Arterııalyq gıpertonııa kezinde qandaı dıeta ustanǵan jón – kardıolog keńesi

<p>PETROPAVL. KAZINFORM &ndash; Eresekter arasynda eń kóp taralǵan sozylmaly júrek-qan tamyrlary aýrýynyń biri - arterııalyq gıpertonııa. Qımyl-qozǵalystyń azdyǵy, zııandy tamaqtardy tutyný saldarynan bul dertke shaldyqqandar sany artqan. Petropavldaǵy &laquo;Densaýlyq&raquo; jeke kommertsııalyq emes emhanasynyń kardıolog dárigeri Stanıslav Gırıchev aýrý jaıynda, onyń aldyn alý sharalary týraly aıtyp berdi.&nbsp;</p>

Dárigerdiń aıtýynsha, arterııalyq gıpertonııa nemese arterııalyq gıpertenzııa - arterııalyq qan qysymynyń uzaq ýaqyt boıy turaqty túrde synap ólshemimen 140/90 mm deıin jáne odan joǵary kóterilýi.

«Syrqattardyń 90% derttiń paıda bolýyna ne sebep ekenin anyqtaý múmkin emes. Biraq bizge gıpertonııanyń damýyna áser etetin faktorlar belgili, olar – zııandy ádetter, emotsıonaldyq stress, jynysy men jasy, artyq dene salmaǵy. Ár artyq kılogramm qysymdy orta eseppen 1-3 mm deıin arttyrady. Arterııalyq gıpertenzııanyń paıda bolý qaýpi tolyq adamdarda 2-6 ese joǵary.
Al 5% aýrýdyń órshýine ne sebep bolǵany belgili, máselen, búırek aýrýy gıpertonııaǵa ákelýi múmkin», - deıdi Stanıslav Gırıchev.

Dertpen kúreste eń birinshi ómir súrý saltyn qaıta qaraǵan jón. Mamannyń aıtýynsha, eń bastysy zııandy ádetter – temeki shegýden, temeki shegý qan qysymynyń 10-30 mm deıin joǵarylaýyna ákelýi múmkin, bas tartý kerek.

«Az qozǵalatyn, keńsede kóp otyratyn adamdarda dene shynyqtyrýmen aınalysatyn adamdarǵa qaraǵanda arterııalyq gıpertonııanyń damý yqtımaldyǵy 20-50% joǵary.
Arterııalyq gıpertonııaǵa qarsy preparattardy ómir boıyna ishýge týra keledi. Qan qysymy durystalsa da emdi toqtatýǵa bolmaıdy. Dári ishýdi toqtatqan jaǵdaıda qaıtadan qan qysymy kóterilip, ınsýlt, ınfarkt alý qaýpi artady», - deıdi Stanıslav Gırıchev.

Arterııalyq gıpertenzııa kezinde adamnyń kóbinese jelke aımaǵynda basy aýyrady, basy aınalady, kóziniń aldynda qara daqtar paıda bolady, uıqysy buzylyp, jıi oıanýy múmkin. Budan bólek mazasy ketip, ashýlanshaqtyq, sharshaý, depressııalyq kóńil-kúı paıda bolady. Kórý qabileti buzylyp, júrek tusy aýyrsynýy múmkin.

«Qan qysymynyń kúrt joǵarylaýyna keıde daǵdarys áser etýi múmkin. Sondaı-aq júıkege psıhıkalyq nemese fızıkalyq shamadan tys júkteme, aýa-raıynyń ózgerýi, meteosezimtal jadarǵa magnıttik daýyldar, jıi temeki shegý, qan qysymyn tómendetetin keıbir dári-dármekterdi kúrt alyp tastaý, alkogoldi ishimdikterdi tutyný, tuzdy jáne túnde tamaq ishý, qan qysymynyń joǵarylaýyna yqpal etetin zattar bar taǵamdardy nemese sýsyndardy tutyný - kóp mólsherde kofe ishý, shokolad, irimshik, ýyldyryq jáne t.b. jeý qan qysymyn kóterýi múmkin. 

Sondyqtan arterııalyq gıpertenzııa kezinde dıetalyq usynystardy saqtaǵan jón. Eń aldymen, artyq dene salmaǵyn qalypqa keltirýge, qalypty salmaqta - lıpıdter almasýynyń buzylýyn túzetýge baǵyttalýy kerek.

Arterııalyq gıpertenzııa kezinde as tuzyn tutynýdy shekteý óte mańyzdy, óıtkeni bul qan tamyrlarynyń qabyrǵalarynda natrıı tuzdarynyń jınalýy qan tamyrlarynyń tonýsyna zııandy áser etedi. 

Tamyrlardyń qabyrǵalarynda túzetin holesterın men basqa lıpıdterdiń deńgeıin tómendetýge tyrysý kerek. Tamyrlardyń qabyrǵalaryn nyǵaıtý úshin S dárýmenderi men rýtındi, mıneraldy zattar - kaltsıı men magnıı de tutyný mańyzdy», - deıdi dáriger.

Arterııalyq gıpertenzııa uzaq ýaqyt durys emdelmegen jaǵdaıda asqynyp, ınfarkt, ınsýlt, júrektiń ıshemııalyq aýrýy, kózge qan ketý, ókpe isinýi, dementsııa, júrek, búırek jetkiliksizdigi sııaqty aýrýlardy týdyrýy múmkin.

Buǵan deıin SQO-da 43 jetim balanyń páter kezeginen negizsiz alynǵanyn aıtqan edik.