Arys: Snarıad jaryqshaqtary kórshi aýyldaǵy úılerdi zaqymdaǵan
Aqdala aýyly turǵyndarynyń biri Orynxan Arynbaevtyń aıtýynsha, sol qaıǵyly kúni tek arystyqtar ǵana emes, Arysqa jaqyn ornalasqan kórshi kenttiń turǵyndary da úılerin tastap qashýǵa májbúr bolǵan.
«Qatty gúrsil estildi. Jarylys kezinde snarıadtyń jaryqshaqtary birqatar kılometrge, bizdiń kenttiń aýmaǵyna da jetti. Sonyń saldarynan bir snarıad úıdiń aldyndaǵy «septıkti», taǵy bir bóligi saraıdy zaqymdady. Igi bolǵanda eshkim zardap shekken joq. Úıdiń ústine túskende ne bolar edi?! Nemerelerim men balalarym qoryqqannan jertólege tyǵyldy. Onda biraz ýaqyt otyryp, qalǵandarymen birge qashty», - deıdi zeınetker.
Budan bólek, aqsaqal kentti evakýatsııalaǵannan keıin bir sıyry joǵalyp ketkenin aıtyp, shaǵymdandy.
«Barlyǵymyzdy Shymkenttegi 53-mektepke evakýatsııalady. Men kún saıyn maldarǵa azyq berý úshin úıge kelip júrmin. Olarǵa qaraý kerek qoı, onyń bárin kim isteıdi?! Ár adamnyń maldary óriste júr, olar joǵalyp ketýi nemese urlanýy múmkin ǵoı», - deıdi ol.
Eske sala ketsek, Arys qalasyndaǵy áskerı bólimniń qoımasynda 24 maýsym kúni tańerteń jarylys boldy. Saldarynan úsh adam qaza tapty - Arys turǵyny men eki áskerı qyzmetshi. 170-ke jýyq adam zardap shekti. 20-ǵa jýyq úı, 9 qora-qopsy janyp, dalaly aýmaqta 14 oshaq tutandy. Úı-jaılar men ǵımarattardyń 80-90 paıyzyna ártúrli deńgeıde zaqym keldi. Birqatar óńirde shuǵyl jeliler quryldy.
Túrkistan oblysyna arnaıy barǵan Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Arystaǵy áskerı bólimshedegi oq-dári qoımasyndaǵy jarylystan zardap shekken qala turǵyndarymen kezdesip, qalanyń qalpyna keltiriletinine ýáde berdi. Sondaı-aq Elbasy Nursultan Nazarbaev Arystaǵy jaǵdaıǵa alańdaýshylyq bildirdi. Tuńǵysh Prezıdenttiń tóraǵalyǵymen Qaýipsizdik keńesiniń otyrysy ótip, onda Arys qalasyndaǵy ahýal talqylandy.
Úkimet otyrysynda Premer-Mınıstr Asqar Mamın jarylys saldarynan kóz jumǵandardyń týǵan-týystaryna kóńil aıtyp, turǵyndarǵa barlyq kómek kórsetiletinin aıtty. Keltirilgen zalaldyń kólemi baǵalanyp, Úkimet rezervinen aqsha bólinedi.
Evakýatsııalaý kezinde myńnan astam ata-ana balarynan kóz jazyp qaldy. Sábılerdiń barlyǵy týys-týǵandaryna din-aman tapsyryldy.
Fakti boıynsha qylmystyq is qozǵady.
Qaladaǵy tótenshe jaǵdaı jolaýshylar poıyzdarynyń kestesine de áser etti, onyń ishinde halyqaralyq poıyzdar bar.
25 maýsym, saǵat 12.00-degi jaǵdaı boıynsha áskerı bólim aýmaǵynda jarylystar toqtady. Degenmen, oq-dáriler saqtalatyn qoımalardyń aýmaǵynda byqsyǵan ottyń oshaqtary baıqalǵandyqtan, QR Іshki ister mınıstrligi jarylystardyń qaıtalaný qaýpi saqtalyp otyrǵanyn eskertti.
Osy ýaqytta QR Qorǵanys mınıstrliginiń áskerı-ınjenerlik qyzmetshileri Arys qalasyn mınadan tazalaý jumystaryn júrgizip jatyr. Snarıadtardyń deni turǵyn úı alqaptaryna túsken.
Arys turǵyndaryna kómek qolyn sozý maqsatynda elimizde «Arys, biz birgemiz» aktsııasy bastaý aldy.
27 maýsym, keshki ýaqyttaǵy jaǵdaı boıynsha, Arysta órt oshaqtary tolyǵymen sóndirildi. Bul týraly jýrnalısterge arnalǵan brıfıngte málim etildi. Oǵan Túrkistan oblysynyń ákimi Ómirzaq Shókeev, «Nur Otan» partııasy Tóraǵasynyń birinshi orynbasary Máýlen Áshimbaev, QR Qorǵanys mınıstriniń orynbasary Baqyt Qurmanbaev, QR ІІM Tótenshe jaǵdaılar komıtetiniń tóraǵasy Vladımır Bekker, elimizdiń bas sanıtary Jandarbek Bekshın, prokýratýra jáne veterınarııa salasynyń ókilderi qatysty
«Qaladaǵy negizgi kósheler men alańdardyń bári tekserilip, tazalandy. Saper mamandarymyz 500-deı snarıad qaldyǵy men jarylǵysh zattardy taýyp, zalalsyzdandyrdy. Qorǵanys mınıstrligi tarapynan turǵyndardyń qaýipsizdigin saqtaý baǵytynda tıisti sharalar atqarylýda. Endi biz qaladaǵy barlyq úıdiń aýlasyn tolyq tekseremiz. Dál qazir qalaǵa eshkimdi kirgize almaımyz. Buǵan turǵyndardyń túsinistikpen qaraýyn ótinemiz. Arystyqtardyń qaýipsizdigi basty nazarda bolýy tıis», - dedi Baqyt Qurmanbaev.
Bas sanıtarlyq dáriger qalada radıatsııanyń mólsheri qalypty normada ekenin aıtty. Qoǵamdyq oryndar, qoqys konteınerleri, nysandar tolyq tazalanyp, dezınfektsııa júrgiziledi. Jarylǵan qoımada radıoaktıvti oq-dáriler bolmaǵanyn Qorǵanys mınıstrligi de málim etti. Qoımalarda boljammen 30-50 jarylys boldy. Qorǵanys vıtse-mınıstri Tımýr Dandybaev strategııalyq arsenal nelikten Arystaǵy turǵyn úı keshenine jaqyn ornalasqanyn túsindirdi.
Túrkistan oblysynyń ákimi Ómirzaq Shókeevtiń sózinshe, arystyqtar úılerine aptanyń sońynda orala alady.