Astana eldiń ekonomıkalyq, saıası ortalyǵy ǵana emes, rýhanı-mádenı ordasyna da aınalyp kele jatyr - akter B. Moldabaev

ASTANA. QazAqparat - Astana kúni jaqyndaǵan saıyn ony asyǵa kútetinder de kóbeıedi. Bul kúnderi bireý jumysynan qutylyp, merekelik sharalardy alańsyz tamashalaýǵa múmkindik alsa, endi bireýlerdiń, kerisinshe, jumysy qyza túsedi. Mundaı adamdardyń qatarynda akterler de bar. Osy rette Astana qalalyq Qalıbek Qýanyshbaev atyndaǵy memlekettik akademııalyq Qazaq mýzykalyq drama teatrynyń akteri, QR eńbek sińirgen qaıratkeri Boranbaı Moldabaevpen suhbattasqan edik.

- Boranbaı aǵa, kele jatqan merekeńiz qutty bolsyn! Asyǵa kútken Astana kúni de jaqyndap keledi. Bul mereıli merekeni kórgen de armanda, kórmegen de armanda. Alystan at sabyltyp, arnaıy osy torqaly toıdy tamashalaýǵa keletinder qanshama?! Siz bul meıramdy qalaı qarsy alasyz?

- Rahmet! Ózińe de qutty bolsyn! Bizde osy mereke qarsańynda halyqaralyq teatr festıvali bastalady. Óziń aıtqandaı, elimizdiń túkpir-túkpirinen áriptesterimiz aǵylady. Bıyl tipti shetelderden de kelip jatyr. Mereke kúnderindegi barlyq ýaqytymyz osynda, teatrda ótedi. Munyń ózi biz úshin jumys qana emes, úlken mereke. Sonymen qatar, ol úlken jaýapkershilik. Nege deseńiz, bizge basqa jaqtan kelgender «Astana! Opera! Fılarmonııa! Teatr!» dep keledi. Olar bizdi joǵary baǵalap keledi. Sondyqtan biz solardyń údesinen shyǵý úshin barymyzdy salamyz.

Otbasym da osy teatr festıvali bastalǵannan bitkenshe teatrda bolady. Tek sodan keıin ǵana Han Shatyr, Báıterek sııaqty Astananyń sımvolyna aınalǵan oryndarǵa baryp, odan qalsa, Esildiń boıyn aralap qaıtamyz.

- Oqyrmanǵa ózińiz týraly birer aýyz aıta ketseńiz... Qaıda týdyńyz, qalaısha akter boldyńyz, Astanaǵa qashan keldińiz?

- Men 1969 jyly Ońtústik Qazaqstanda dúnıege keldim. Al negizgi ata jurtym, shyqqan tegim - Muqaǵalıdyń aýyly - Almaty oblysyndaǵy Kegen aýdany. Traıbalızmge barmaı-aq qoıaıyq, rýym - Alban. Eki jasymnan bastap sol Kegende óstim, oqydym, erjettim.

4 synypta oqyp júrgende Ázirbaıjan Mámbetov túsirgen «Qan men ter» fılmin kórip, Tuńǵyshbaı Jamanqulov aǵamyzdyń somdaǵan róline tánti bolyp, óskende akter bolam degen bala qııalym sol kezde bastalǵan edi. Keıin áskerden kelip, T. Júrgenov atyndaǵy óner akademııasyna qujat tapsyryp, Qadısha Bókeevanyń synybyna tústim. Al endi taǵdyrdyń syıyn qarańyz, kýratorym Tuńǵyshbaı aǵamyz bolyp shyqty. Mine - ómir! Mine - taǵdyr! Osylaısha bala armanym oryndalyp, óz kózimmen bir kórýdi ańsap júrgen akterim ózimniń ustazyp atandy. Akademııada 4 jyl oqyp, «Tuńǵyshbaıdyń klasy» dep atalyp ketken, qazirde elge tanymal bir top akterler: Erlan Bilálov, Asylbek Boranbaev, Dýlyǵa Aqmolda, Ulan Úsipálıev jáne taǵy basqalar Tuńǵyshbaı aǵanyń sheberhanasynan túlep ushyp, ónerdiń ár salasyna kettik. Sol kezde Oralda drama teatryn quryp, jas akterlerge úlken qoldaý kórsetip júrgen Jambylbek Esenbekov marqum dıplomdyq jumysta úsh spektakl qoıyp, óz ónerimizdi kórsetkennen keıin, meni qalap alǵandaı qyp, Oralǵa alyp ketti. Sol Oralda jıyrma jyl jumys istep, bir jarym jyldaı buryn Astanaǵa at basyn tiredim.

- Astanaǵa qalaı keldińiz? Ne túrtki boldy? Kim demeý boldy?

- Osydan on shaqty jyl buryn Ázirbaıjan Mámbetov aǵamyz sahnadaǵy ónerimdi kórip, baǵalap, Astanaǵa shaqyrǵan edi. Sol kezdegi turmys qamymen, jumys babymen bul oı iske aspaı qalǵan bolatyn. Óıtkeni Oraldaǵy teatrdyń aldyńǵy býyn aǵalary boldyq ta, jastarǵa jol siltep, baǵyt beretin adamdar kerek boldy. Osyndaı jaǵdaılarmen Astanaǵa alyp ushqan júregimizdi sabyr degen tizginmen tartyp, biraz ýaqyt júrip qaldyq.

