Astananyń aıshyqty tarıhyndaǵy mańyzdy datalar
1994 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev óziniń astanany kóshirý týraly ıdeıasyn jarııalady. Naqtyraq aıtqanda, Prezıdenttiń osy ıdeıasyna baılanysty astanany Almatydan Aqmolaǵa aýystyrý týraly sheshimdi Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Keńesi 1994 jyly 6 shildede qabyldady. Osylaısha, Táýelsiz Qazaqstan óz astanasyn soltústikke 1000 shaqyrymnan astam jerde jatqan dalalyq Aqmolaǵa kóshirýge sheshim qabyldady... Aqmola Qazaqstannyń geografııalyq ortalyǵy deýge bolatyn, Qazaqstan ekonomıkasynyń órleýinde jetekshi de óskeleń núkteleri bolyp otyrǵan mańyzdy sharýashylyq óńirlerge jaqyn ornalasqan. Qala ipi kóliktik arnalardyń qıylysynda, toǵyz joldyń torabynda tur. Budan basqa, qala Qazaqstan úshin kóptegen shet elge shyǵýdyń meılinshe tóte joly - transeýrazııa arnalaryna taıaý qonystanǵan. Astana halqynyń sany qonys aýdarý týraly sheshim qabyldanǵan kezde 290 myndaı adam edi. Degenmen qalanyń keleshekte óz halqyn ósirýge úlken múmkindikteri bar-dy. Sáýletshiler qala aýmaǵynyń ortalyq bóliginde jańa ǵımarattar men shaǵyn aýdandar salýǵa bolatyn 30 gektardaı bos alqap baryn belgiledi. Onyń ústine, qala salý úshin pálendeı bóten kedergiler de joq bolatyn. Qalanyń tirshilikti qamtamasyz etý júıeleriniń jaı-kúıi de sonshalyqty suraq týǵyzbady. Kóliktik qosalqy qurylymdy shamaly jańǵyrtyp, azdaǵan shyǵyn shyǵarǵan rette qalanyń barsha muqtajyn óteýge bolatyn. Bárinen buryn Aqmolanyń ekologııalyq ahýaly qalypty, ári bul ahýal keleshekte de oıdaǵydaı saqtalyp qala alatyn.
1997 jyly 10 jeltoqsannan bastap Aqmola Qazaqstannyń astanasy bolyp resmı túrde jarııalandy.
1998 jyly 6 mamyrda Elbasy N.Á.Nazarbaev Aqmola qalasyn «Astana» dep ataý týraly jarlyq shyǵardy. Elbasynyń Astana ıdeıasynyń júzege asý barysyna oraı sol kezdegi qala ákimi Ádilbek Jaqsybekov bylaı dep eske alady: «Bir kúni Elbasyny uzaq sapardan kútip aldyq. Týra áýejaıda Premer-mınıstr ekeýimizdi mashınasyna otyrǵyzyp aldy. Elorda ataýyn ózgertý týraly oıdyń pisken kezi. Kezdesýlerde de bul týraly aıtyp júrgen. Biraz únsiz otyryp... «Múmkin, Astana dep atarmyz? Qanatty sóz sııaqty. Bolashaqqa degen talpynysymyzdyń sımvoly bolar edi» dedi. Ádettegideı, Prezıdenttiń sózinen keıin biz biraz únsiz qaldyq. Nursultan Ábishuly «Búgin rezıdentsııaǵa kelińder. Sonda sóılesemiz» dedi. Keshke áńgime jalǵasty. Astana úshin Prezıdent birneshe mysaldar keltirdi. Biraq zań boıynsha, qalalyq máslıhat depýtattarynyń qoldaýy kerek bolatyn. Qoldaý kórsetildi de. 1998 jylǵy 6 mamyrda qalalyq máslıhattyń sessııasynda depýtattar qala ataýyn Astanaǵa aýystyrý týraly birjaqty sheshim qabyldady». Budan keıingi kezderi de Astananyń qala mártebesine sáıkes jańǵyrtý jumystary jalǵasyn tapty. Elordanyń tórinen qazaqtyń úsh uly tulǵasy Tóle, Qazybek jáne Áıteke bılerge eskertkish turǵyzylyp, babalar aldyndaǵy úlken bir paryz oryndaldy.
1998 jyly 10 maýsymda resmı túrde jańa astananyń halyqaralyq tusaýkeser toıy bolyp ótti.
1998 jyly ıÝNESKO-nyń sheshimi boıynsha Astana qalasyna «Beıbitshilik qalasy» joǵary ataǵy berilip, medalmen marapattaldy. Bul ataq qysqa merzim ishinde áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı damýda neǵurlym áserli ári qýatty ósýge, turaqty etnıkaaralyq qatynasty ornyqtyrýǵa qol jetkize alǵan ǵalamshardyń jas qalalaryna beriledi. Brazılııada ótkizilgen bul konkýrsta Astana barlyq ólshemder boıynsha álemniń ár túrli elderiniń on eki qalasyn basyp ozdy. Álemniń 15 qalasy Qazaqstan elordasynyń baýyrlas qalalary bolyp tabylady, olardyń arasynda Máskeý, Berlın, Varshava, Mınsk, Kıev, Ankara, Bangkok jáne basqalary bar.
2003 jyly 23-24 qyrkúıekte Astanada Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń I sezi ótti. Onyń jumysyna ıslam, hrıstıandyq, ıýdaızm, sıntoızm, ındýızm jáne býddızmniń meılinshe bedeldi ókilderi qatysty.
