qarttar úıine tapsyrý - dástúrimizge qaıshy, janymyzǵa jat qubylys - Aptalyq sholý
Aldymen tuńǵysh ret Elbasynyń bastamasymen uıymdastyrylǵan «Mereıli otbasy» ulttyq baıqaýyna toqtalyp ótsek. Marapattaý rásimine aımaqtyq týrlardan jeńip shyqqan 16 otbasy qatysty. Jalpy, konkýrsta elimizdiń barlyq óńirlerinen 1 298 otbasy baq synaǵan bolatyn.
«Ózderińiz bilesizder, byltyr meniń tıisti Jarlyǵymmen qyrkúıektiń 2-inshi jeksenbisi «Otbasy kúni» merekesi dep belgilengen bolatyn. Baqytty balalyq shaq pen alańsyz qarttyq, árbir shańyraqtyń shattyǵy Qazaqstannyń 2050 jylǵa deıingi Strategııasynyń eń basty maqsattarynyń biri bolyp sanalady. «Otbasy - bereke-birliktiń qaınar kózi. Otbasynyń birligi - Otannyń birligi. Aǵaıynnyń tatýlyǵy - atamekenniń tutastyǵy» dep atam qazaq burynnan aıtqan bolatyn», - dedi Elbasy jeńimpazdardy marapattaý sharasy barysynda.
Sonymen qatar qatar Memleket basshysy jetimder men qarttar máselesine erekshe toqtaldy. Prezıdent balasy men ata-anasyn tastap ketý masqara qubylys dep baǵalanýy tıis ekendigin qadap aıtty.
Búginde elimizde egde jastaǵy 7 myńnan astam adam qarttar úıinde ómir súrýde, al olardyń kóbiniń deni saý, tabysty balalary bar. Qartaıǵan ata-anasyn tastap ketý degen bizdiń dástúrimizde joq, jalpy bundaı túsinik bolmaǵan. «Qoǵam týǵan balasy men ata-anasyn tastap ketý sekildi áreketterdi masqara qubylys retinde baǵalaýy tıis. Bul bizdiń janymyzǵa jat qubylys. Halqymyz ákeni asqar taýǵa balaǵan, eshqashan aldyn kesip ótpegen, «jumaq ananyń tabanynyń astynda» dep anasyn syılaǵan. «Bala baýyr etiń» dep urpaǵyna aıryqsha qamqorlyqpen qaraǵan. Qandaı jaýgershilik zamannyń ózinde jetimin jylatpaǵan, jesirin qańǵyrtpaǵan elmiz. Biz - qazaq osyndaımyz!», - dedi Memleket basshysy.
Prezıdent ata-anasyn qarttar úıine tapsyratyn qatygez urpaq, balasynan jerıtin kókek ana halqymyzda eshqashan bolmaǵandyǵyn atap ótti.
«Bul bizdiń dástúrimizge qaıshy, saltymyzda joq áreket. Jastyq shaqta ata-anańa ne kórsetseń, qartaıǵanda óz urpaǵyńnan sony kóresiń. Bul - halqymyzdyń ómirlik qaǵıdasy, ǵasyrlar boıy myzǵymaǵan otbasylyq qundylyqtarynyń negizi. Ata-anaǵa qurmetpen qarap, alańsyz qarttyq syılaý, urpaqqa qamqorlyq jasaý - árbir adamnyń qasıetti boryshy»,-dedi Elbasy.
Munymen qosa,Prezıdent óziniń Ákimshiligi men QR Úkimetine eki aıdyń ishinde 2015-2020 jyldarǵa arnalǵan otbasylyq qatynastardy nyǵaıtý boıynsha sharalardyń jalpyulttyq josparyn ázirleýdi tapsyrdy.
«Bul - búgingi zamannyń qaýip-qateri, sondyqtan da olar memleket pen qoǵamnyń júıelik sharalardy qabyldaýyn talap etedi. Osy oraıda Qazaqstan Respýblıkasy boıynsha 2015-2020 jyldarǵa arnalǵan otbasylyq qatynastardy, moraldyq-etıkalyq, rýhanı-adamgershilik qundylyqtardy nyǵaıtý turǵysynda sharalardyń jalpyulttyq josparyn ázirleý kerek», - dedi Memleket basshysy.
Budan keıin Nursultan Nazarbaev «Mereıli otbasy» ulttyq baıqaýynyń jeńimpazy Bımahanbetovter otbasyna shaǵyn ámbebap avtobýstyń kiltin tabys etti. Bımahanbetovter otbasy 8 ul-qyz tárbıelep, olardan 33 nemere men 10-nan astam shóbere súıip otyr. Otaǵasy Eltaı Bımahanbetuly - mádenıet salasynyń ardageri. Túrkistan qalasynyń qurmetti azamaty.
Sonymen qatar baıqaýǵa qatysqan basqa 15 otbasy da elimizde shyǵarylǵan «Nıva» kólikterine ıe boldy. Kontsertten keıin Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan» ortalyq kınokontsert zaly aldynda turǵan kólikterin kórip, máre-sáre bolyp jatqan otbasylardy aralap, olardyń qýanyshtaryna ortaqtasty.
Toǵyz qazaqstandyq ýnıversıtet álemniń úzdikteri qatarynda
Osy aptada Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte QR Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri Tahır Balyqbaev búginde QS reıtıngi boıynsha elimizdiń bir joǵary oqý orny TOR-300 tizimine kiretindigin jetkizdi. Ol ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti. Al TOR-400-ge L. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti enedi. Taǵy 7 qazaqstandyq ýnıversıtet TOR-800-ge turaqtap otyr.
