Ata-ana lýdoman balasyn «qaryzyn jabý» arqyly qutqaramyz dep oılaıdy — addıktolog

<p>ASTANA. KAZINFORM &mdash; Ata-ana balasynyń úlken psıhologııalyq dertke shaldyqqanyn moıyndaı almaýy lýdomandardy der kezinde saýyqtyrýǵa úlken kedergi keltiredi. Osyndaı oıdy Kazinform-nyń YouTube arnasyndaǵy Bızdı&ntilde; orta podkastynda Statsıonarlyq emdeý klınıkasynyń addıktolog mamany Azamat Sovetbekov aıtty.</p>

— Oıynqumarlyq birneshe kezeńnen turady: tanysý, utysta júrý, utylys, ómirden túńilý jáne ózine qol jumsaý týraly oılardyń paıda bolýy. Keıde bul oılary is-áreketke ulasyp, qaıǵyly jaǵdaımen aıaqtalyp jatady. Adam bastapqy tanysý jáne utý kezeńinde júrse, biz ony syrtynan tanyp-bile almaımyz. Al utylys jáne túńilý kezeńinde júrse, ol syrt kózge birden bilinedi. Ondaı jaǵdaıdaǵy adam óz-ózine qaramaıdy, kútinbeıdi, agressııaǵa beıim, tuıyq bolady. Adamdarmen til tabysa almaı qalady, — deıdi ol.

Mamannyń aıtýynsha, oıynqumarlardyń negizgi resýrsy — aqsha. Aqsha bar kezde ony qoǵam adamy dep esepteýge bolady. Aqshasy bitip, qaryzǵa batqan soń, ol qoǵamnan alshaqtap ketedi.

— Ádette lýdomannyń oı-órisi qalaı jumys isteıdi? Saý adam qaryzǵa kirse, qosymsha jumys tabam, qosymsha tabystyń arqasynda qaryzdarymdy jaýyp tastaımyn dep oılaıdy. Al oıynqumar jan bir kúni kóp aqsha utam da, búkil qaryzymdy jabamyn, sóıtip jaqsy ómir súrip ketemin dep oılaıdy. Lýdomandy emdeýdiń jalǵyz ǵana joly bar: ony qoǵamnan oqshaýlap, 4-6 aıǵa klınıkaǵa jatqyzý. Osy kezde telefonnan, ınternetten, ózi qaryz adamdardan alshaqtap, jan dúnıesi shamaly bolsa da tynyshtalady. Taza oılaý órisi qalpyna kele bastaıdy, — deıdi addıktolog.

Azamat Sovetbekov lýdomandy emdeýde onyń ata-anasy der kezinde qabyldaǵan sheshim asa mańyzdy ekenin atap ótti. 

— Emdelýge alyp kelý máselesi boıynsha aıtsaq, elimizde oıynqumar adamdardyń ata-analary bul jaǵdaıdy qabyldaı da, moıyndaı da almaı jatyr. Qaryzyn jaýyp bersek, oıynyn qoıady dep oılaıdy. Sóıtip, nesıe, qaryz alady, kóligin, úıin satady. Áıtip-búıtip qaryzyn jaýyp beredi. Jarty jyldyń kóleminde balasy taǵy da sonsha qaryzǵa batyp turady. Ońaltý ortalyqtary búgingi tańda tegin emes. Bir aıyna 400-650 myń teńge arasynda turady: tamaǵy, psıhologpen jumys, turýy — bári osy somanyń ishine kiredi. Ata-analarǵa osy baǵany aıtsań, máselen, 6 aı buryn balasynyń 10 mln teńge qaryzyn jaýyp bergenin umytyp ketedi de, bir aılyq ońaltý baǵasyn qymbat kóredi. «Ómirinde qara jolaq bolyp jatyr», «ózi qoıyp ketedi», «balamyz sál adasyp qaldy» dep ózin jubatady. Osy oraıda mundaı ata-analarǵa bunyń psıhologııalyq dert ekenin jetkizý, túsindirý mańyzdy. Al ondaı dert qaryzyn jaýyp berýmen joıylmaıdy, — deıdi maman.

Aıta keteıik, buǵan deıin lýdomanııa er adamdardyń potentsııasyn álsiretip jiberetinin jazǵan bolatynbyz.