Negizi, mende ónerge toqmeıilsý degen joq. Men ónerge eshqashan toıǵan emespin! Boldym, toldym degen adam alysqa barmaıdy, sol jerde tynady da qalady. Sondyqtan árdaıym izdenispen, árdaıym qol sozýmen júretin ishki talabym meni súırep Astanaǵa alyp keldi. Alyp kelgende de, Jaqyp Omarov, Ázirbaıjan Mámbetov syndy alyptar qyzmet etken, qazaq sahna óneriniń súleıi Qalıbek Qýanyshbaevtyń atyndaǵy qarashańyraqqa alyp keldi. Árıne, alǵashynda qıyn boldy. Baspanasyz, stýdenttik kezderdegi sııaqty, páterden-páterge sabylyp júrgen kezder de boldy. Alaıda teatrdyń birlikshil ujymyna tez sińisip, óz ornymdy tez taýyp aldym. Bir sózben aıtqanda, ekinshi tynysym ashyldy deýge de bolady. Osynda kelgeli 1 jyl 7 aı boldy, 4 spektaklde oınadym, maǵan 4 róldi senip tapsyrdy, sol senimdi abyroımen aqtap shyqtym. Alda áli de kóp jumystar kútip tur.

- Jalpy Astana týraly qandaı oı túıdińiz? Siz úshin Astana nesimen qundy?

- Qazaq qonaqjaı halyq qoı. Eki bólmeli úıiń bolsa, sonyń bir bólmesine barlyq kórpe-jastyǵyńdy, jyly-jumsaǵyńdy tósep, qonaqtardy kútýge arnaısyń. Sol sııaqty bizdiń Astanamyz da kez kelgen sheteldik qonaqqa uıalmaı kórsetetindeı jaýharymyzǵa aınaldy. Astana - eldiń tóri ǵoı. Bul árıne, eń aldymen Allanyń qalaýy, sodan keıin Elbasy men eldiń qajyr-qaıratynyń jemisi. Búginde Astanany kim bilmeıdi?! Kele jatqan EHRO kórmesine dúnıejúzi dúrligip daıyndalyp jatyr. Olardyń barlyǵy erteń Astanaǵa qaraı aǵylady. Sol kezde Astananyń abyroıy qazirgiden de asqaqtaı túsedi.

Ózim óner adamy bolǵannan keıin, elordanyń rýhanı ómirine kóbirek qyzyǵamyn. Qudaıǵa shúkir, Astana eldiń tek ekonomıkalyq, saıası ortalyǵy ǵana emes, rýhanı-mádenı ordasyna da aınalyp kele jatyr. Astana-Opera salynyp, el ıgiligine berildi. Onda álemge áıgili opera ánshileri men balet bıshileri óner kórsetýde. Ózimizdiń qaragózderimiz de osy teatr arqyly álemdik mádenıetten qalyspaı, elimizdiń opera ónerin tórtkúl dúnıege tanyta bastady.

Sonymen qatar, jaqyn bolashaqta úlken drama teatry salynady degen sóz bar. Bul da biz úshin úlken qýanysh.

- Qarapaıym qala turǵyny demalys kúnderi teatrǵa, kontsertke, kınoǵa, barady. Al osylardyń ortasynda júrgen óner adamy demalysyn qalaı ótkizedi eken?

- Biz de adambyz ǵoı. Biz de qolymyz qalt etkende elordamyzdyń kórikti jerlerin aralap, saıabaqtarynda demalamyz. Astanada bos ýaqytty tıimdi ári áserli ótkizýdiń san túrli joldary bar. Máselen, ózim Báıterek túbinde ótkizilip júrgen «Asyq-patıge» baramyn. Asyq oınaý - bala kezden bergi ermegim. Al qazir ony ermegim ǵana emes, ulttyq bolmysymyzdyń bir bólshegi dep bilemin. Osyndaı bastama jasap, ulttyq oıyndarymyzdy nasıhattap júrgen jigitterge alǵysym sheksiz.

- Bala kez ben dana kezde asyq oınaǵannyń aıyrmashylyǵy qandaı eken?

- Bala kezde sabaqtan qashyp, sómkeni qalaqaıdyń ishine laqtyryp ketip, kúni-boıy bet-aýzymyz, qol-aıaǵymyz jarylǵansha oınaıtyn edik. Ol kezdegi quljanyń saqalary da basqasha, keremet bolatyn. Olarǵa qorǵasyn quıyp ta kerek emes edi. Al qazir tas kóshede, asfalt ústinde birtúrli oıyn qyzbaıtyn sııaqty. Degenmen, balalyq shaqqa bir saıahat jasap qaıtqandaı bolatynyń ras!

- Astanaǵa eń alǵash qashan kelip edińiz? Sol kezdegi Astana men qazirgi Astana qandaı?

- Men Astanaǵa eń alǵash 1998 jyly jastardyń І forýmyna Batys Qazaqstan oblysynyń delegatsııasy quramynda ókil bop keldim. Ol kezde Aqorda áli salynyp bitpegen bolatyn. Sol forýmda Elbasy jastarǵa arnap jalyndy sózder aıtqan edi. «Jastar, aınalaıyn, bolashaq - sendersińder! Astananyń keleshegin sender kóresińder! Biz ony ózimiz úshin emes, sender úshin salyp jatyrmyz», - degen bolatyn. Sol kezde tek men ǵana emes, forýmǵa qatysqan barlyq jastar «Pah, shirkin! Sol kúnge tezirek jetsek eken!» dep tamsanǵanbyz. Mine, sol sózderdiń búgingi kýási bolyp júrmiz. Bul da bolsa táýelsiz elimizdiń, egemen memleketimizdiń arqasy dep bilemin! Astanamyz kúnnen kúnge qaryshtap damyp, álemdegi áıgili qalalardyń birine aınalatynyna senimim mol. Laıym solaı bolǵaı!

- Áńgimeńizge rahmet, aǵa!