2006 jyly 12-13 qyrkúıekte Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń ІІ sezi osy sezd úshin arnaıy salynǵan jańa «Beıbitshilik jáne kelisim saraıy» ǵımaratynda ótti. Ekinshi forým jumysyna bul joly 29 delegatsııa qatysty.
2007 jyldyń maýsymynda Nursultan Ábishuly Nazarbaev Eýrazııalyq ǵylym klýbyn qurý týraly sóz qozǵady. Eýrazııalyq ekonomıkalyq ǵylym klýby 2008 jyldyń 27 maýsymynda Qazaqstan Respýblıkasynń ekonomıka jáne bıýdjetti josparlaý Mınıstrliginiń jáne ekonomıkalyq ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń kómegimen quryldy. Sodan beri jyl saıyn Astanada Astana ekonomıkalyq forýmy dástúrli túrde ótip keledi.
2009 jyly 1-2 shildede Eýropa, Azııa, Taıaý Shyǵys jáne Amerıkanyń 35 elinen 77 delegatsııa qatysqan Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń III sezi ótti. Onyń basty taqyrybyna kez kelgen máseleniń oń sheshilýindegi rýhanı kóshbasshylar rólin olardyń ózara qurmet pen yntymaqtastyqqa negizdelgen tolerantty álemdi qamtamasyz etýge qosqan úlesi aıasynda arttyrý jaıy arqaý boldy.
2009 jyly qazan aıynda Táýelsizdik dańǵyly boıyndaǵy elimizdiń basty alańynda "Qazaq eli" monýmenti ashyldy.
2010 jylǵy shilde aıynda «Han Shatyr» oıyn-saýyq ortalyǵy ashyldy. Áıgili sáýletshi Norman Fosterdiń jobasy boıynsha salynǵan ortalyqtyń bıiktigi 150 metrdi quraıdy, aýmaǵy - 127 myń sharshy metr.
2010 jyldyń 1-2 jeltoqsanynda Eýropada, Ortalyq Azııada jáne Soltústik Amerıkada ornalasqan 56 eldiń basyn biriktiretin iri aımaqtyq uıym - Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymyna (EQYU) tóraǵalyq etken Qazaqstan tarapy Astanada EQYU Sammıtin uıymdastyrdy.
2011 jyly qańtar-aqpan aılarynda Astana men Almaty qalalarynda Qazaqstanda tuńǵysh ret VII Qysqy Azıada oıyndary bolyp ótti.
2011 jylǵy 28-30 maýsymda Astanada Islam yntymaqtastyǵy uıymy Syrtqy ister mınıstrleri keńesiniń (SІMK) 38-shi sessııasy ótti. Sol sátten bastap Qazaqstan osy halyqaralyq uıymǵa tóraǵalyq etýge kiristi.
2011 jyly «Máńgilik El» saltanat qaqpasy ashyldy. Sáýlet nysanynyń bıiktigi - 20 metr. Bul - el Táýelsizdiginiń 20 jyldyǵynyń belgisi.
2012 jylǵy 30-31 mamyrda Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń IV sezi ótti. IV Sezdiń basty taqyryby «Beıbitshilik pen kelisim adamzat tańdaýy retinde» dep ataldy. Forýmǵa álemniń 40 elinen 85 delegatsııa qatysty.
2012 jylǵy 22 qarashada Halyqaralyq kórme bıýrosyna múshe 161 eldiń ókilderiniń jasyryn daýys berý barysynda Astana jeńiske jetip, EXPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesi ótetin oryn retinde tańdaldy. Astananyń ótinimin 103 el qoldady. EHRO-2017 TMD elderinde ótetin alǵashqy kórme bolmaq. EXPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesin Astanada ótkizý - Qazaqstannyń negizgi iri jobalarynyń biri. Mundaı aýqymdy sharany elimizdiń astanasynda uıymdastyrý týraly bastama Memleket basshysyna tıesili.
2015 jylǵy 10-11 maýsym kúnderi Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń V sezi ótti. Oǵan álemniń 42 elinen 80-nen astam delegatsııa, BUU-nyń bas hatshysy Pan Gı Mýn, Iordanııa koroli ІІ Abdalla, Fınlıandııa respýblıkasynyń basshysy Saýlı Nıınıste qatysty.
2017 jyldyń Astana úshin ǵana emes, kúlli Qazaqstan úshin basty oqıǵa - «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesiniń ashylýy. «EKSPO-2017» kórmesiniń resmı ashylý rásimi jańa qalashyqtaǵy Kongress-Ortalyǵynda ótti jáne Amfıteatrdaǵy kontserttik baǵdarlamamen jalǵasty. Kontsert aıaqtalǵan soń, kórermender Sferadaǵy proektsııalyq lazerli shoýdy jáne tańǵajaıyp otshashýdy tamashalady. Aýmaǵy 25 gektardy quraıtyn Kórme kesheninde 115 memlekettiń pavılony ornalasqan. Olardyń qatarynda AQSh, Qytaı, Ulybrıtanııa, Frantsııa, Germanııa, Reseı, Japonııa, Ońtústik Koreıa jáne 100% jańartylatyn energııa kózderi esebinen ómir súretin alǵashqy el - Kosta-Rıka bar. BUU, ShYU, MAGATE, ESKATO syndy 22 halyqaralyq uıym da «EKSPO-2017» kórmesine qatysatyndaryn resmı túrde rastady. Uıymdastyrýshylardyń málimetterine súıensek, Kórme ótetin úsh aıda Astanaǵa 2,4 mıllıon adam keledi. Olardyń 15 protsenti - sheteldik týrıster.