«Astana club» halyqaralyq pikirtalas alańy besinshi basqosýyn ótkizedi
Álemniń 50-ge jýyq saqa saıasatkeri men Eýrazııanyń áıgili zııalylaryn, halyqaralyq qatynastar salasyndaǵy úzdik mamandardy bir jerge toǵystyratyn kezekti kezdesý Qazaqstannyń bas qalasynda 2019 jyly qarashanyń 11-12 aralyǵynda ótedi.
Іs-sharanyń uıymdastyrýshylary Álemdik ekonomıka jáne saıasat ınstıtýty men Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasynyń Qory.
Otyrystyń kúntártibine Úlken Eýrazııanyń strategııalyq bolashaǵy men qaýipsizdiktiń ózekti máseleleri qoıylǵan. Besinshi sessııa barysynda klýb qatysýshylary Eýrazııa memleketteri men halyqtarynyń damý jolynda týyndaǵan ózekti máselelerin nazarǵa alyp, aımaqtyq yntymaqtastyq úshin jańa múmkindikterdi qarastyrady jáne bolashaq josparlarǵa qatysty oı almasady.
Tujyrymdamalyq turǵyda barlyq talqylaýlar basty máselege - Úlken Eýrazııada jańa yntymaqtastyq arhıtektýrasyn qurýǵa arnalady. Atalmysh taqyrypty tańdaýǵa sońǵy 70 jyl boıy halyqaralyq qatynastarda turaqtylyqty qamtamasyz etken ǵalamdyq ınstıtýttardyń kúıreýi men quldyraýynyń aýqymdy protsesteri sebep bolyp otyr.
Onyń ústine kúıreýdiń shyńy dál qazirgi kezeńge tap kelýde. Ol ıadrolyq qaýipsizdik salasyndaǵy strategııalyq kelisimderdiń joıylýy, dúnıejúzilik ekonomıkada protektsıonızmniń údeýi, sonymen qatar sanktsııa saldarynyń ýshyǵýy máselelerinde anyq kórinis tabýda. Oǵan qosa, klımattyń qubylýy jańa ǵalamdyq qaýip-qaterge aınalǵany jasyryn emes.
Nátıjesinde, bizdiń damýymyz qanshalyqty turaqty bolatynyna qatysty strategııalyq belgisizdik artyp keledi. Osy máselelerdiń barlyǵy ashyq jáne shynaıy talqylaýdy qajet etedi.
Álemdik ekonomıka jáne saıasat ınstıtýty ázirlegen «2020 jylǵy Eýrazııa úshin eń úlken 10 qater» saraptamalyq reıtıngisiniń ekinshi basylymy qatysýshylar men kópshilik nazaryna usynylady.
Táýekelder reıtıngisine arnalǵan byltyrǵy birinshi basylym úlken suranysqa ıe bolǵandyqtan, ÁESI klýbtyń kezekti otyrysyna jańa basylymdy daıyndady. Reıtıng túzý barysynda ÁESI mamandary zertteý jumystaryna álemniń úzdik 40 sarapshylaryn tartty.
Astana klýbynyń qyzmetine halyqaralyq deńgeıde qyzyǵýshylyq týýyna, 2015 jyly qurylǵan qazaqstandyq pikir-saıys alańynyń qysqa merzimde qazirgi zamannyń eń kúrdeli máseleleri boıynsha Eýrazııanyń barlyq sheshýshi kúshke ıe uıymdarynyń kózqarasyn bir arnaǵa toǵystyra bilgen naǵyz jahandyq alańǵa aınalýy sebep. Bul rette Astana Club Qazaqstannyń kópvektorly syrtqy saıasatynyń jarqyn kórinisi ispetti.
Ashylǵaly beri klýb qyzmetine álemniń 40 elinen 200-den astam sarapshy qatysty. Onyń ishinde AQSh, Qytaı, Reseı, Germanııa, Túrkııa, Ulybrıtanııa, Frantsııa, Japonııa, Ońtústik Koreıa jáne t.b. elderdiń ókilderi bar.
Astana club-tyń besjyldyq tarıhyndaǵy tanymal saıasatkerler men sarapshylar qatarynda Joze Manýel Barrozý, Muhammed ál-Baradeı, Ahmet Dáýitoǵly, Vatslav Klaýs, Hamıd Karzaı, Djordj Frıdman, ıAn Morrıs, Robert Kaplan jáne basqa da meımandar bar.
Astana club-tyń jylsaıynǵy otyrystaryna Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaev qatysyp, keleshekke qatysty kemel oılaryn ortaǵa salady.
Astana club otyrystary aıasyndaǵy talqylaýlar «úlken eýrazııalyq pikirsaıysty» qalyptastyrý men ilgeriletýde mańyzdy alańǵa aınalǵanyn atap ótken lázim. Klýbtyń ár otyrysy jańa qalyptasyp kele jatqan «Úlken Eýrazııa» fenomeniniń osy jáne ózge de aspektilerine arnalady. Onyń quramyna eýrazııalyq megaqurlyq sheńberindegi Azııa men Eýropanyń barlyq memleketteri kiredi jáne olardyń saıasat, ekonomıka, qaýipsizidk salalaryndaǵy qarym-qatynastary taqyryptarǵa tuzdyq bolmaq.
Astana club-tyń 2015 jyly qarashada ótken alǵashqy otyrysy Eýrazııanyń geoekonomıkalyq máselelerin talqylaýǵa arnaldy. Al ekinshi otyrysta Eýrazııa keńistigindegi aldaǵy ózgeristerdiń múmkindikteri men qaýip-qaterleri sóz boldy.
Klýbtyń 2017 jylǵy úshinshi otyrysy «Úlken Eýrazııa - 2027: teketires nemese seriktestik» taqyrybynda ótti. 2018 jylǵy tórtinshi otyrysta sarapshylar «Úlken Eýrazııaǵa aparar jol: ortaq bolashaqty qalaı qurýǵa bolady?» taqyrybyn talqyǵa aldy.
Klýbtyń mereıtoılyq besinshi otyrysynda «Úlken Eýrazııa: jahandyq yntymaqtastyqtyń jańa arhıtektýrasy jolynda» taqyryby nazarǵa alynady.
Klýbtyń saraptamalyq talqylaýyna AQSh, Qytaı jáne Reseı arasyndaǵy qyrǵı-qabaqtyń ýshyǵýy, saýda protektsıonızmi men popýlıstik kóńil-kúıdiń artýy, sondaı-aq álemniń kóptegen ystyq núktelerinde jańa shıelenisterdiń boı kórsetýi máseleleri arqaý bolmaq.
Besinshi basqosýda Eýrazııadaǵy yntymaqtastyqtyń bolashaq arhıtektýrasyn qalyptastyrýǵa, sondaı-aq jahandyq ıadrolyq-zymyran jarysy syndy jahandyq qaýipsizdiktiń negizgi syn-qaterlerine jaýap izdeýge erekshe nazar aýdarylady.