Arystaǵy zardap shekkenderdiń qatary kóp bolýy múmkin edi – sarapshy pikiri
«Arystaǵy jaǵdaıdybaqylaı otyryp, halyq arasyndaǵy zardap shekkenderdiń sany anaǵurlym kóp bolýymúmkin degen qorytyndyǵa keldim. Sózimdi bylaı túsindireıin. Birinshiden,jarylys óte joıqyn boldy. Ol tipti, janynan ushyp ótken ushaqtardyń terezelerinenkórindi. Ekinshiden, qazaqstandyq baspasóz betterin aqtara otyryp, arsenalmańyndaǵy taıaý jerde jeke menshik úıler ǵana emes, sonymen birge, negizinenhalyq meken etken kóp qabatty úıler ornalasqanyn bildim», - deıdi sarapshy.
Tájik sarapshysyhalyq arasynda kóp adamnyń zardap shegýine jol bermeýge múmkindik bergenjaǵdaıǵa túsinikteme berdi.
«Zardapshekkenderdiń kóp bolmaýyna qazaqstandyq áskerılerdiń septigi tıdi. Halyqtykóshirýdegi jınaqy is-qımyl, tótenshe jaǵdaıdy joıýdaǵy joǵary deńgeıdeuıymdastyrylǵan protsess, Qorǵanys mınıstrliginiń birinshi basshylyǵy tarapynanudaıy baqylaý men jiti qadaǵalaý bolǵany anyq. Arystaǵy oryn alǵan oqıǵasaldarynan zardap shekkenderdiń az bolýy qazaqstandyq áskerılerdiń tıimdiis-áreketiniń jemisi.
Jarylystan keıinbirden áskerılerdi kináli qylýǵa tyrysqandaryna tańǵaldym. Iá, sózsiz, jarylysúshin jaýapkershilik arsenalǵa tikeleı qatysy bar barlyq laýazymdy adamdardyńmoınyna júkteledi. Alaıda, oq-dárilermen jumys jasaý – bul árqashan qaýip-qater,al olardy saqtaý protsesin uıymdastyrý tártibi óte kúrdeli ekenin umytpaǵan jón.Onyń ústine, mundaı arsenaldarda saqtaý jáne kádege jaratý kezinde máselelertýǵyzatyn esepten shyǵarylǵan oq-dáriler de saqtalady. Sondyqtan kinálilertýraly sóz qozǵaýǵa áli erte. Qazirgi kezde jappaı jumys jasap jatqan arnaıykomıssııa barlyǵyn anyqtaıtyn bolady.
Arystaǵy tótenshejaǵdaıǵa oralatyn bolsaq, qoımalardaǵy oq-dárilerdiń saqtalý protsesi joǵarydeńgeıde uıymdastyrylǵanyn júz paıyz senimmen aıta alamyn. Áıtpese, jarylyssaldary odan beter bolar edi. Onyń ústine, jarylys pen órt shyǵý sııaqty oqıǵalaráldeqaıda jıi oryn alýshy edi. Máselen, Ýkraınany alaıyq. Onda árqashan barlyǵynesepten shyǵarsa da mundaı oqıǵalar jyl saıyn bolyp turady.
2015 jyldan bastapáskerı qoımalarda bes oqıǵa oryn aldy. Onda halyq arasyndaǵy zardapshekkenderdiń sany áldeqaıda asyp túsedi. Eń myqty qarýly kúshteri men áskerıbıýdjetteri bar elderdiń, ıaǵnı, AQSh, Qytaı jáne Reseıdiń áskerı qoımalarynda dajarylystar men órt oqıǵalary bolyp turady. Saqtanǵan kúnniń ózinde mundaı kútpegenjaǵdaılar bolady», — deıdi tájik áskerı sarapshysy.
AbdýlmadjıdDavlatov Arystaǵy tótenshe jaǵdaıdy BAQ-ta jarııa etken kezde aqparattyq salanyńqalǵan qyzmetkerleri de negizinen sezimge berilip, dáıektilik týraly múldemumytyp ketkenin atap ótti.
«Sondaı-aq keıbirqazaqstandyq jýrnalıster, blogerler men ózge de aqparattyq sala qyzmetkerleriArystaǵy jaǵdaıdy jarııa ete otyryp, dáıektilikti múldem esten shyǵardy degenqorytyndy jasadym. Elimizdiń túkpir-túkpirinen oqıǵanyń túrli nusqalary aıtylypjatty, biraq meniń oıymsha, birde-bireýi shyndyqqa janaspaıdy. Qazaqstanarmııasynyń qolbasshylyǵyn ǵana emes, úkimetti de, barlyǵyn synǵa aldy. Arysty álemdikaýqymdaǵy qaıǵyly oqıǵamen salystyrdy.
Arystaǵy tótenshejaǵdaıdyń saldarynan úsh adamnyń qaza tapqanyn atap ótkim keledi. Onyń ishinde,bir ǵana azamattyq adam. Halyq arasyndaǵy zardap shekkenderdiń resmıstatıstıkasyna, mysaly, JKO men demalystaǵy qaıǵyly oqıǵalarǵa eshkim nazaraýdarmaıdy. Sol baıaǵy qazaqstandyq blogerler 2019 jyldyń alty aıy ishinde 850adam qaza boldy degen aqparatty jelilerge taratady. Bul JKO, sýda shomylý jáneabaısyzdyqtan oryn alatyn zardap shegýshilerdiń sany únemi ósip kele jatqanynkórsetedi. Osyndaı kezde daý shyǵaryp, sharalar qabyldaý qajet», — dedi sarapshy.
Sarapshy sondaı-aqqoımalarda órt shyǵý sebepterine qatysty oıymen bólisti.
«Oqıǵanyńsebepterin arnaıy komıssııa anyqtaıdy. Bul adamı faktor, órtke qarsy qaýipsizdikerejeleriniń buzylýy nemese tehnıkalyq olqylyqtar bolýy múmkin. Sondyqtaneshkimge, onyń ústine, áýesqoılarǵa osy jaǵdaıǵa qatysty qorytyndy shyǵarýǵaasyqpasyn dep qaıtalap aıtqym keledi. Núktesin qoıatyn arnaıy komıssııa jumysynyńresmı nátıjelerin kútken abzal», - dep Abdýlmadjıd Davlatov qorytyndy jasady.