Astanada dástúrli qarý-jaraq tarıhyn zertteıtin jalǵyz mamannyń kórmesi ótip jatyr

ASTANA. QazAqparat – Ulttyq mýzeıde tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, qarý zertteýshi-etnograf, sýretshi Qalıolla Ahmetjannyń «Qazaq batyrlarynyń qarý-jaraǵy» kórmesi ashyldy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Qalıolla Ahmetjan – sýretshi jáne elimizdegi qazaqtyń dástúrli qarý-jaraq tarıhyn zertteıtin jalǵyz bilikti maman. Ol kórkem shyǵarmashylyqpen qatar, ǵalym retinde 45 jyldan astam ýaqyt qazaqtyń dástúrli qarý-jaraqtaryn, Qazaqstandaǵy kóshpeli halyqtardyń qarý-jaraǵyn zerttep keledi. Bul taqyrypta onyń 120-dan astam maqalasy men 6 monografııasy jaryq kórgen.

«Qazaq dalasyn babalarymyz bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen saqtaǵan. Osyndaı ór rýhty azamattardyń úlken bir baǵyty – qarý-jaraq. Sanaly ǵumyryn qazaqtyń qarý-jaraǵyna arnaǵan aǵamyzdyń búgingi kórmesine qosh keldińizder. Bul kórme naǵyz qazaqtyń tarıhymen, qazaqtyń janymen bite qaınasqan, sonaý babalarymyzdyń baı rýhanı keńistigin, dala tarıhyn áspetteıtin oryn dep bilemin», - dedi Mádenıet jáne sport mıınstrligi Mádenıet komıteti tóraǵasynyń orynbasary Danııar Álıev kórmeniń ashylýynda.

Q. Ahmetjan ár dáýirdegi kóshpeli jaýyngerlerdiń qarý-jaraq jıyntyǵynyń kóptegen ǵylymı-grafıkalyq rekonstrýktsııalaryn jasady, sol úshin elimizdegi jáne sheteldegi ǵylymı qoǵamdastyqtyń joǵary baǵasyna ıe boldy.

«Osy salany zerttep júrgenime 45 jyldan asty. Eń aldymen, ǵylymı maqalalar jazdym, mýzeılerde, kitaphanalarda otyrdym, jazba derekterdi aqtardym. Aýyz ádebıetti, beıneleý eskertkishterin zerttedim, sonyń negizinde maqalalar men kitaptar shyǵardym. Sodan keıin qarýlardy sýretpen beıneledim. Oqyrman nemese kórermen kitaptardy oqyǵanda keı nárseni túsinbeı qalýy múmkin, óz mádenıetimizde de umytylǵan zattar bar. Sondyqtan, zattyq beıne – sol zamandaǵy zattar qoldanysyn óte dál kórnekti túrde kórsete alady», - dedi Qalıolla Ahmetjan.

Kórmede bir kezderi qazaqtyń ataqty batyrlary ustaǵan, olardyń urpaqtary men mýzeıler kollektsııalarynda saqtalǵan eskertkish buıymdardyń qalpyna keltirilgen kóshirmeleri de bar.

«Bul jasalǵan zattardyń ishinde qazaqtyń ataqty batyrlary ustaǵan zattar bar. Bógenbaı batyrdyń dýlyǵasy, Qabanbaı batyrdyń sharaınasy men pyshaǵy, Janqoja batyrdyń selebesi syndy kıeli muraǵa aınalǵan memorıaldy zattar. Olardyń alǵashqy qalpyn jasap, jańǵyrtyp usynyp otyrmyz», - dedi avtor.

Sonymen birge, kórmede qazaq jaýyngerleriniń shabýyl qarýlarynyń jáne qorǵanys jaraqtarynyń túrleri men tıpteriniń rekonstrýktsııalary: atý jáne sýyq qarýlar jáne olardyń jabdyqtary, jaýyngerlik bas kıimderi, saýyt-saımandary kórsetiledi.

Kórmeni 12 maýsymǵa deıin tamashalaýǵa múmkindik bar.