Astanada Abaı murasyn ulyqtaǵan eki ǵylymı eńbek tanystyryldy
Sharany, Qoja Ahmet ıAsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń Eýrazııa ǵylymı-zertteý ınstıtýty, Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq akademııalyq kitaphanasy jáne L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń «Abaı akademııasy» ǵylymı-zertteý ınstıtýty birlesip uıymdastyryp otyr.
Іs-sharaǵa belgili ádebıettanýshylar men ǵalymdar, sheteldik dıplomatııa ókilderi, joǵary oqý oryndary men ǵylymı mekemelerdiń basshylary, BAQ ókilderi qatysty.
Aǵylshyn tilinde Túrkııanyń astanasy Ankarada jaryq kórgen «The Wisdom of the Great Steppe – Abai Kunanbaiuly» ujymdyq monografııasy - sheteldik qaýymǵa qazaqtyń bas aqyny Abaı men onyń murasyn jan-jaqty tanytýdy maqsat etken óz janryndaǵy balamasyz ǵylymı basylym. Kitapta otandyq jáne sheteldik ǵalymdardyń uly oıshyl aqynnyń zamany, týyp-ósken ortasy men ómiri, ult zııalylaryna yqpaly, ádebı murasy men mektebi, shyǵarmalarynyń qoljazbasy men tildik erekshelikteri, dinı kózqarasy men tarıhı dúnıetanymy, fılosofııasy men danyshpandyǵy, abaıtaný salasyndaǵy ózge de ózekti máseleler jan-jaqty qamtylypty.
«Abaı - Qazaqstannyń ǵana emes túbi bir túrki dúnıesiniń, tipti búkil álemniń ortaq rýhanı tulǵalarynyń biri. Sebebi, Abaıdyń ilimi, Abaıdyń shyǵarmashylyǵy - jalpy túrik halqyna ortaq rýhanı, ádebı, mádenı qundylyqtardyń dástúrli jalǵasy. Sondyqtan, meıli Túrkııada bolsyn, basqa da túrki memlekettinde ótken Abaı tanýǵa baılanysty is-sharalarǵa erekshe kóńil bólip kelemiz. Óıtkeni biz Abaıdy taný arqyly baýyrlas eki eldiń arasyndaǵy rýhanı baılanysty odan ári arttyra túsemiz», - deıdi Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Túrkııanyń Tótenshe jáne ókiletti elshisi Ýfýk Ekidji.
Ekitomdyq «Abaı Qunanbaıuly: sıpattamaly bıblıografııalyq kórsetkishi» – 1889 jyly baspasózde Abaı týraly shyqqan alǵashqy maqaladan bastap, 175 jyldyq mereıtoıy ótken 2020 jylǵa deıingi barlyq jarııalanymdardy múmkindiginshe tolyq qamtyǵan ǵylymı basylym. Atalmysh bıblıografııalyq kórsetkishke Abaı shyǵarmalary men abaıtaný salasyndaǵy kitaptar, monografııalar, oqýlyqtar men oqý-ádistemelik quraldar, bıblıografııalyq materıaldar, dıssertatsııalar (kandıdattyq, doktorlyq jáne PhD), gazet pen jýrnal maqalalary, taǵy da basqa jarııalanymdardy qamtyǵan uzyn sany 12 myńnan astam derek engizilgen.
Birinshi tomda qazaq jáne shet tilderindegi Abaı shyǵarmalary men abaıtaný boıynsha 1069 basylymǵa ǵylymı sıpattama jazylǵan. Sonyń ishinde, Abaıdyń ómiri men shyǵarmashylyǵy, óner túrlerindegi kórkemdik beınesi, abaıtaný salasynyń qalyptasýy men damýyna, zerttelý deńgeıine qatysty túrli salada qorǵalǵan 105 kandıdattyq, doktorlyq jáne PhD dıssertatsııanyń sıpattamasy beriledi. Ekinshi tomǵa otandyq jáne shetel gazet-jýrnaldary men ǵylymı konferentsııa materıaldarynda Abaı jáne abaıtanýǵa qatysty túrli taqyryptarda jaryq kórgen 10,5 myńnan astam maqalanyń, akademık-jazýshy M. Áýezovtiń «Abaı joly» roman-epopeıasynyń barlyq tildegi basylymdarynyń tolyq tizimi kirgen.