Vıtse-mınıstrdiń aıtýynsha, 2010 jyly Bolon protsesine qol qoıylyp, Qazaqstanda birqatar ustanymdar engizilgen bolatyn. «Osyndaı ustanymdardyń biri sapamen qamtamasyz etýdiń jańa júıesi bolyp tabylady. Keıbir ýnıversıtetterdiń akkredıtatsııalaýdan ótpeı qalatyn jaǵdaıy belgili úrdis. Biz osyndaı júıeni engizemiz. Osy júıe boıynsha Qazaqstan boıynsha qazir eki akkredıtteý agenttigi qyzmet etip jatyr. Olarmen qatar taǵy 8 agenttik bizdiń JOO-larǵa akkredıtatsııadan ótýge múmkindik beredi» - dep atap ótti T. Balyqbaev.
Osydan keıin ol stýdentterdi jataqhanamen qamtý máselesine toqtaldy. Elimizde búginde barlyq stýdentterdiń 60 paıyzy jataqhanamen qamtamasyz etilgen. «Biraq biz bul kórsetkishti jetkilikti dep eseptemeımiz. Sondyqtan Mınıstrlik stýdentterdi jataqhanamen qamtýdyń arnaıy baǵdarlamasyn ázirlep, birneshe jyl boıy sol jospar boıynsha jumys jasap kelemiz», - dep atap ótti vıtse-mınıstr.
Atalǵan baǵdarlama boıynsha bıyl Qazaqstanda 7 jataqhana paıdalanýǵa beriledi dep josparlanǵan. Kelesi jyly 11 jataqhananyń qurylysy bastalady. Mundaǵy maqsat - 2016 jylǵa qaraı stýdentterdiń 80-ge jýyq paıyzyn jataqhanamen qamtamasyz etý bolyp otyr. ıAǵnı, bıýdjetten osyǵan jetkilikti qarajat bólingen.
Belgili bolǵandaı, búginde Bilim jáne ǵylym mınıstrligi jasaǵan zań jobasy boıynsha, Qazaqstandaǵy 10 JOO akademııalyq erkindik alady. Sondaı-aq qazirgi tańda bakalavrıattyq bilim berý baǵdarlamalarynyń 55%-yn, magıstratýranyń 70%-yn jáne doktorantýranyń 100 paıyzyn JOO-lar ózderi belgileıdi. Sondyqtan olarǵa baǵdarlama qurastyrýda tolyqtaı erkindik bar.
Elimizde dızeldik otyn men janarmaıdyń baǵasyn kóterilmeıdi
Aptanyń basynda Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte QR Energetıka vıtse-mınıstri Uzaqbaı Qarabalın elimizdegi janarmaı máselesi jaıynda aıtyp berdi.
«Qazaqstan men Reseıdegi munaı ónimderi baǵasynyń arasynda óte úlken aıyrmashylyq bar. AI-92 bizde 128 teńge tursa, Reseıde 160 teńge turady. Al dızeldik otynnyń bir lıtrin bizde 115 teńgege satyp alýǵa bolsa, Reseıde ol 172 teńge. ıAǵnı, baǵa aıyrmashylyǵy óte úlken. Osyndaı baǵa aıyrmashylyǵyn bile tura Reseıden munaı ónimderin qymbatqa satyp alyp, elimizge ákep arzanǵa kim bergisi keledi. Sondyqtan, janarmaı tasymaldaýmen aınalysatyn kompanııalardyń baǵany taǵy da kóterý týraly usynysyn el Úkimeti qoldamady», - dep atap ótti ol.
ıAǵnı, elimizde janarmaı men dızeldik otynnyń baǵasy jýyq arada kóterilmeıdi jáne osy qalpynda saqtalyp turatyn bolady.
Sonymen qatar mınıstr Qazaqstan janar-jaǵarmaıdy Túrkimenstan men Ázerbaıjannan ákelý múmkindikterin qarastyryp jatqandyǵyn tilge tıek etti.
Reseıde qazir janarmaı eksporttaý salasynda úlken qıyndyq týyndap otyr. Óıtkeni, jýyrda «Rosneft» kompanııasyna qarasty Achınsk munaı óńdeý zaýytynda úlken apat oryn alǵan bolatyn. Sonymen qatar, taǵy birneshe reseılik zaýyttar óz jumysyn toqtatqan.
«Reseıdiń keıbir zaýyttary kúzdik-josparlyq jóndeý jumystaryna baılanysty jumys istemeı tur. Balansta turǵan janarmaıynyń da jetispeýiniń ózindik sebepteri bar dep oılaımyz. Sebebi olardyń janarmaımen qamtamasyz etýi tıis óńirler paıda boldy. Men bul jerde Qyrymdy aıtyp otyrmyn. Mine, osyndaı jaǵdaılarǵa baılanysty búgingi tańda Reseı naryǵynda shetelderge, sonyń ishinde Qazaqstanǵa janar-jaǵarmaı eksporttaý máselesinde birqatar qıyndyqtar týyndady», - dep túsindirdi vıtse-mınıstr.
Qazaqstanda qyrkúıek aıynda 250 myń tonnaǵa jýyq janarmaı óndiriledi, onyń 180 myń tonnasy AI-92 markaly benzın bolmaq.
Búginde Qazaqstannyń naryǵy aıyna 280 myń tonna janarmaı tutynady. Sonyń úshten bir bóligin únemi Reseıden ımporttap kelemiz.