«Arzan úıler qaıda ketti?» - baspasózge sholý
* * *
«Qazaq mektepterinde bilim men tárbıe alýdy qalaýshy ózge ult jetkinshekteriniń sany jyldan-jylǵa aýyz toltyryp aıtarlyqtaı molyǵa túsýi tańsyq bolmaýǵa aınalypty», - dep habarlaıdy « Egemen Qazaqstan » gazeti óziniń búgingi sanynda jarııalanǵan « Qazaqshany oqyp júr talaı etnos balasy » atty maqalada.
«Máselen, 2011-2012 oqý jylynda 658 orys, nemis, ýkraın, koreı, cheshen, polıak balasy qazaq turǵylastarymen tel ósýge qosylyp, birge bilim qýsa, byltyr tileýlester qatary 702-ge jetipti. Al bıyl 968-ge kóterilipti. Bir jyldyń ishinde ǵana 300-ge tarta jańa óskinniń óz tańdaýyn memlekettik tildegi oqý oryndaryna arnaýy erkin eldiń erteńine, kemel bolashaqtaryna berik senimdi aıǵaqtasa kerek», - delingen materıalda.
« Aıqyn » gazeti « Arzan úıler qaıda ketti? » atty maqalada «Qoljetimdi baspana-2020» baǵdarlamasynyń júzege asyrylý barysyna saraptama jasaıdy.
«Arada birshama ýaqyt ótse de, jalǵa beriletin páterlerdiń tóbesi kóriner emes. Úıli bolýdyń ońaı joly retinde tańdalyp, qanshama jurttyń úmitin oıatqan Úkimettiń sol baǵdarlamasynyń búgingi hali neshik?» - dep jazady maqala avtory.
«Jumysymyz josparǵa saı júrgizilip jatyr, - deıdi atalǵan jobaǵa jaýapty mekemeniń biri «Qazaqstan Turǵyn úı - Qurylys Korporatsııasy» AQ basqarma tóraǵasy Rýslan Qusaıynov. - Elbasy 2012 jylǵy halyqqa arnaǵan Joldaýynda jyl saıyn elimizde kem degende 6 mln. sharshy metr jańa úı paıdalanýǵa berilýi kerektigin tapsyrǵany belgili. Osyǵan oraı Úkimet 2012 jyly «Qoljetimdi baspana - 2020» baǵdarlamasyn bekitti. Baǵdarlama aıasynda 2012 - 2020 jyldary 69 mln. sharshy metr turǵyn úıdi qoldanysqa berý kózdelgen. 2013 jyly dál osy baǵdarlama sheńberinde 6,8 mln. sharshy metr turǵyn úı tapsyryldy. Bıylǵy jyly osy kórsetkishti 6,9 mln. sharshy metrge jetkizý josparda tur. Al onyń ishindegi halyqty arzan baspanamen qamtıtyn arendalyq úıler bıyldan bastap naqty ıelerine usynylady», - delingen materıalda.
« Aıqynnyń » búgingi betinde Mahambet babamyzdyń súıegin tabýǵa atsalysqan ǵalymdardyń biri - Qaıyrjan Abısatovpen bolǵan suhbat jarııalandy.
«Ol kisimen buryndary syrttaı ǵana tanys edim. Belgili ǵalym-dáriger, onyń ústine aldaspan aqyn Mahambettiń múrdesin qazyp alý jumystaryna bastan-aıaq qatynasqandyǵyn arakidik baspasóz betterinen oqıtynmyn.
Ol dep otyrǵanym - medıtsına ǵylymdarynyń doktory, professor Qaıyrjan Abısatov. Jýyrda Qaırekeńmen kezdesip, birtalaı áńgimeniń basyn shaldyq. Ondaǵan jyldar boıy atyn estise adam boıyn úreı bıleıtin qaterli isik aýrýyn zerttep, shashy aǵarǵan belgili ǵalymnyń aıtary da barshylyq eken. Taıaýda ǵana M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetiniń rektory, pedagogıka ǵylymdarynyń doktory, professor Ashat Imanǵalıevtiń tikeleı janashyrlyǵymen «Mahambettanýdyń málim jáne beımálim paraqtary» atty shaǵyn kitaby baspadan shyǵypty. Áńgimeniń betasharyn osy taqyryptan bastady», - deıdi avtor « Mahambettiń bas súıegin ustaǵan » atty maqalada.
« Túrkistan » gazeti mektepterdegi oqýlyqtardyń sapasyna qatysty materıal arnaǵan. «O qýlyq kóp, olqylyqtary tipti kóp » atty maqalada qazaq tilindegi oqýlyqtardyń qateden kóz ashpaıtyndyǵy týraly habarlanady.
«Qazirgi oqýlyqtardyń tili mektep oqýshysy túgili, eresek adamdardyń ózin shatastyrady. Osy aptada «Nur Otan» partııasy janyndaǵy «Mıras» qoǵamdyq keńesiniń kezekti otyrysy ótken edi. Keńes músheleri «Memlekettik tildi oqytý, qazaq tilindegi oqýlyqtar men oqý-ádistemelik materıaldardyń sapasy máseleleri» atty taqyrypty talqylap, qazirgi qazaq tilindegi oqýlyqtardaǵy keı mysaldy ózderi de túsinbeıtinin moıyndady», - dep jazady gazet.
«Dınar Núketaevanyń aıtýynsha, eki aıda qazaq mektepterine arnalǵan 173 oqýlyq sarapqa túsken. Onyń ishinde 1-11 synyp oqýshylaryna arnalǵan «Almatykitaptyń» - 40, «Atamuranyń» - 53, «Mekteptiń» - 64 jáne «Arman PV» baspasynyń 10 ónimi, sondaı-aq bes-alty jeke baspalar shyǵarǵan oqýlyqtar bar. Óreskel qatelerdi aıtyp ótken Núketaeva hanym 173 oqýlyqtyń 40 paıyzynda orystildi oqýlyqtardan aýdarylǵan mátinderdiń tildik, stıldik kemshilikteri bar ekenin, 30 paıyzynda tapsyrmalardyń mektep oqýshylarynyń jas erekshelikterine sáıkes bolmaýyn, 10 paıyzynda ádistemelik kemshilikterdiń bar ekenin, 5 paıyzynda oqý baǵdarlamasynyń tolyq qamtylmaǵanyn basa aıtty. Onyń ústine, oqýlyqtarda orfografııalyq jáne grammatıkalyq qateler de órip júr», - delingen materıalda.
«Báıterek» ulttyq basqarý holdıngi men eldiń 13 bankteri arasynda kelisim jasaldy, onyń negizinde Ulttyq qordan bólingen trıllıon teńgeniń 100 mlrd. teńgesi shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaýǵa jumsalady», - dep habarlaıdy resmı tildi « Kazahstanskaıa pravda » basylymy.
«Aqshalaı transhty ekinshi deńgeıli bankter 6 aıda ıgerýi tıis. Ol qarajat jańa jobalardy qarjylandyrýǵa, sondaı-aq eskilerin saýyqtyrýǵa baǵyttalmaq. Jobalardy tańdaý barysynda otandyq tamaq ónerkásibiniń damýyna qajetti jobalarǵa basymdyq berilýi shart. Qarajatty bankter «Báıterek» holdınginen jáne «Damý» qorynan 20 jylǵa alady. Bankter óz kezeginde ony 6 paıyzdyq ústememen 10 jylǵa deıin shaǵyn jáne orta bıznes sýbektilerine berýi kerek», - dep jazylǵan gazette.