Arqarly petroglıfin zertteý: Arheologtar birneshe dáýirdiń izi qalǵan júzdegen oba men qorǵannyń ornyn tapty
Mamandar bes kún boıy Álkeı Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýtynyń ǵalymdary Arqarly asýyn zerttep, tańbaly tastar men obalardy, myńdaǵan jyl burynǵy qonystardy tirkep, qaǵaz betine túsirdi.
Arheolog, ekspedıtsııa jetekshisi Aleksandr Gorıachev aıtýynsha bul jerde petroglıfterdiń aýqymdy segiz kesheni bar. Onyń bireýi tas óndirýshiler kásibinen ábden zardap shekken. Al keshenniń ár qaısysynyń tarıhı qundylyǵy óte joǵary.
«Bir keshenniń ózinde alýan kompozıtsııasy bar 150-deı tas kórdik. Al ár tasta keminde bes tańba bar desek, eki keshenniń ózinen myńdaǵan sýret sanap shyǵýǵa bolady. Bul tek bizdiń aıaǵymyz jetken jerler. Áli zerttelmegen dúnıe óte kóp»,- dedi Aleksandr Gorıachev.
Arheologtar munan bólek birneshe dáýirdiń izi qalǵan júzdegen oba men qorǵandardyń ornyn tapty. Biraq qazirdiń ózinde obalar jabaıy kózine túsip, talan-tarajǵa túse me dep alańdaýly.
«Rýhanı jańǵyrý baǵdarlamasy tek qaǵaz júzinde emes, osyndaı istermen júzege asý kerek. Bul tańbaly tastar bizdiń mádenı muramyz, tarıhymyz. Sondyqtan baǵdarlamany osy tarıhı eskertkishti qorǵaý jumystaryna baǵyttaý kerek dep oılaımyn»,- dedi ekspedıtsııa múshesi Olga Gýmırova.
Jergilikti atqarýshy bılik kásiporyndardyń tas buzýyn toqtatqan. Biraq munymen másele sheshilmek emes. Ǵalymdar tańbaly tastardyń tólqujatyn jasap, bárin tirkeýge alý kerek. Sonda ǵana tarıhı jádigerler zańdy túrde qorǵalmaq.
«Qujattandyrý jumystaryn aıaqtaǵannan keıin ol jerde qorǵaý aımaǵy belgili bolady. Qorǵaý aımaǵynda qansha jerdi qorshaý kerek ekendigine joba shyǵaramyzda bıýdjetten aqsha bólingennen keıin ol jerdi qorshaımyz»,- dedi Almaty oblystyq tarıhı-mádenı murany qorǵaý ortalyǵynyń dırektory Ǵalymjan Ospanov.
Dál qazir bıýdjette bul baǵytqa qarjy qarastyrylmaǵan. Oblystyq máslıhatqa da endi usynylmaq. Al Almaty oblysy aýmaǵynda áli zerttelmegen tańbaly tastar óte kóp.
Aıta keteıik, Almaty oblysyndaǵy Arqarly petroglıfteri óńirdegi qundy tarıhı jádigerler jatqan aýqymdy keshen. Taý shatqaldarynda áli zerttelmegen, ári esh jerde tirkelmegen tańbaly tastar óte kóp. Alaıda sońǵy jyldary qıyrshyq tas óndiretin kásiporyndar osy tarıhı qundylyqtardy buzyp, búldirip, aıaq asty etip jatyr. Másele kóterilip, arheologtar da dabyl qaqqannan keıin tarıhı jádigerlerdi saqtap qalý jumystary qolǵa alyna bastady.