Asqar Mamın Mańǵystaýdyń óndiristik nysandaryn aralady
Alǵashqy nysan, Quryq portyndaǵy paromdy keshen boldy. «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý sheńberinde Quryq portynyń parom keshenin salýdyń ekinshi kezeńi iske asyrylyp jatyr. Parom kesheni jylyna 4 mln. tonna júk jobalyq qýatymen halyq tutynatyn taýarlardy: astyq, munaı ónimderin, SKSG-nyń (suıytylǵan kómirsýtekti gazdar), tyńaıtqyshtardy, hımıkattardy jáne basqa da júkterdi tıeýge baǵyttalǵan.
2017 jyldyń basynan port kommertsııalyq qyzmetin bastady, osyǵan deıin 93 keme kirý jasalǵan, 400 myń tonnadan asa júk aýystyryp tıeldi. Elbasynyń bıylǵy Joldaýynda Quryq portynyń ekinshi fazasyn - avtomobıl ótkelin júzege asyrý qajettiligi basa aıtyldy.
Qazirgi kezde paromdy keshenniń avtomobıl quramdas bóliginiń nysandary salynýda. Teńiz akvatorııasynda avtomobıl pırsy úshin túpti tereńdetý jumystary júrgizilýde, bul júk avtotransportyn aýystyryp tıeýge múmkindik beredi. Quryq paromdy keshenin paıdalanýǵa berý Qazaqstannyń teńiz qaqpasyn keńeıtedi jáne Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń tizbegin tuıyqtaıdy.
Parom keshenin aralap kórgennen keıin, Asqar Mamın Quryq portyndaǵy parom kesheniniń ekinshi faza qurylysyna qatysty jınalys ótkizdi.
«Mańǵystaý - elimizdiń kóliktik-logıstıkalyq haby, tranzıttik dəlizi. Munda sońǵy jyldary jańa jobalar júzege asyp, jańa nysandar salynyp, jańa jumys oryndary ashylýda. «Nurly jol» baǵdarlamasy boıynsha iske asyp jatqan strategııalyq jobalardyń biri - Quryq parom kesheni. Bul - aımaqtyq joba Azııa men Eýropaǵa jol ashady. Bul joba belgilengen merzimde paıdalanýǵa berilýi tıis. Aldaǵy ýaqytta Aqtaý porty men Quryq parom kesheni tranzıttik júk legin arttyra túsedi. Parom kesheniniń 2-kezeńi belgilengen ýaqytta paıdalanýǵa berilýi tıis», - dedi Úkimet basshysynyń birinshi orynbasary Asqar Mamın.
Quryq porty - óńir úshin strategııalyq mańyzdy joba. Quryq portyndaǵy parom kesheni elimizdiń jáne Mańǵystaý oblysynyń kólik-logıstıkalyq júıesiniń mańyzdy quramdas bóligi bolady. Bul baǵytta Mańǵystaý oblysynyń ákimdigi kóptegen jumystar atqarýda.
«Memleket basshysy N. Nazarbaev qoıǵan mindetterdi oryndaý úshin barynsha kóp sharalar qabyldanyp jatyr. Bul úshin naqty jumys jospary jáne jasalatyn jumys kóleminiń naqty kezeńderi bar. Qazirgi negizgi mindet - jergilikti turǵyndar úshin jaǵdaı jasaý, sonyń ishinde jańa jumys oryndaryn ashý. Búgingi tańda 600 jas adam qaıta oqýdan ótti. Bul baǵyttaǵy jumystar alda jalǵasyn tabady, - dedi Mańǵystaý oblysynyń ákimi Eraly Toǵjanov.
Odan keıin, Asqar Mamın Elbasynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda salynǵan zaýyttarǵa baryp, jumysymen tanysty. Alǵashqy óndiris orny - «Shynyplastıkalyq qubyr» zaýyty. Kásiporyn shyǵaratyn qubyrlar munaı-gaz salasynda qoldanylady. Shyny talshyqty qubyrlar - «Qazaqstanda jasalǵan» brendimen eksporttalatyn taýarlardyń biri. Aqtaýdaǵy shyny talshyqty qubyrlar shyǵaratyn zaýyt - memleket qoldaýymen qýatyn eselegen kásiporyndardyń biri. Temirge qaraǵanda ornatylýy tez, ári salmaǵy da jeńil shyny qubyryn shyǵaratyn óndiris ornynda 3 tseh iske qosylǵan. 50 jańa jumys orny ashyldy. Jylyna 260 km qubyr shyǵarady.
Úkimet basshysynyń birinshi orynbasary bastaǵan top temirbeton ónimderin shyǵaratyn zaýytqa da bardy. Óndiris orny «Aqtaý teńiz porty» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynda ornalasqan. Jobanyń qýattylyǵy táýligine 150 dana tetrapod shyǵarý. Ónimdi daıyndaýǵa qajetti negizgi shıkizat: qum, tsement, qıyrshaq tas jáne armatýra. Joba quny 768 mln. teńge. Zaýyt aýmaǵynda 200 jumys orynyn ashý kózdelgen.
Asqar Mamın barǵan kelesi nysan - «Aqtaý transformator zaýyty». Bul kásiporynnyń jylyna 6 mlrd. tengege ónim shyǵarýǵa múmkindigi bar. Zaýyttyń iske qosý merzimi 2014 - 2017jj. Maqsaty - Qazaqstandaǵy ımport táýeldiligin azaıtý. Shyǵarǵan ónimniń 50 paıyzyn Túrkmenistan eline eksporttaıdy. Salynǵan ınvestıtsııa quny 2 mlrd. tengeni quraıdy. Zaýyt iske qosylǵannan keıin 150 adamǵa jańa jumys orny ashylmaq. Kásiporyn shıkizat ónimdern otandyq óndirýshilerden alady. Qazaqstandyq úlesi 85% - ten joǵary. Shyǵaratyn ónimi KTP, KRÝ, ORÝ, BKTP 250-2500 kVA betondy korpýsta kerneýi 6-10, 35 kV transformatorlar.
Sondaı-aq Mańǵystaý oblysyndaǵy jumys sapary barysynda Asqar Mamın respýblıkalyq mańyzy bar avtomobıl joldarynyń qurylys jumysymen tanysty. Evropa, Túrkııa, Kavkaz elderi jáne Orta Azııanyń mańyzdy halyqaralyq tranzıttik kólik dálizine «Quryq» porty - «Quryq» selosy (uzyndyǵy 22 km) jáne «Beıneý-Aqjigit» - Ózbekstan shekarasy (uzyndyǵy 85 km) avtomobıl joldary jatady. «Beıneý-Aqjigit-Ózbekstan Respýblıkasynyń shekarasy» avtomobıl joly asa mańyzdy kólik ınfraqurylymdyq nysany. Ol Quryq portynan basqa elderge júk tasymaldaýǵa múmkindik beredi.