Ásel Baımuqanova: Prezıdenttiń ekologııa salasyndaǵy bastamasy qazir asa mańyzdy
«Prezıdenttiń búgingi aıtqan bastamalary óte mańyzdy dep esepteımin. Búgin de Qazaqstanda shyn máninde, mektepten bastap, ekologııalyq bilim berý qajet. Aqtaýdaǵy ıtbalyqtardy taspen, taıaqpen uryp jatqan sońǵy beınekóriniske qaraǵanda, bizde adamnyń janýarlar dúnıesimen úılesimdiligi qalyptaspaǵany anyq. Adamdar eger jolynda jabaıy ań kezdese qalsa, ne isteý kerektigin bilmeıdi. Sondyqtan, mektepterde ekologııalyq bilim berý pánin engizý qajet», - deıdi Ásel Baımuqanova Memleket basshysynyń Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda bergen tapsyrmalaryna qoldaý bildire otyryp.
Ekologtyń aıtýynsha azamattarǵa óńirlerdegi Qyzyl kitapqa engizilgen janýarlar týraly aıtyp, túsindirý qajet. Kóp adam ózi ómir súrip jatqan óńirde qorǵaýdaǵy janýarlar mekendeıtinin bilmeıdi. Olardy qorǵaý kerek ekenin, óshpendilikpen qaramaý kerektigin ańǵarmaıdy.
«Eger bala kezden tabıǵatty aıalaýǵa úıretse, qazirde ondaı problema týyndamas edi. Sondyqtan Prezıdent aıtqan bastama ábden pisip-jetilgen ári Qazaqstanǵa kerek bastama. Meniń aýanyń tazalyǵy, qoqystarǵa qatysty da aıtarym bar. Máselen, bizde Kaspııdegi balyq aýlaıtyn torlar men teńizdegi qoqystar týraly joba boldy. Bul máseleni de mektep oqýshylarymen keńinen talqylaý qajet. Kaspıı jaǵasynan 20 kún ishinde biz 20 tonna qoqys jınadyq. Bul Mańǵystaý oblysyndaǵy Baýtıno, Fort-Shevchenko jáne General saıajaıy mańynda bolǵan kórinister. Jaǵalaý qoqystan aıaq alyp júrgisiz. Demalýǵa kelgen adamdar taǵy tastaıdy. Biz 3 tonna balyq aýlaıtyn torlardy da jınadyq. Osy betpen kete berse, qoqystan bas kótere almaı qalarymyz anyq!» - deıdi eko-belsendi.
Ásel Baımuqanov budan basqa Kaspııden qoqystyń arasynan mıkroplastıkterdi de tapqanyn aıtady. Plastık ydyramaıtyn bolǵandyqtan, bul da ekologııa úshin úlken problema.
«Sýdaǵy mıkroplastıkti balyqtar jep, olar keıin bizdiń aǵzamyzǵa túsedi. Ekologııalyq tárbıe balalardyń qoqystardyń qorshaǵan ortany lastaý arqyly bizdiń ózimizge zııan tıgizetinin túsinýlerine kómekteser edi. Prezıdenttiń osyndaı bastamasynan keıin ekologııa máselesi jandana túsedi, problemalardy sheshý maqsatynda osy baǵyttaǵy ǵylym da qarjylandyrylady degen úmittenemin», - dedi ol.
Ásel bes jyldan beri Kaspıı ıtbalyǵynyń jaǵdaıy týraly taqyrypty tereń zerttep júr. Onyń magıstrlik dıssertatsııasy Kaspıı teńiziniń qazaqstandyq bóligindegi jataqtaryn qurý kezindegi ıtbalyqtardyń minez-qulqynyń ekologııalyq sıpattamasy (Pusa caspica) taqyrybyna arnalǵan. Ol sonymen qatar, «Teńizdiń ekojúıesin saqtaý» qozǵalysynyń kóshbasshysy ári QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń atynan Qazaqstandaǵy eko-ambassador. 9 ǵylymı jarııalanym ıesi, túrli ekologııalyq mektep, semınar, konferentsııalardyń birneshe márte spıkeri jáne qatysýshysy. Onyń ákesi de kóp jylyn Qazaqstandaǵy tabıǵatty zertteý jáne saqtaýǵa arnap keledi. Mamandyǵy ıhtıolog, zoolog, bıologııa ǵylymdarynyń kandıdaty. Áseldiń ápkesi de gıdrobıolog.
Eske sala ketsek 10 shildede ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ıtbalyqtardy taıaqpen, taspen uryp júrgen vıdeony kórgenin aıtqan bolatyn. Prezıdent osyǵan oraı Bilim jáne ǵylym mınıstri Ashat Aımaǵambetovqa balalardy qorshaǵan ortany qorǵaýǵa tárbıeleý isine basa mán berýdi tapsyrdy. Sondaı-aq Prezıdent mektep baǵdarlamasyna «Balalardyń ekologııalyq bilimi» atty jańa pán engizýdi tapsyrdy.